HAVO4 - Voorwaarden voor een rechtsstaat - les 4

• maatschappijleer
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

WELKOM!

Ga naar  LessonUp.com en vul de code linksonder in. 

Gebruik je eigen naam!!!

Programma

Trias politica 

Spel!

Klassieke en sociale grondrechten 

Quiz!

Legaliteitsbeginsel 

Spel!

• Tijd: 10 minuten.
• Hoe: Met elkaar!
• Uitkomst: Bespreken van jullie keuzes (random).
• Wat: Schrijf op je post-it een instituut die hoort bij één van de machten. Plak deze op het hoofd van je buurman/vrouw. Daarna spelen we wie ben ik?! Als je weet wie je bent, ga je bij de juiste macht (hoek) staan. 

3 voorwaardes voor een rechtsstaat

Grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet

Verdeling van de macht

Legaliteitsbeginsel 

Montesquieu

• Bedacht de Trias Politica 
• Verdeling van de machten
• Voorkomt machtsmisbruik en onrechtvaardigheid

Wetgevende macht

Maakt wetten waar we ons aan moeten houden 

Parlement + regering

Stemmen + voorstellen

Voorstellen

Uitvoerende macht

Moet de goedgekeurde wetten uitvoeren

Regering

Ambtenaren

Politie

Militairen

Rechterlijke macht

Verantwoordelijk voor de rechtspraak

Rechters + iedereen

Oordelen + straffen

Oordelen

Checks and balances

De drie machten controleren elkaar!

• De wetgevende macht controleert de uitvoerende macht.
• De rechterlijke macht spreekt recht over de uitvoerende en wetgevende macht. 
• De uitvoerende macht is verantwoordelijk voor de rechterlijke macht

Wetgevende macht --> uitvoerende macht: de ministers moeten verantwoording afleggen aan de wetgevende macht. 

De rechterlijke macht kan ministers aanspreken als ze iets niet goed hebben gedaan. Ook kunnen ze ministers en het parlement tot de orde roepen, omdat een wet in strijd is met internationale wetten. De rechterlijke macht toetst niet aan de grondwet, dat moet de regering en het parlement zelf doen.  

Uitvoerende macht --> rechterlijke macht: de minister van veiligheid en justitie en die van rechtsbescherming zijn verantwoordelijk voor de rechterlijke macht. Wel is de rechterlijke macht onafhankelijk. 

Onafhankelijke rechtspraak

Waarom is het belangrijk dat rechtspraak onafhankelijk en neutraal is? 

• Eerlijke rechtspraak!
• Burgers worden beschermd tegen de overheid
• Geen eigen rechter spelen

Onafhankelijk

• Benoeming voor het leven
  
• Openbare zittingen

 

Neutraal

• Zwarte toga
• Mogelijkheid tot wraking

Vragen?

Spel!

• Tijd: 10 minuten.
• Hoe: Met elkaar!
• Uitkomst: Bespreken van jullie keuzes (random).
• Wat: Schrijf op je post-it een instituut die hoort bij één van de machten. Plak deze op het hoofd van je buurman/vrouw. Daarna spelen we wie ben ik?! Als je weet wie je bent, ga je bij de juiste macht (hoek) staan. 

3 voorwaardes voor een rechtsstaat

Grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet

Verdeling van de macht

Legaliteitsbeginsel 

Grondwet

Bevat:

• Grondrechten van de inwoners (artikel 7)
• Inrichting van de Staat (artikel 51)

Klassieke grondrechten

• Garantie van de overheid
• Afdwingbaar bij de rechter
• De burgerlijke en politieke rechten

Sociale grondrechten 

• Inspanningsverplichting 
• Vaak niet afdwingbaar
• De economische, sociale en culturele rechten

Vragen?

Klassiek of Sociaal Grondrecht?!

Artikel 1

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 4

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 20 lid 1

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 11

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 22 lid 1

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 23 lid 1

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 16

1. Klassiek grondrecht
2. Sociaal grondrecht

Artikel 16

"Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling" 

Nulla Poena-beginsel

3 voorwaardes voor een rechtsstaat

Grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet

Verdeling van de macht

Legaliteitsbeginsel 

Legaliteitsbeginsel

"De overheid mag alleen de vrijheid van burgers beperken als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd" 

"Nulla Poena - beginsel" 

Rechtszekerheid 

3 voorwaardes voor een rechtsstaat

Grondrechten zijn vastgelegd in de grondwet

Verdeling van de macht

Legaliteitsbeginsel 

Vragen of feedback?

• [e-mail]