Politiek examen Herhaling 2024

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Politiek Deel 1

Volksvertegenwoordiging

Dagelijks bestuur

Gemeenteraad

Provinciale Staten

College van B&W

Gedeputeerde Staten

Regering

Staten Generaal

Parlement

Kabinet

1 = het parlement / de Eerste en Tweede Kamer / de Staten Generaal

2 = (het college van) Gedeputeerde Staten

3 = de gemeenteraad

Maatschappelijk probleem

Je kent de vier kenmerken

Je weet hoe men (8 ) machtsmiddelen kan inzetten 

(kennis, geld, lobby)

 

De 4 kenmerken van een maatschappelijk probleem zijn:

Welk machtsmiddel wordt bij iedere afbeelding ingezet?

Functie/beroep

kennis

aanzien/status

overtuigings-

kracht

geld

aantal

geweld

invloedrijke mensen

Wat is een rechtstaat?

• Een land waar de rechten en plichten van burgers en de overheid zijn vastgelegd

In een rechtstaat heb je veel rechten maar ook plichten.

• Rechten- wat je mag doen/ waar je recht op hebt.
• Plichten- wat je moet doen.

Waar staan de belangrijke beginselen van de rechtstaat in ?

1. wetboek van strafrecht
2. wetboek van strafvordering
3. grondwet
4. burgerlijk wetboek

Wat is een rechtstaat?

1. Een land waar er censuur is en alles wordt gecontroleerd
2. Een land die in vrijheid leeft
3. Een land waar de rechten en plichten van burgers en de overheid zijn vastgelegd
4. Een land met een parlementaire democratie

In een rechtstaat is de rechterlijke macht...

1. Afhankelijk en partijdig
2. Onafhankelijk en onpartijdig
3. Afhankelijk en onpartijdig
4. Onafhankelijk en partijdig

Om lid te kunnen worden van de EU moet een land een democratie en een rechtstaat zijn.

1. Juist
2. Onjuist

Parlementaire democratie

1. vrije en geheime verkiezingen
2. algemeen kiesrecht
3. politieke macht bij het parlement
4. besluiten zijn democratisch
5. Grondwet
6. Scheiding der machten 

Wat is het juiste antwoord?

1. Machtenscheiding
2. Persvrijheid
3. Algemeen kiesrecht
4. Vrije verkiezingen

Trias Politica, drie machten:

wetgevende

uitvoerende

rechterlijke

wie?

wie?

wie?

wat ze doen:

wat ze doen:

wat ze doen:

wetten handhaven

parlement

rechters

zij die de wet overtreden bestraffen

wetten maken

de overheid

Dictatuur

- 1 persoon of 1 partij heeft alle macht

- geen democratie en geen rechtstaat

- Bevolking heeft geen politieke grondrechten

- Er is geen vrije pers

- Politie en leger hebben grote rol

Wat is het verschil tussen een rechtsstaat en een dictatuur?

Politieke partijen

- Progressief/conservatief

- Links/midden/rechts

- Politieke stromingen

Politieke partijen

Links: SP/DENK/GL/PVdD/PVDA

Midden: D66/50plus/CDA/CU

Rechts: VVD/SGP/FvD/PVV

Wie is lijsttrekker van welke politieke partij?

Zet de politieke partijen op de juiste plaats

Links

Rechts

Politieke Stromingen

Sociaal-Democratie

• Waarden: gelijkheid, solidariteit

• Doel: eerlijke verdeling van inkomens, bescherming van de kwetsbaren. 

• Komen op voor: mensen met weinig geld en minder kansen. 

• Rol van de overheid: actief, ongelijkheid tegengaan!

SP, PvdA, GroenLinks, Denk

Liberalisme

• Waarden: vrijheid 

• Doel: vrijheid voor mensen om te doen en laten wat ze willen, en bescherming hiervan.

• Komen op voor: werkende burgers, ondernemers en bedrijven.

• Rol van de overheid: passief: alleen zorgen voor veiligheid

VVD, PVV, D66

Politieke Stromingen

Christen-Democratie

• Waarden: geloof, naastenliefde

• Doel: respect voor de bijbel, een samenleving waar mensen voor elkaar zorgen. 

• Komen op voor: gezinnen met kinderen en christelijke instanties (scholen, kerken...)

• Rol van de overheid: beperkt: alleen als er geen andere hulp is.

ChristenUnie, SGP, CDA

Ecologische stroming

• Waarden: duurzaamheid, milieuvriendelijk 

• Doel: natuur en milieu worden zo min mogelijk aangetast door de mens. 

• Komen op voor: dier, mens en natuur

• Rol van de overheid: actief: bedrijven moeten duurzamer worden, zelfs als het slecht is voor de economie. 

GroenLinks, PvdD

Politieke Stromingen

Nationalisme

• Waarden: onafhankelijkheid, vaderlandsliefde

• Doel: Nederland moet uit de Europese Unie, belang van eigen volk belangrijkst!

 

• Komen op voor: de eigen bevolking. 

PVV, FvD

- Extremisme

- Haat en angstgevoelens

- Tegen democratie

- Populisme

- Wil van het volk

- Vaderlandsliefde

PVV, FvD

Christelijke stroming

Sociaal democraten

Populisme

Liberalisme

Liberalisme

Socialisme

Populisme

Christendemocratische stroming

Ecologische stroming

Liberalisme

Sociaaldemocratie

Christendemocratie

Rechts-extremisme

Ecologische stroming

Populisme

Economische vrijheid

Particulier initiatief

Deregulering

Opkomen voor zwakkeren

Gelijkwaardigheid

Bijbelse waarden

Rentmeesterschap

Gespreide verantwoordelijkheid

Vrijemarkteconomie

Milieuvriendelijk en duurzaam produceren

Geen aantasting natuur en milieu

Gericht op geweld

Superioriteit eigen groep

Actieve overheid

Stijl van politiek bedrijven

Richt zich op massa van bevolking

Welke politieke stroming past bij de uitleg?

Uitleg	Politieke stroming
Politieke groep die vindt dat ieder mens zoveel mogelijk vrijheid moet hebben.
Politieke stroming die het verschil tussen arm en rijk wil verkleinen door sociale wetten.
Politieke groep waarbij mensen hun ideeën over politiek, onderwijs etc. baseren op hun godsdienst

Liberalen

Sociaaldemocraten

Christen-democraten

Bij welke politieke stroming horen de partijen.
Sleep het plaatje naar het juiste hokje.

Liberalisme

Christen-democratie

Sociaal-democratie

Wat is de juiste volgorde van de kabinetsformatie?

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

De formatie

Benoeming ministers en staatssecretarissen

Tweede Kamer verkiezingen

Beëdigd door de koning

Verloop van de kabinetsformatie

DE VIER FASES: 

1. Onderzoek (informateur)
2. De informatie (coalitie, regeerakkoord)
3. De formatie (formatie, min pres)
4. De beëdiging (koning)

Zet de volgende gebeurtenissen in de juiste volgorde

Stap 1:

Stap 2:

Stap 3:

Stap 4:

Stap 5:

Stap 6:

Stap 7:

Stap 8:

Er worden verkiezingen georganiseerd

De zetels worden verdeeld onder de partijen

Er wordt een informateur aangesteld

De informateur gaat op zoek naar partijen die samen de meerderheid kunnen vormen: de coalitie

De informateur en de coalitie stellen een regeerakkoord op

Er wordt een formateur aangesteld

De formateur gat binnen de coalitiepartijen op zoek naar geschikte kabinetsleden, wordt later zelf minister-president

De koning benoemt de kabinetsleden

De oppositie bestaat uit:

