Module 8 - les 8 argumentatie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wat gaan we doen?

• Lezen


• Examenvragen - argumentatie
• Drogredenspel

Boek 10

Citeer tien fragmenten uit je leesboek waarin je een koppeling maakt met een of meerdere van de bovenstaande kenmerken uit het ik-tijdperk. Daarna voorzie je je keuze van uitleg/toelichting in de context van het werk. Lees van tevoren wat er in Laagland staat geschreven over jouw gekozen schrijver/werk.

Boek 10

Citeer tien fragmenten uit je leesboek waarin je een koppeling maakt met een of meerdere van de bovenstaande kenmerken uit het ik-tijdperk. Daarna voorzie je je keuze van uitleg/toelichting in de context van het werk. Lees van tevoren wat er in Laagland staat geschreven over jouw gekozen schrijver/werk.

Boek 10

25 minuten lezen

Maak ondertussen aantekeningen (dossieropdracht)

Centraal Schriftelijk Eindexamen

Nederlands vwo 

1e tijdvak

Vrijdag 9 mei 2025

Argumenteren

Op het Centraal Schriftelijk Eindexamen wordt je kennis van argumentatie getoetst. Die kennis valt uiteen in twee vaardigheden: 

(1) een betoog analyseren 

(2) een betoog beoordelen.

Alle theorie over argumenteren vind je in de gelijknamige cursus in Nieuw Nederlands!

Een betoog analyseren

Je kunt:

• standpunten en argumenten identificeren en interpreteren;
  
• feitelijke en waarderende argumenten onderscheiden;
  
• argumentatiestructuren herkennen: enkelvoudige, onderschikkende en nevenschikkende argumentaties;
• argumentatieschema's herkennen.

Argumentatieschema's

We onderscheiden argumentatieschema's op basis van:

• oorzaak en gevolg;
  
• kenmerk of eigenschap;
  
• voor- en nadelen;
  
• voorbeelden;
  
• vergelijking;
  
• autoriteit

Let op:

Niet-feitelijk/subjectief = WAARDEREND

Lezen: 'Mannen? Nee, vrouwen zijn bevoorrecht'

blz 362

Opdracht 1a

(1p) Welk standpunt wordt in tekst 1 ingenomen als het gaat om de positie van vrouwen en mannen?

(1p) Welk standpunt wordt in tekst 1 ingenomen als het gaat om de positie van vrouwen en mannen?

1. Het is terecht dat vrouwen bevoorrecht worden, omdat dat al eeuwenlang het geval is.
2. Het is terecht dat vrouwen bevoorrecht worden, omdat ze nu eenmaal zwakker zijn.
3. Mannen moeten bevoorrecht worden, omdat zij al eeuwenlang achtergesteld worden.
4. Mannen moeten bevoorrecht worden, omdat ze het nu slechter hebben dan vrouwen.

Opdracht 1b

De redenering/argumentatie die in tekst 1 wordt uitgewerkt, kan worden samengevat met behulp van het schema. 

Vul het verder aan. Geef antwoord in volledige zinnen. Soms moet je de kern van een argument in eigen woorden samenvatten. Gebruik voor je antwoord in totaal niet meer dan 70 woorden.

Opdracht 2a

Lees tekst 2 Tekstfragment 2 en beantwoord de vragen.

(2p) Wat is in tekst 2 het centrale standpunt? Geef antwoord in een of meer volledige zinnen en gebruik voor je antwoord niet meer dan 10 woorden.

(2p) Wat is in tekst 2 het centrale standpunt?
Geef antwoord in een of meer volledige zinnen en gebruik voor je antwoord niet meer dan 10 woorden.

Opdracht 2b

(1p) In welke alinea wordt met name gebruikgemaakt van argumentatie op basis van waarderende uitspraken?

(1p) In welke alinea wordt met name gebruikgemaakt van argumentatie op basis van waarderende uitspraken?

1. alinea 1
2. alinea 2
3. alinea 3

Argumentatieschema's herkennen

Er zijn zes verschillende argumentatieschema’s: op basis van oorzaak en gevolg, kenmerk of eigenschap, voor- en nadelen, voorbeelden, vergelijking en autoriteit.

Het juiste schema zoek je in drie stappen:

Stap 1 Onderstreep het standpunt.

Stap 2 Onderstreep het argument.

