Poëzie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

havo: argumenteren en leesvaardigheid

vwo: poëzieanalyse

Poëzie...

...is dat niet met andere woorden

precies hetzelfde zeggen?

Poëzie vind ik...

herhaling

Poëzie komt overal voor

- in slogans van reclames

- songteksten van liedjes

- verwerkt in theatervoorstellingen

- in de (sinterklaas)gedichten die je schrijft

- in en op kunst

- op gebouwen

- ...

Kunst op kunst!

vergelijking

In sommige gedichten komt ook rijm voor. Herhaling is ook iets dat veel voorkomt in gedichten. Dit doen dichters vaak om een bepaalde versregel heftiger, duidelijker of indrukwekkender te maken.

Elk gedicht bestaat uit regels, die noemen we versregels. Versregels die bij elkaar horen noemen we strofes, dit is vergelijkbaar met alinea’s uit een zakelijke tekst of coupletten van liedjes. Je herkent de strofes door te letten op de witregels, tussen elke strofe staat zo’n witregel.

regels, strofes

en witregels

Hoeveel strofes heeft dit gedicht?

1. 4
2. 6
3. 5
4. 7

Poëzie is een vrije vorm van creatief schrijven; elke dichter bepaalt zelf hoe zijn of haar gedicht er uit komt te zien. Toch zijn er een aantal kenmerken en regels.

Wat is poëzie?

In gedichten worden vaak vergelijkingen gemaakt. Vergelijkingen beginnen vaak met ‘…net als…’ 

Opdracht 1

Maak met woorden uit tijdschriften nieuwe, poëtische zinnen. 

Soorten gedichten 

** Elfje

** Limerick

** Haiku

Elfje

Een gedicht dat bestaat uit 11 woorden op 5 versregels. 

Limerick

Limerick = 5 versregels waarvan 1, 2 en 5 rijmen/ 3 en 4 ook. 

Haiku

** Japanse dichtkunst

1e regel = 5 lettergrepen

2e regel = 7 lettergrepen

3e regel = 5 lettergrepen 

Er was eens een vrouw uit Abcoude,
die graag op kattenvoer kauwde.
Maar o wat een lol,
Na zes blikken zat ze vol.
Ze praatte niet meer, maar miauwde.

1. Sonnet
2. Elfje
3. Limerick
4. Haiku

Rijmschema's 

De wereld scheen vol lichtere geluiden
en een soldaat sliep op zijn overjas.
Hij droomde lachend dat het vrede was
omdat er in zijn droom een klok ging luiden.

1. Gekruist rijm
2. Omarmend rijm
3. Gepaard rijm
4. Gebroken rijm

Sinterklaas kapoentje,
Gooi wat in mijn schoentje.
Gooi wat in mijn laarsje,
Dank u sinterklaasje.

1. gekruist rijm
2. omarmend rijm
3. gepaard rijm
4. Gebroken rijm

Laatst vroeg ik aan een hommel:
"Waar ga jij heen met spoed?"
Ze zei: "Ik ga naar Zaltbommel."
Ik dacht: "Wat rijmt dat goed."

1. Gekruist rijm
2. Gepaard rijm
3. Omarmend rijm
4. Gebroken rijm

Ze noemt dit gebroken
het heeft wat minder rijm
De derde regel gaat zijn gang,
de vierde brengt de lijm.

1. Gekruist rijm
2. Gepaard rijm
3. Omarmend rijm
4. Gebroken rijm

Opdracht 

Maak nu zelf een gedicht die je meeneemt naar tekenen/ handvaardigheid. 

Ideeën voor thema's: 

         - Gevoelig 

         - Je doelen 

         - Vakantie

         - De eerste schoolweek