Hoofdstuk 5 ontdekkers en hervormers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5 ontdekkers en hervormers

Ontdekkers en hervormers

5.1 Renaissance en humanisme

KA: Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

KA: De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid. 

5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden

KA: Het begin van de Europese overzeese expansie.

5.3 De kerkhervorming

KA: De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke Kerk in de West-Europa tot gevolg had. 

5.4 De opstand

KA: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat. 

Renaissance en humanisme

Wedergeboorte

Terugkijken naar de oudheid (kunst en geschriften)

Nieuw wereldbeeld

Memento mori        -          Carpe Diem

Voor de Renaissance

Tijdens de Renaissance

Homo universalis

Wie is de echte homo Universalis?

Beantwoord hier de vraag wie de echte homo universalis is, Leonardo Da Vinci, William Shakespeare of Michalangelo? Gebruik de bronnen om je antwoord te beargumenteren.

Oefenen

Maak de volgende vragen. 

5.1: Opdracht 2, 4, 5, 7

Ontdekkingsreizen

Gebruik de kaart met de ontdekkingsreizen. 

Zet de juiste naam bij de juiste omschrijving. 

Welke motieven van de ontdekkingsreizen kan je vinden in de omschrijvingen?

Oorzaken van de ontdekkingsreizen 

Gevolgen van de ontdekkingsreizen

Europa zelf naar Azië om producten te kopen.

Verbetering in de scheepvaart; kompas.

Europa zelf handelen in werelddelen; handelsposten

Gebieden veroverd; koloniën.

Verspreiding van Europese cultuur.

Verbetering in de scheepvaart; betere kaarten.

Oefenen

Maak de volgende vragen.

5.1: Opdracht 2, 4, 5, 7

5.2: Opdracht 1, 5, 8

Reformatie (1)

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie (2)

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

De Nederlandse opstand

Door onvrede over de behandeling van de protestanten en de centralisatiepolitiek van Fillips II komt er steeds meer verzet tegen de koning. Dit leidt tot de Nederlandse opstand en de 80-jarige oorlog. 

Maak de chronologieopdracht van de Nederlandse opstand. 

Oefenen

Maak de volgende vragen.

5.1: Opdracht 2, 4, 5, 7

5.2: Opdracht 1, 5, 8

5.3: Opdracht 1, 3, 8

5.4: Opdracht 1, 2, 6