1. de politieke partijen die niet in de regering zitten
2. hulpministers
3. het staatshoofd en de ministers
4. de koning

Parlement

Kabinet

Kabinet EN Parlement

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Verantwoording afleggen

Ministers

Kamerleden

Staatssecretarissen

Controlerende taak

Geen oppositiepartijen

Ministeriële verantwoordelijkheid

Motierecht

Recht van amendement

Eerste Kamer

Regeerakkoord

Tweede Kamer

Recht van interpellatie

Budgetrecht

Volksvertegenwoordiging

Formatie

Coalitie- en oppositie

Wetgevende taak

Wetsvoorstellen indienen

Bij wat voor functie past deze taak van de koning?

'Op Prinsjesdag leest hij de troonrede voor'

1. ceremoniële functie
2. symbolische functie
3. representatieve functie

Taken Koning

• Handtekening zetten
  
• Troonrede voorlezen
  
• Beëdigen ministers en staatssecretarissen
  
• Overleg voeren met minister president
  
• Ons land vertegenwoordigen
  

Trias Politica

• "Scheiding der drie machten":
  1. Wetgevende macht
  2. Uitvoerende macht
  3. Rechtgevende macht
• Om misbruik te voorkomen
  

Rechten van het parlement

Rechten bij de wetgevende taak

• Stemrecht
• Recht van initiatief
• Recht van amendement

Rechten van het parlement

Rechten bij de controlerende taak:

• Vragenrecht
• Recht van interpellatie

• Recht van onderzoek
• Budgetrecht
• Recht van motie

Besluitvormingsproces

Op It's Learning kan je bij de bronnen een tool vinden om het besluitvormingsproces te oefenen

Invloed van burgers

• Petitie indienen

• Burgerinitiatief indienen

• Een verzoek voor een referendum indienen

• De media inschakelen

• Een klacht of bezwaarschrift indienen

• De Nationale Ombudsman inschakelen

Referendum

Voordelen: Verkleinen kloof politiek-inwoners, direct invloed, meer draagvlak

Nadelen: Politici buiten spel, raadgevend, kost tijd en geld, ingewikkeld, keuze tussen ja en nee (ligt soms lastiger)

Pressiegroepen

Groepen die bepaalde belangen nastreven en die de politieke besluitvorming proberen te beïnvloeden.

Machtsmiddelen: Kennis, Grootte van de groep, Geld, Formele, wettelijke mogelijkheden, Toegang tot de media, Toegang tot politici, Een aansprekende leider, Zitting hebben in een bestuur of adviesorgaan.

Toetreden EU

Een land dat lid wil worden moet:

• in Europa liggen;

• een democratie zijn;

• een rechtsstaat zijn;

• de mensenrechten garanderen;

• een goed draaiende markteconomie hebben.

Buitenlands beleid (bv migratie)

Milieuwetgeving

Justitie

Economische samenwerking

Rechten van consument (productverbetering)

Europees burgerschap

Voordelen EU

Europese Unie heeft niet alleen maar voordelen; 

• Weinig democratische controle door de burgers

• Politieke besluitvorming is ingewikkeld (27 landen)

• Invloed van Nederland verminderd (groei EU)

• EU beperkt zelfstandigheid van lidstaten.

Dit laatste heeft ook gezorgd voor de Brexit, zo maakt GB weer hun eigen wetten en regels.

Kritiek op de EU

De vijf politieke functies van de media

• Agendafunctie.

• Informatieve functie.

• Meningsvormende functie.

• Controlerende functie.

• Spreekbuisfunctie.

Individuele functies media

• Informatieve functie
• Educatieve functie
• Opiniërende functie
• Amuserende functie
• Sociale functie 

Aantekening voor het examen

Aan de slag

• Oefen met de eindexamensite 
• Ga naar It's Learning en maak de oefeningen (klik op de links)
• Pak een examen en oefen daarmee
• Pak een spel en oefen!