Wondzorg les 2: Wondanamnese en wonddiagnose

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Verpleegtechnische handelen

Wondzorg

Les 2: Wondanamnese en wonddiagnose

Lesprogramma

• Lesdoelen
• Moduleplanning 
• Kruiswoordpuzzel 
• Wondanamnese
• Wonddiagnose
• Casusopdracht
• Werken aan opdrachten in Learnbeat

Lesdoelen

• De student kan uitleggen wat de ALTIS- methode inhoudt
• De student kan uitleggen wat de WCS- classificatie inhoudt
• De student kan uitleggen wat de TIME- methode inhoudt
• De student kan een wonddiagnose stellen aan de hand van het TIME- model

Moduleplanning

In deze dia kan je de moduleplanning toevoegen 

Kruiswoordpuzzel

Wat weet je nog van de vorige les? 

Voorkennis activeren dmv kruiswoordpuzzel. Deze vind je in de docentenhandleiding 

In de volgende dia vind je de antwoorden

Tijd: 10 minuten

In deze dia kan je de kruiswoordpuzzel nabespreken

Wondanamnese

Wondzorg begint met een anamnese om de situatie van de zorgvrager in kaart te brengen. 

Verzamel informatie bij de zorgvrager over:

• Onderliggend lijden
• Risicofactoren voor huidletsel (zoals voedingstoestand, conditie van de huid)
• Ziektegeschiedenis
• Motivatie van de zorgvrager
• Leefstijl (zoals roken, alcoholgebruik en beweging
• Belevingaspecten (zoals pijn)

Daarbij kan een wondanamnese worden afgenomen mbv de ALTIS- methode

Als een complexe wond niet tijdig herkend wordt en/ of niet op de juiste manier behandeld wordt, kan dit ernstige gevolgen hebben voor de zorgvrager. 

Daarom is methodisch werken ook heel belangrijk bij uitvoeren van wondzorg en dat begint bij het afnemen van een anamnese

Wondanamnese

ALTIS- Methode

De ALTIS- methode zorgt ervoor dat klachten bij wonden steeds op dezelfde manier worden beoordeeld.

A	Aard	Wat voor soort wond is het? (bv. decubitus of ulcus cruris)
L	Lokalisatie	Waar zit de wond?
T	Tijd en tijdsbeloop	Sinds wanneer is er sprake van deze wond? Wordt het erger of verbetert het in de tijd?
I	Intensiteit	Wat is de ernst van de wond? Hiervoor kan je classificatie gebruikn (bv. decubitus cat. 2)
S	Samenhang	Zijn er uitlokkende verergerende factoren? Bv. verminderde mobiliteit of allergische reacties

Wondclassificatiesystemen

Wondclassificatiesystemen kun je gebruiken om structuur aan te brengen in een wondbehandeling.

De twee bekendste wondclassificatiesystemen zijn:

• WCS- classificatie
• TIME- model

Wondclassificatiesystemen

WCS- classificatiemodel

WCS staat voor Woundcare Consultant Society. 

Het WCS-classificatiemodel gaat uit van een stadia-indeling volgens de kleuren zwart, geel en rood en is daardoor gemakkelijk toepasbaar. 

Dus het WCS is een hulpmiddel bij het bepalen van de wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

In deze les gaan we niet verder in op het WCS model. Deze komt nog terug in de volgende les: rode, gele en zwarte wonden.

Deze kan je nog even kort laten zien, zodat de student een beeld krijgt van het WCS- model, maar hoef je niet diep op in te gaan. 

In de volgende les gaan we hier dieper op in.

Wondclassificatiesystemen

TIME- model

Het TIME-model is ontwikkeld om de lokaal verstorende factoren van wondheling systematisch te beoordelen

Ook het TIME model is een hulpmiddel om moeilijke en complexe wonden te beoordelen.

Ook wordt het veel gebruikt bij rapportage van een wond. 

Wondclassificatiesystemen

TIME- model

Het TIME-model richt zich in vier stappen op de factoren die de genezing van de wond beïnvloeden:

	TIME	Observatie
T	Tissue (weefsel)	Kleur (rood, geel, zwart), grootte en diepte van de wond, locatie van de wond
I	Infection (infectie)	Is er een infectie aanwezig?
M	Moisture (vocht)	Is de wond droog, vochtig of nat?
E	Edge (wondranden en omgeving)	Is de wondrand intact of niet intact? Is de wondomgeving droog, verweekt of is er eelt aanwezig?

Verdere toelichting TIME:

Tissue: 

Wanneer je gaat rapporteren kan je het weefsel in % aangeven. Bv wanneer je een gele wond hebt met vitaal weefsel: 60% geel en 40% rood

Infection: 

Kan je aan studenten vragen wat infectieverschijnselen zijn. Voorbeelden kunnen zijn: roodheid, warmte, zwelling, groen beslag, geur, stagnatie van wondgenezing

Moisture:

De juiste vochtbalans in een wond is van groot belang voor goede genezing. Te veel vocht kan leiden tot maceratie (verweking), terwijl te weinig vocht de genezing van vertragen en peenklachten geeft.

Edge:

Wondgenezing onstaat vanaf de wondranden, dus moeten goed intact zijn.  

Wanneer er bijvoorbeeld eelt aanwezig is of verweking van de wondranden, kunnen deze niet goed naar elkaar toe groeien

 

Voorbeeld TIME

T: Decubitus, cat 3 op rechter hak. Grootte: 6 cm- 7 cm. Diepte: 2 mm. Rood: 5%, geel: 75%. Zwart/ grijs: 20%

I: Lichte tekenen van infectie: bloedingsneiging wondranden

M: Normale vochtigheidsgraad

E: Intacte wondranden. Omliggende huid ziet week. 

Verdere uitleg: 

Bij Tissue kan je ook een classificatie gebruiken, bv de stadia van decubitus. In dit geval: Decubitus categorie 3.

Het grijze weefsel in deze wond is necrose. Hoeft niet altijd zwart te zijn

Infection: De wondranden bloeden; dit is ook vaak een teken van infectie 

Edge: De omliggende huid ziet week; dat kan je zien aan dat de huid een beetje wit kleurt. 

Oefen opdracht

Schrijft een rapportage volgens de TIME. 

Vergelijk je uitwerking met je buurman/ buurvrouw 

In deze opdracht gaan de studenten een rapportage schrijven volgens de TIME.

De opdracht vind je in de docentenhandleiding

TIME

T: Ulcus onder re voet, diepte: +/- 2 mm, grootte: 4 x 3 cm. 100% rood

I: Geen tekenen van infectie 

M: Normale vochtigheidsgraad

E: Wondranden zijn intact. Er is veel eeltvorming aanwezig. Ook verweking (maceratie)

Deze dia kan je presenteren om de opdracht na te bespreken 

Ulcus= open zweer

Aan de slag

Maak in Learnbeat:

Hoofdstuk 24.6 C

opgave 12, 14 en 15

Studenten kunnen zelfstandig aan de slag met het maken van de opdrachten. 

Tijd: 15 minuten 

Exit- ticket 

Schrijf op een post-it:

Eén ding wat je hebt geleerd over ALTIS, TIME of WCS.

Per student krijgt een post- it. Laat ze opschrijven wat ze hebben geleerd over ALTIS, TIME of WCS.  

Verzamel deze op het bord en bespreek ze kort na. 

Lesdoelen

• De student kan uitleggen wat de ALTIS- methode inhoudt
• De student kan uitleggen wat de WCS- classificatie inhoudt
• De student kan uitleggen wat de TIME- methode inhoudt
• De student kan een wonddiagnose stellen aan de hand van het TIME- model

Vooruitblik 

Les: Rode, gele en zwarte wonden

Datum:..................

Huiswerk: Learnbeat 24.6 Hoofdstuk C opgave 12, 14 en 15

Voor de volgende les maken studenten de opdrachten die vermeld staan op de dia. 

De juiste datum van de volgende les in dia zetten.