les 7: opbouw NL ondergrond pleistoceen

Deze les
  • Opbouw van Nederland Pleistoceen
  • oefenen opbouw NL
  • examenopgave

  • Werken aan weektaak
  • steekproeven weektaken
1 / 23
next
Slide 1: Slide
AardrijkskundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 23 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Deze les
  • Opbouw van Nederland Pleistoceen
  • oefenen opbouw NL
  • examenopgave

  • Werken aan weektaak
  • steekproeven weektaken

Slide 1 - Slide

De opbouw van Nederland
Holoceen
Pleistoceen
nu - 10.000 BP
Post-glaciaal
10.000 - 100.000 BP
Saale ijstijd (glaciaal)
150.000 - 100.000 BP
pre-glaciaal
2.500.000 - 150.000 BP

Slide 2 - Slide

Pre-glaciaal (voor landijs NL bedekte)
Pleisto
ceen
pre-glaciaal
2.500.000 - 150.000 BP
Koud op wereld
 Zeespiegel laag

Heel NL: 
Rivieren leggen puinwaaier neer:
Zuiden: snelstromend = 
grind en grof zand

Noorden: langzamer stromend = fijn zand + klei

Slide 3 - Slide

Saale ijstijd (glaciaal) Landijs in NL
Pleisto
ceen
glaciaal
150.000 - 100.000 BP
Nog kouder: ijstijd

IJskap groeit tot aan HUN-lijn:
Haarlem-Utrecht-Nijmegen.

Slide 4 - Slide

Saale ijstijd (glaciaal) 
Landijs in NL
Pleisto
ceen
glaciaal (saale ijstijd)
150.000 - 100.000 BP
Er ontstaan verschillende dingen:
keileem
De ijskap is meer dan 100 meter dik, en dus heel zwaar. De ijskap schuift over het land en verpulverd daarbij keien tot leem. Dat is keileem.
Zie afbeelding C: groene gebied noord NL
zwerfkeien
De ijskap is ontstaan in Scandinavië. In de ijstijd groeide deze tot aan de HUN-lijn. Onderweg nam het ijs ook grote keien met zich mee. Toen de ijskap weer smolt werden deze grote keien neergelegd in bijvoorbeeld Drenthe. Dit zijn zwerfkeien.
Stuwwallen
Toen de ijskap aan het groeien was duwde deze als een bulldozer veel zand en grind voor zich uit. Dit zijn heuvels geworden in midden Nederland. Zoals de Utrechtse Heuvelrug. Deze heuvels noemen we stuwwallen omdat ze door het landijs opgestuwd zijn.
Zie figuur C: de gele gebieden
Tongbekkens
Toen de ijskap aan het groeien was duwde deze als een bulldozer veel zand en grind voor zich uit. Onder het gewicht van de ijskap, het het voorzich uit schuiven van zand en grind ontstonden er lager gelegen gebieden, dit zijn de tongbekkens 
Zie figuur C: de bruine vlekken

Slide 5 - Slide

Post-glaciaal (na de ijstijd)
Pleisto
ceen
post-glaciaal
150.000 - nu BP
Het is weer iets warmer geworden: geen landijs meer in NL

Nog wel wat koud, zeespiegel laag.
Noordzee ligt droog

Wind waait vanaf 'noordzee'
- dekzand in NL (grof zand)
- löss (=heel licht) in Zuid-Limburg en Nijmegen

Slide 6 - Slide

Tongbekken
ijskap
stuwwal

Slide 7 - Drag question

Wat zie je op de foto?
Een...

Slide 8 - Open question

Welke grondsoort zie je
op de foto?

Slide 9 - Open question

Welke grondsoort zie je
op de foto?

Slide 10 - Open question

Wat is een juiste volgorde waarin de bodem kan opgebouwd zijn.
A
bovenop: dekzand midden: keileem onderin: fijn zand
B
bovenop: keileem midden: dekzand onderin: fijn zand
C
bovenop: fijn zand midden: keileem onderin: dekzand
D
geen van de antwoorden is juist

Slide 11 - Quiz

Welke grondsoort kom je NIET tegen in Zuid-Limburg?
A
grind
B
keileem
C
löss
D
alle 3 de grondsoorten kom je niet tegen in Zuid-Limburg

Slide 12 - Quiz

postglaciaal
glaciaal
pre-glaciaal
2.500.000 - 150.000 BP
10.000 - 100.000 BP
150.000 - 100.000 BP
puinwaaier neergelegd: grind en zand
Landijs komt tot aan Haarlem-Utrecht-Nijmegen
Noordzee ligt droog, wind waait zand richting Nederland

Slide 13 - Drag question

postglaciaal
glaciaal
pre-glaciaal
tongbekken
dekzand
keileem
puinwaaier
zwerfkei
löss

Slide 14 - Drag question

Oefenen met CE vraag
vorige les: over kustversterking Katwijk

Slide 15 - Slide

klik op de bron om deze in het groot te zien.
Gebruik atlas 54 

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Slide


Tip
Bekijk de titel van de kaart en de legenda.
welke grondsoort ligt er?
Hoe (door wat) is die grondsoort daar neergelegd?
tip

Slide 18 - Open question


Tip
Nationaal betekent voor heel Nederland.
Hoe heeft heel Nederland er last van als bij Katwijk de dijk doorbreekt?;
Bekijk welk gebied er overstroomt.
tip

Slide 19 - Open question



Tip
Bekijk op de kaart waar de oude dijk loopt, welke gebieden waren er toen wel/niet beschermd tegen overstromingen?

Als je een dijk aanlegt moet hij voor elke meter hoger ook 3 meter breder worden.
tip

Slide 20 - Open question


Tip
Katwijk heeft een hybride kering: deels hard en deels zacht.
Wat is het voordeel van elk type kering?
tip

Slide 21 - Open question

Weektaak deze week + steekproeven
weektaak
support
verdieping

Slide 22 - Slide

Je hebt geleerd
Hoe de ondergrond van Nederland is opgebouwd tijdens het Pleistoceen

Begrippen: puinwaaier, stuwwal, tongbekken, keileem, zwerfkei, dekzand, löss

Hoe een CE opdracht over waterveiligheid eruit ziet.

Slide 23 - Slide