5.4 Van Goud naar Zilver

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Een koning te rijk

5.4 Van Goud naar Zilver

Lesprogramma

• Terugblik
• Uitleg hoofdstuk 5.4
• Zelfstandig werken / leren

• Volgende les uitleg het rampjaar a.d.h.v. een filmpje.

Amsterdam werd in de 17e eeuw het handelscentrum van de wereld. Geef hiervoor 2 oorzaken.

Leg uit hoe de 'stapelmarkt' van invloed was op de welvaart in de Republiek.

Zowel de VOC als de WIC wilden een handelsmonopolie. Wat bedoelden ze hier mee?

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

Oprichting VOC

Oprichting WIC

Rembrandt schildert De Nachtwacht (1642)

Vrede van Münster

Val van Antwerpen

Verklaar dat het tolerante klimaat in de Republiek zorgde voor een wetenschappelijke revolutie.

Koppel de schilder aan het schilderij

Jan Steen

Rembrandt van Rijn

Johannes Vermeer

Leg uit dat de schilderkunst uit de 17e eeuw geen vollegdig beeld geeft van de geschiedenis uit deze eeuw.

Geef met een argument aan waarom er discussie is over de naam 'Gouden Eeuw' voor de 17e eeuw in de Republiek.

Leerdoelen

Aan het eind van deze week...

• ken je de begrippen staatsgezinden, Oranjegezinden, Republiek en handel.

• kun je de strijd tussen de staatsgezinden en Oranjegezinden uitleggen.

• kun je uitleggen waarom Engeland en Frankrijk met de Republiek in oorlog raken.

• kun je uitleggen waarom de oorlogen van de Republiek leidden tot een vermindering van het succes van de handel.

Een nieuwe stadhouder

• Na de Vrede van Münster (1648) wil een nieuwe Stadhouder meer macht: Willem II

• Met een staatsgreep hoopt hij koning te worden.

• Voordat hij zijn plan kan uitvoeren gaat hij dood aan de pokken.

Stadhouderloze tijdperk (1650-1672)

• Na de dood van Stadhouder Willem II ontstaat er een politieke strijd binnen de Staten-Generaal.

Strijd tussen:

• Staatsgezinden: weg met de Oranjes als Stadhouder en de macht bij de raadspensionaris.
• Oranjegezinden/Prinsgezinden: meer macht voor de Oranjes.

• Besluit van Staten-Generaal om zonder stadhouder verder te gaan.
• Gevolg: ontstaan van het eerste Stadhouderloze tijdperk.

Johan de Witt

• In de Republiek werd Johan de Witt aangewezen als raadspensionaris.

• Regeringsleider (vergelijkbaar met minister president).

• Investeerde veel in de economie (en handel).

• Kreeg als diplomaat te maken met nieuwe vijanden... 

Zowel Engeland als Frankrijk wilden hun handelsbelangen beschermen en dat leidde dat handelsoorlogen.
Michiel de Ruyter was een belangrijke admiraal die een aantal belangrijke slagen op zee won.

Video

-

Speech vrijheid in de Republiek

Denk je dat de persoon die de toespraak geeft Oranjegezing of Staatsgezind is?
Leg je antwoord uit.

Is deze video een betrouwbare bron voor onderzoek naar de 17e eeuw? Leg je antwoord uit.

Een koning te rijk

5.4 Van Goud naar Zilver deel 2

Video

-

Rampjaar 1672

schooltv.nl

• Leg uit waarom 1672 een rampjaar wordt genoemd voor de Republiek.
• Door wie werd de Republiek aangevallen?
• Waarom was ‘het volk redeloos, de regering radeloos en ons land reddeloos’?
• Hoe probeert Holland het Franse leger tegen te houden?
• Leg uit waarom het leven voor de burgers in Holland zwaar was tijdens de oorlog.
• Waarom worden de gebroeders De Witt gelyncht?
• Wat waren de gevolgen van het Rampjaar voor de republiek?

Video

-

Moord op de gebroeders De Witt

schooltv.nl

historiek.net

historiek.net

Het Rampjaar 1672

Economische tegenslag: handel viel stil + ENG en FR beschermen hun economie beter.

Politieke ommekeer: gebroeders De Witt werden gelyncht en Willem III werd stadhouder.

Handelsoorlog met Engeland.

Territoriale ambities van Lodewijk de XIV.

De rijkdom en vrijheid van de Republiek zorgde voor jaloezie en angst.

Leerdoelen

Aan het eind van deze week...

• ken je de begrippen staatsgezinden, Oranjegezinden, Republiek en handel.

• kun je de strijd tussen de staatsgezinden en Oranjegezinden uitleggen.

• kun je uitleggen waarom Engeland en Frankrijk met de Republiek in oorlog raken.

• kun je uitleggen waarom de oorlogen van de Republiek leidden tot een vermindering van het succes van de handel.

Leg uit wat de strijd tussen de staatsgezinden en Oranjegezinden inhield.

Leg uit waarom Engeland en Frankrijk met de Republiek in oorlog raken.

Leg uit waarom de oorlogen die de Republiek voerde leidden tot een mindere handelspositie.

Film tip: Michiel de Ruyter

schooltv.nl

npo.nl