Les 4: Micro en macro

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Kijken op macroniveau en denken op microniveau

2.4 Micro en macro

• Terugblik
• Inleiding Micro en macro 
• Demo: De invloed van temperatuur.
• Vanderwaalsbindingen, cohesie- en adhesiekrachten
• Onderzoek: Bewegingssnelheid van moleculen.
• maken 2.4 Onderdeel F opdracht 2, 3, 4, 6B en 6C.

Sleep de juiste omschrijving naar de juiste ontleding.

Thermolyse

Fotolyse

Elektrolyse

Ontleding met behulp van licht

Ontleding met behulp van warmte

Ontleding met behulp van elektriciteit

Met behulp van elektrische energie wordt onder andere aluminium gemaakt uit aluminiumerts.
Dit is een ...

1. Thermolyse
2. Elektrolyse
3. Fotolyse
4. Geen ontleding

Bij een endotherme reactie...

1. komt er energie vrij
2. is er alleen heel even energie nodig
3. is er continu energie nodig

Welke gebeurtenis is endotherm?

1. Het stollen van ijs
2. Verbranding van aardappelen in je lichaam
3. Condenseren van waterdamp
4. Het smelten van ijs

Als je koperoxide laat reageren met zwavelzuur ontstaat er kopersulfaat.
Geef het reactieschema van deze reactie.

2.4 Micro en macro

In een bekerglas zit waterstofperoxide, hieraan voeg je koper toe waardoor er chalcanthiet ontstaat. Als je aan chalcanthiet natronloog toevoegt ontstaat er bremerblauw. Na het verwarmen van bremerblauw ontstaat er tenoriet. 

Aan het tenoriet wordt zoutzuur toegevoegd waardoor er eriochaliet ontstaat. In de oplossing van eriochaliet worden een paar snippers aluminium toegevoegd, waardoor er weer koper ontstaat.

Geef het kringloopschema van koper. Teken het schema in paint, in WORD of op een whitebordje.
Maak een screenshot en lever de foto in.

2.4 Micro en macro

Inleiding

2.4 Micro en macro

Wanneer er gesproken wordt over de zaken die we met zintuigen kunnen waarnemen, dingen die we kunnen meten en wegen noemen we dit de macro schaal. 

2.4 Micro en macro

Wanneer er gesproken wordt over de zaken die we met zintuigen kunnen waarnemen, dingen die we kunnen meten en wegen noemen we dit de macro schaal.

• Je ziet dat kaarsvet smelt bij verwarmen. 
• Je ziet dat suiker oplost in water.
• Je ziet dat gassen ontstaan bij de elektrolyse van water.
  

2.4 Micro en macro

Maar in de scheikunde is ook de micro schaal heel erg belangrijk. Dat is de schaal van de moleculen en de atomen, de aller kleinste deeltjes.

2.4 Micro en macro

Op micro schaal zeggen we dat de kaarsvet moleculen in de vaste fase niet kunnen verplaatsen, maar bij een hogere temperatuur sneller gaan bewegen en zich wel kunnen verplaatsen. 

• We zien dat op macroschaal als ‘smelten’. 

2.4 Micro en macro

Als suiker oplost in water komen de suikermoleculen los van elkaar en mengen zich met de watermoleculen. 

• Dat is een verklaring op micro schaal, je praat dan over de deeltjes, moleculen. 

2.4 Micro en macro

De elektrolyse van water: op micro schaal vallen de H₂O moleculen uit

elkaar in nieuwe moleculen, H₂ en O₂ moleculen.

2.4 Micro en macro

De elektrolyse van water: op micro schaal vallen de H₂O moleculen uit

elkaar in nieuwe moleculen, H₂ en O₂ moleculen.

2.4 Micro en macro

Verbranding op macroniveau: zintuigen

2.4 Micro en macro

Verbranding op macroniveau: zintuigen

Verbranding op microniveau: moleculen/atomen

2.4 Micro en macro

In de vaste fase (solid) zitten de moleculen dicht op elkaar en kunnen ze zich niet verplaatsen. Dit komt door aantrekkingskrachten tussen de moleculen, de zogeheten vanderwaalsbinding.

2.4 Micro en macro

In de vaste fase (solid) zitten de moleculen dicht op elkaar en kunnen ze zich niet verplaatsen. Dit komt door aantrekkingskrachten tussen de moleculen, de zogeheten vanderwaalsbinding.

Diffusie:

Moleculen die zich vanzelf verplaatsen.

• bijv. deodorant

2.4 Micro en macro

Onderzoeksvraag:

Wat is de invloed van de temperatuur op de bewegingssnelheid van moleculen?

Werkwijze:

De docent voegt een druppel kleurstof toe aan een bekerglas met koud en met heet water.

Zie practicumboekje blz 22

• Welk verschil valt je op? 

De invloed van temperatuur.

DEMO

Wat is de invloed van de temperatuur op de bewegingssnelheid van moleculen?

1. Hogere temperatuur, lagere diffusiesnelheid
2. Hogere temperatuur, hogere diffusiesnelheid
3. Lagere temperatuur, hogere diffusiesnelheid
4. De temperatuur heeft geen invloed op de diffusiesnelheid

2.4 Micro en macro

Er zijn twee soorten vanderwaalsbindingen.

1. Cohesie: aantrekkingskracht tussen de moleculen van dezelfde soort, bijvoorbeeld in water zitten watermoleculen.

2.4 Micro en macro

Er zijn twee soorten vanderwaalsbindingen.

1. Cohesie: aantrekkingskracht                   tussen de moleculen van                    dezelfde soort, bijvoorbeeld in                 water zitten watermoleculen.

2.4 Micro en macro

Er zijn twee soorten vanderwaalskrachten.

1. Cohesie: aantrekkingskracht                   tussen de moleculen van                    dezelfde soort, bijvoorbeeld in                 water zitten watermoleculen.
2. Adhesie: aantrekkingskracht tussen             de moleculen van verschillende                soorten, bijvoorbeeld een gekko                  die op een muur loopt.

2.4 Micro en macro

Er zijn twee soorten vanderwaalskrachten.

1. Cohesie: aantrekkingskracht                   tussen de moleculen van                    dezelfde soort, bijvoorbeeld in                 water zitten watermoleculen.
2. Adhesie: aantrekkingskracht tussen             de moleculen van verschillende                soorten, bijvoorbeeld een gekko                  die op een muur loopt.

Krijt kleeft aan het bord.
Olie vormt bolletjes in en op het water.

Geef van de onderstaande beschrijvingen aan of het om cohesie of adhesie gaat. Sleep de woorden cohesie en adhesie naar de juiste plek in de tabel.

cohesie

adhesie

Kleine waterdruppels kleven op het glas.
Kwikbolletjes vormen grote druppels.

Geef van de onderstaande beschrijvingen aan of het om cohesie of adhesie gaat. Sleep de woorden cohesie en adhesie naar de juiste plek in de tabel.

adhesie

cohesie

2.4 Micro en macro

Onderzoeksvraag:

Bewegen alle moleculen even snel?

Werkwijze:

De docent doet in een grote petrischaal een laagje demiwater. Vervolgens doet hij een schepje kopersulfaat en een schepje op natriumfosfaat op de petrischaal.

Bewegingssnelheid van moleculen.

DEMO

2.4 Micro en macro

Onderzoeksvraag:

Bewegen alle moleculen even snel?

Werkwijze:

Je gaat nu een gelijk soort proefje uitvoeren, maar dan met soda en citroenzuur. Patrick en Evy doen de twee stoffen in de reageerbuizen en op het petrischaaltje.

Zie practicumboekje blz 21 

Bewegingssnelheid van moleculen.

Geef een verklaring waarom de gasontwikkeling niet precies in het midden van de petrischaal optreedt.

2.4 Micro en macro

Geef een verklaring waarom de gasontwikkeling niet precies in het midden van de petrischaal optreedt.

Mogelijke verklaringen zijn:

• verschil in massa
• verschil in vorm
• verschil in deeltejsgrootte

2.4 Micro en macro

• maken 2.4 Onderdeel F opdracht 2, 3, 4, 6B en 6C.
• Lezen 3.1 Elementen en hun symbolen