3K 2.5 Dieren bewegen les 1+2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Startopdracht

1. Vaste plekken
2. Mobiel in je tas of in de telefoontas
3. Boek, schrift en pen op tafel

Startopdracht

• Mobiel in je kluis
• Jas aan de kapstok
• Pen+ boek op tafel

wat gaan we vandaag doen? 

-2.5 uitleg

-aan het werk 

-Afsluiten

Dieren bewegen

2.1 Het skelet

2.2 Skelet en houding 

2.3 In beweging 

2.4 Blessures 

2.5 Dieren bewegen en een stukje herhaling en oefening

Welke spierblessures zijn er?

Spierblessures

Blessure = letsel 

1. Spierpijn (door afvalstoffen)
2. Spierkramp (sterk samentrekken spier)
3. Spierscheuring (b.v. zweepslag)
4. Kneuzing (beschadiging spiercellen en bloedvaatjes) Bloeduitstorting (bloedvaatjes in de huid beschadigd)

Als je een blessure oploopt moet deze behandeld worden. Wat is de eerste stap die gedaan moet worden bij een blessure en waarom?

1. De plek moet je verbinden, dit geeft steun
2. De plek moet je koelen, dit voorkomt zwelling
3. De plek moet je verbinden, dit voorkomt zwelling
4. De moet je goed masseren, dit voorkomt verdere pijn

Metacognitieve vragen stellen: 

het probleem

Als je een moeilijke vraag moet beantwoorden of een moeilijke opdracht moet uitvoeren, helpt het om jezelf bepaalde vragen te stellen.

 

Het helpt je door boven de details uit te treden en je blik te verbreden. 

Lees de onderstaande tekst

Welk advies geef jij deze zwemmers? 

Begrijp je het probleem?

Ja

Nee

Een beetje

Wat is hier het
probleem?

Het beantwoorden van de volgende vragen kan helpen om de vraag te beantwoorden

• Wat is het verschil tussen dit probleem en soortgelijke problemen die je eerder tegen kwam?
• Op welke manier zou je dit probleem kunnen oplossen en waarom?
• Welke stappen zou je kunnen zetten?
• Op welke andere manieren zou je dit                     probleem kunnen oplossen? 

Welk advies geef jij de zwemmers?

Leerdoelen 2.5

• Je kunt beschrijven hoe gewervelde dieren zich voortbewegen 
• Je kunt aangeven op welk deel van hun poten zoogdieren lopen
• Je kunt het verband beschrijven tussen het skelet en de leefwijze van het dier
• Je kunt beschrijven hoe ongewervelde dieren bewegen

Noem een gewerveld dier

Gewervelde dieren

Vissen, amfibieën, reptielen

• Bewegen met de wervelkolom van links naar rechts (heen en weer)
• Amfibieën: zwemmen en kruipen (poten aan zijkant van het lichaam: kikker, salamander)
• Reptielen: veel ribben met spieren en daardoor erg bewegelijk (slang, hagedis, krokodil, schildpad) 

Vogels en zoogdieren

• Bewegen met de wervelkolom op en neer (golvende bewegingen)
  
• Hebben poten recht onder de wervelkolom
  
• Door de spieren aan de bovenkant en onderkant van de wervelkolom kunnen ze zich snel voortbewegen

De wervelkolom van amfibieën beweegt anders in het water dan
op het land

1. Waar
2. Niet waar

Noem een dier dat
een topganger is

Zoogdieren

• Topgangers (hoefgangers) - Lopen op puntje van hun teenkootjes, daar omheen hebben ze hoeven
• Teengangers - loopt op de teenkootjes
• Zoolgangers - loopt op de gehele voet

Ongewervelde dieren

Ongewervelde dieren

Weekdieren: Uitwendig skelet van kalk. Schelpdieren zoals slakken

Geleedpotigen: Uitwendig skelet van chitine. Voorbeelden: insecten, spinnen, krabben en kreeften.

Wormen

Weekdieren

• Uitwendig skelet: niet van kraakbeen of been, maar van Kalk.
• De slak beweegt zich voort met zijn voet (een grote sterke spier in het lichaam van de slak). Door die spier samen te trekken en te ontspannen komt de slak vooruit. 
• De slak glijdt over een laagje slijm dat hij zelf heeft gemaakt. Dit beschermt hem tegen harde stukjes op de ondergrond. Daarom zie je vaak een slijmerig slakkenspoor achter een slak.

Geleedpotigen

Zoals krabben, kreeften en insecten.

Insecten hebben een uitwendig skelet gemaakt van chitine. 

Door het uitwendige skelet zitten de gewrichten aan de buitenkant en spieren aan de binnenkant. 

Wormen

• Het lichaam van een worm bestaat uit segmenten
• Deze segmenten bestaan uit 2 verschillende spieren: kringspieren en lengtespieren
• De worm beweegt door deze spieren om de beurt samen te trekken.
• De haartjes zijn voor grip. 

De oester is een...

1. Gewervelde met een inwendig kalkskelet
2. Gewervelde met een uitwendig kalkskelet
3. Weekdier met een uitwendig chitineskelet
4. Weekdier met een uitwendig kalkskelet

Hoe kunnen insecten bewegen?

1. Door spieren die aan de buitenkant van het kalkskelet vastzitten
2. Door spieren die aan de binnenkant van het kalkskelet vastzitten
3. Door spieren die aan de buitenkant van het chitineskelet vastzitten
4. Door spieren die aan de binnenkant van het chitineskelet vastzitten

Bouwplan van zoogdieren

Skelet en leefwijze

• Skeletten van gewervelde dieren hebben vaak hetzelfde bouwplan. Ze hebben allemaal een schedel, wervelkolom, ribben etc.

• De vorm verschilt. De ledematen aangepast aan de manier van leven: de leefwijze.

Skelet en leefwijze

Het zelfde bouwplan:

Soorten skeletten lijken op elkaar.

Verschillen: Leefwijze

Maken

Opdracht: 1 t/m 19 blz. 109

Niet: 9+15+19

Wat is het verschil tussen dit probleem en soortgelijke problemen die je eerder tegen kwam?

Op welke manier zou je dit probleem kunnen oplossen en waarom?

Welke stappen zou je kunnen zetten?

Op welke andere manieren zou je dit probleem kunnen oplossen?

Huiswerk

Woordenlijst om te herhalen

Lezen blz 114 t/m 116

Maken opdracht 20 t/m 24

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe gewervelde dieren zich voortbewegen 
• Je kunt aangeven op welk deel van hun poten zoogdieren lopen
• Je kunt het verband beschrijven tussen het skelet en de leefwijze van het dier
• Je kunt beschrijven hoe ongewervelde dieren bewegen