Stap 3 Bepaal van welk schema er sprake is (door de redenering te vergelijken met de voorbeelden uit de cursus 6 Argumenteren, paragraaf 3.)

Opdracht 4a

Lees tekst 4 Tekstfragment 2 en beantwoord de vraag.

Een schrijver kan gebruikmaken van verschillende soorten argumentatie.

(1p) Van welk argumentatieschema wordt gebruikgemaakt in alinea 3 van tekst 4?

(1p) Van welk argumentatieschema wordt gebruikgemaakt in alinea 3 van tekst 4?

1. autoriteit
2. vergelijking
3. voorbeeld

Argumentatiestructuren herkennen

Er zijn drie verschillende argumentatiestructuren: enkelvoudige, onderschikkende en nevenschikkende argumentaties. 

Bij nevenschikkende argumentatie kan sprake zijn van afhankelijke of van onafhankelijke argumenten. Die structuren kunnen gecombineerd worden tot een onder- en nevenschikkende argumentatie.

Argumentatiestructuren herkennen

Om de argumentatiestructuur vast te stellen, zet je eerst zelf de argumentatie in een blokjesschema. 

Vervolgens stel je de structuur vast zie Argumenteren paragraaf 2.

Opdracht 7

Lees alinea 4 van de tekst Mannen? Nee vrouwen zijn bevoorrecht 

en beantwoord de vraag.

(1p) Van welke argumentatiestructuur is hier sprake?

(1p) Van welke argumentatiestructuur is hier sprake?

1. enkelvoudige argumentatie
2. nevenschikkende argumentatie
3. onderschikkende argumentatie
4. onder- en nevenschikkende argumentatie

Tegenargument

Om een betoog te analyseren, moet je naast standpunten en argumenten ook tegenargumenten en weerleggingen kunnen herkennen. 

Een tegenargument is een reactie op een standpunt: een argument tegen dat standpunt.

Weerlegging

Om een betoog te analyseren, moet je naast standpunten en argumenten ook tegenargumenten en weerleggingen kunnen herkennen. 

Een tegenargument is een reactie op een standpunt: een argument tegen dat standpunt.

Drogredenen herkennen

Op het examen wordt je soms gevraagd drogredenen te benoemen. Een goede tekst behoort uiteraard geen drogredenen te bevatten. Daarom staat in de vraag naar een drogreden vaak een zinsnede als ‘een kritische lezer zou hier een drogreden kunnen herkennen’. 

Het stukje tekst waar de drogreden te vinden is, wordt in de vraag aangeduid.

Drogredenen herkennen

Er zijn twee groepen drogredenen:

1 onjuist gebruik van argumentatieschema’s;

2 overtreden van discussieregels.

Bij een drogreden is sprake van een slechte argumentatie. Probeer altijd eerst het standpunt en het argument te vinden en vervolgens te bedenken waarom het argument slecht is. Dat lukt het beste bij drogredenen uit de eerste groep. Bij de tweede groep moet je vooral letten op formuleringen.

Drogredenen oefenen

Ga naar:

https://www.cambiumned.nl/lezen-schrijven-en-spreken/spreken/ 

Opdracht 15

Lees de tekst Het recht om de gordijnen te mogen sluiten en beantwoord de vraag.

In alinea 6 wordt een argumentatie opgezet die in alinea 7 eindigt met de volgende conclusie: “Het onschuldbeginsel … toekomstige verdachten.” (alinea 7, regels 138-141) Een kritische lezer kan zich afvragen of het gerechtvaardigd is om deze conclusie te trekken.

(1p) Welke van onderstaande drogredenen kan de kritische lezer in genoemde argumentatie zien?

1. het ontduiken van bewijslast
2. het overdrijven van voor- of nadelen
3. een overhaaste generalisatie

Aanvaardbaarheid

Om de argumentatie van een heel betoog te beoordelen op aanvaardbaarheid, stel je de volgende vragen:

• Zijn de feitelijke argumenten aanvaardbaar en controleerbaar?

• Zijn de gebruikte bronnen betrouwbaar?

• Zijn de waarderende argumenten aanvaardbaar?

• Zijn de argumenten relevant?

• Is de argumentatie consistent? (Spreekt de auteur zichzelf niet tegen?)

• Is de argumentatie toereikend? 

Huiswerk 9 december

Cursus 10 Eindexamen

Analyseren en interpreteren + Argumenteren

oefen met opdrachten die we niet samen gemaakt hebben