Formuleren - nr 140 en 144: Dubbelop

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Formuleren  - Dubbelop: nr. 140+144

Na deze les kun je:

onjuiste/storende woordherhalingen, tautologieën, pleonasmen, contaminaties en dubbele ontkenningen herkennen en verbeteren.

"Aan geroddel heb ik een hekel aan."
Wat klopt er niet in deze zin?

"Die vraag over de ronde cirkel bij wiskunde begreep ik niet."
Wat klopt er niet in deze zin?

"Ik word regelmatig voorbij gepasseerd door ouderen op elektrische fietsen."
Wat klopt er niet in deze zin?

Onjuiste herhaling (storende woordherhaling)

Als een vast voorzetsel ten onrechte twee keer wordt gebruikt, is dat een onjuiste herhaling.

Bijvoorbeeld:

In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets in.

Onjuiste herhaling

In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets in.

Dit moet zijn:

In de plannen van het kabinet om de hypotheekrenteaftrek af te schaffen, zien de meeste Nederlanders niets. 

Notatie: in ... in = onjuiste herhaling

Tautologie

Als hetzelfde twee keer wordt gezegd met verschillende woorden van dezelfde woordsoort (synoniemen), heet dat tautologie. (tautos = hetzelfde, logos = woord)

Bijvoorbeeld:

Op die laatste foto kun je goed zien dat de tweeling identiek hetzelfde is!

Tautologie

Op die laatste foto kun je goed zien dat de tweeling identiek hetzelfde is!

Dit moet zijn:

Op die laatste foto kun je goed zien dat de tweeling identiek is!


Notatie: identiek + hetzelfde = tautologie

Pleonasme

Bij een pleonasme wordt een deel van de betekenis van een woord of een woordgroep nog eens door een ander woord uitgedrukt. Dat andere woord is meestal van een andere woordsoort. 

Bijvoorbeeld:

Voordat u de zinnen gaat opschrijven zal ik allereerst beginnen met het dictee eenmaal in zijn geheel voor te lezen.

Pleonasme

Voordat u de zinnen gaat opschrijven zal ik allereerst beginnen met het dictee eenmaal in zijn geheel voor te lezen.

Dit moet zijn:

Voordat u de zinnen gaat opschrijven zal ik allereerst het dictee eenmaal in zijn geheel voorlezen.
of
Voordat u de zinnen gaat opschrijven zal ik  beginnen met het dictee eenmaal in zijn geheel voor te lezen.

Notatie: allereerst beginnen = pleonasme

Contaminatie

Als twee woorden of uitdrukkingen worden verward en ten onrechte worden vermengd, heet dat een contaminatie.

Bijvoorbeeld:

Zouden zulke pyromanen zich eigenlijk wel beseffen welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?

Contaminatie

Zouden zulke pyromanen zich eigenlijk wel beseffen welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?

Dit moet zijn:

Zouden zulke pyromanen zich eigenlijk wel realiseren welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?
of
Zouden zulke pyromanen wel beseffen welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?

Notatie: zich ... beseffen = contaminatie

Dubbele ontkenning

In zinnen met een werkwoord dat al een ontkennend karakter heeft (voorkómen, misbruiken, verbieden, weerhouden, nalaten) wordt soms ten onrechte een tweede ontkenning toegevoegd. 

Bijvoorbeeld:

Hoewel hij door diverse getuigen op de plaats van het delict gesignaleerd was, ontkende de verdachte tijdens het verhoor dat hij niets met het misdrijf te maken had.

Dubbele ontkenning

Hoewel hij door diverse getuigen op de plaats van het delict gesignaleerd was, ontkende de verdachte tijdens het verhoor dat hij niets met het misdrijf te maken had.

Dit moet het zijn:

Hoewel hij door diverse getuigen op de plaats van het delict gesignaleerd was, ontkende de verdachte tijdens het verhoor dat hij iets met het misdrijf te maken had.

-->  ontkende ... niets te maken = dubbele ontkenning

Waarschijnlijk zullen er vandaag vooral in het zuiden van het land vermoedelijk enkele verspreide opklaringen komen.

1. onjuiste herhaling
2. tautologie
3. pleonasme
4. contaminatie

Waarschijnlijk zullen er vandaag vooral in het zuiden van het land vermoedelijk enkele verspreide opklaringen voorkomen.

Verbeter de zin.

De extreem lage rente ontmoedigt veel trouwe spaarders om niet langer geld op de bank te zetten.

1. tautologie
2. pleonasme
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

De extreem lage rente ontmoedigt veel trouwe spaarders om niet langer geld op de bank te zetten.
Verbeter de zin.

Die nieuwe film over de Tweede Wereldoorlog heeft veel impact op mij gemaakt.

1. onjuiste herhaling (=storende woordherhaling)
2. tautologie
3. pleonasme
4. contaminatie

Die nieuwe film over de Tweede Wereldoorlog heeft veel impact op mij gemaakt.
Verbeter de zin.

Tijdens de wintermaanden is het skigebied bedekt met een dikke laag witte sneeuw.

1. tautologie
2. pleonasme
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Tijdens de wintermaanden is het skigebied bedekt met een dikke laag witte sneeuw.
Verbeter de zin.

Leerdoel:
Ik kan onjuiste herhalingen, tautologieën, pleonasmen, contaminaties en dubbele ontkenningen herkennen en verbeteren.

1. Ja
2. Nee
3. Ik twijfel nog

Verder:

1. Bestudeer de theorie in je boek en/of door het filmpje op de volgende dia te bekijken.

2. Maak de opdrachten van hoofdstuk 7, paragraaf 1.

Extra hulp nodig? Kom vooraan zitten.

https:

https: