thema 1 hoofdstuk 3 Ziekteoorzaken

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

 ziekteoorzaken

LEERDOELEN...

• Je legt uit wat oorzaken van ziekte zijn en kan dat toelichten met een voorbeeld
• Je legt uit op welke drie manieren erfelijke ziekten worden overgedragen
• Je geeft met voorbeelden aan wat niet-erfelijke afwijkingen zijn

• endogene (inwendige) oorzaken van binnen uit het lichaam
• exogene (uitwendige)     oorzaken komen vanuit de omgeving

• Kan elkaar beïnvloeden

ziekteoorzaken

inwendige oorzaken zijn...

1. erfelijke afwijkingen
2. niet-erfelijke afwijkingen

ziekte door inwendige oorzaken

het kind erft een afwijkend gen van vader of moeder...

• dominante overerving (kans 50%)
• recessieve overerving  (kans 25%)
• geslachtsgebonden (X/Y)

erfelijke ziekten

recessief moeten beide ouders de afwijking doorgeven!

Prenataal: er is iets misgegaan tijdens de zwangerschap 

Embryonale of foetale fase

• hoge bloeddruk
• infectie
  
• blijven gebruiken van alcohol, medicijnen en roken

aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

embryonaal=aanleg 

foetaal = rijping

Perinataal: rondom de bevalling gaat er iets mis

• (veel) te vroeg bevallen
• zuurstofgebrek
• infantiele encefalopathie

aangeboren,

niet-erfelijke afwijkingen

infantiele encefalopathie = hersenbeschadiging (bv bloeding) tijdens geboorte

soms is de oorzaak onbekend, soms de omgeving, voorbeelden zijn:

• mechanisch
• fysisch
• chemisch
• verkeerde voeding
• biologisch
• allergisch
• nieuwvormingen
• psychisch
• sociaal

ziekte door uitwendige oorzaken

mechanisch
fysisch
chemisch
verkeerde voeding
biologisch
allergisch
nieuwvormingen
psychisch
sociaal
onbekend

3.2 ziekte door uitwendige oorzaken

1. geef van elke oorzaak twee voorbeelden met een afbeelding
2. maak een powerpoint
3. lever de opdracht

een inwerkende kracht op het lichaam:

• snij,- scheur,- en schotwonden
• kneuzingen
• botbreuken, luxaties
• bloedingen

Mechanische oorzaken

Natuurkundig verschijnsel;

• temperatuur (verbranding/onderkoeling)
• geluid (lawaaidoofheid of gehoorschade)
• elektriciteit (stroomstoot)
• straling (UV, röntgen, radioactief)
• luchtdruk (ademhalingsproblemen)

fysische oorzaken

schoonmaakmiddelen met zuren en logen hebben vaak een etsende werking:

weefsel verbrand of lost op.

medicatie/drugs en alcohol kunnen tot intoxicatie leiden (=vergiftiging)

Auto-intoxicatie = vergiftiging door lichaam zelf bijv. falen van organen  

chemische oorzaken

• ondervoeding (tekort aan voedingsstoffen)
• overvoeding (welvaartziektes) 
• voedselvergiftiging 

oorzaak: verkeerde voeding

Macro organismen (kunnen we zien)

• denk aan; luizen, vlooien, wormpjes

Micro organismen;

• dierlijk (protozoën bv. malaria) 
• plantaardig (bacteriën, virussen, schimmels, gisten)

biologische oorzaak

bacteriën kunnen zich buiten de cel voortplanten (delen)

virussen niet, die hebben een gastheer nodig, een levende cel.

• ziek door abnormale afweerreactie 
• antistoffen die overgevoelig maken i.p.v. ongevoelig
• anafylaxie = levensgevaarlijk

oorzaak: allergie

Neoplasie = nieuwvorming

• ontstaan gezwel door abnormale   celdeling (allerlei oorzaken) 
• benigne = goedaardig
• maligne = kwaadaardig

oorzaak: nieuwvorming

• endogene oorzaak (aanleg, draagkracht)
• exogene oorzaak (psychotrauma)

psychische oorzaak

negatieve maatschappelijke veranderingen die tot ziekte lijden

sociale oorzaak

SARS, Mexicaanse griep, corona...

voorbeelden van mutaties.

auto immuun reacties

kankergezwellen...soms weten we het gewoon niet!

onbekende oorzaak