5.1 Handel met de West

5.1 
Handel 
met de West
5.1
Handel
met de West
1 / 26
next
Slide 1: Slide
KunstMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 26 slides, with text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 40 min

Items in this lesson

5.1 
Handel 
met de West
5.1
Handel
met de West

Slide 1 - Slide

Slide 2 - Video

Lesdoel:
  • Je leert over het (dubieuze) handelen van de WIC.
  • Je leert over het nut van cartografie in de 17de eeuw.
  • Je leert over de ontwikkeling van de landschapsschilderkunst in de 17de eeuw.


Slide 3 - Slide

  • 1621 WIC opgericht (West-Indische Compagnie)
  • Vooral Kaapvaart: kapen van vijandelijke schepen. Bijvoorbeeld Piet Hein die de Spaanse zilvervloot verovert voor de kust van Cuba!!!
  • Later ook delen van Brazilië en Afrikaanse kust veroverd; driehoekshandel tussen Nederland, West-Afrika en Amerika.

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

Joan Blaeu - Atlas Major - 1662

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Slide

Als handelscentrum van de wereld wordt Amsterdam ook het centrum voor het maken van landkaarten: cartografie. De firma Blaeu uit Amsterdam speelt hier de grootste rol in. Hun boekhandel zat vlakbij de Amsterdamse haven. Zo ontvingen ze direct van de schepen informatie over nieuwe ontdekkingen door astronomen, kooplieden en zeelieden.

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Filmpje: 0:18 tot 6:25
De Prefectuur Paranambuca (Pernambuco, Brazilië) (1662)

Slide 10 - Slide

Atlassen met kaarten dienen een wetenschappelijk doel, maar het zijn ook ware kunstwerken om mee te pronken. Rijk geïllustreerd met opmerkelijke details en kostbare goudverf. De Atlas Major is net zo duur als een schilderij van Rembrandt.

Slide 11 - Slide

Slide 12 - Slide

In 1636 wordt Johan Maurits van Nassau gouverneur van de kolonie Nederlands-Brazilië. Mauritsstad wordt de hoofdstad en hij laat er een paleis voor zichzelf bouwen.

Hij laat wetenschappers en kunstenaars overkomen om de kolonie in kaart te brengen.

Eén van de kunstenaars is de Haarlemse schilder Frans Post....

Slide 13 - Slide

Frans Post: Uitzicht over Mauritsstad, hoofdstad van Nederlands-Brazilië.

Slide 14 - Slide

Johan Maurits van Nassau had, naast een naar hem vernoemde stad in Brazilië, ook nog een leuk huisje in Den Haag: het Mauritshuis. 

Het Mauritshuis, gelegen aan het plein de Hofvijver in Den Haag, werd oorspronkelijk gebouwd als residentie voor Johan Maurits van Nassau-Siegen. Het werd ontworpen door de Nederlandse architect Jacob van Campen en gebouwd tussen 1636 en 1641. Na Johan Maurits' terugkeer uit Brazilië werd het gebouw echter door de Nederlandse staat overgenomen en omgebouwd tot een museum. Tegenwoordig herbergt het Mauritshuis een wereldberoemde collectie van schilderijen uit de Gouden Eeuw van Nederland, waaronder werken van Vermeer, Rembrandt, Rubens en andere meesters.

Slide 15 - Slide

Frans Post: Gezicht op Olinda, Brazilië (1662)
Frans Post schilderde naast wetenschappelijke, nauwkeurige afbeeldingen ook meer vrije schilderijen over het exotische Braziliaanse landschap en zijn dieren en planten. Deze waren zeer populair onder rijke burgers in Nederland.

Slide 16 - Slide

Kenmerken landschapsschilderkunst 17-de eeuw:
  • Alledaags tafereel
  • Landschap natuurgetrouw weergegeven
  • Lage horizon (lucht en water nemen een belangrijke plaats in.

Slide 17 - Slide

Typisch voor Hollandse lanschapsschilderkunst zijn de lage horizons met indrukwekkende wolkenpartijen.
Salomon van Ruysdael: Gezicht op Deventer vanuit het noordwesten, 1657

Slide 18 - Slide

Simon de Vlieger: Strandgezicht, 1643

Slide 19 - Slide

Jan van Beerstraten: Slag bij Ter Heijde, 1653-1666, voorbeeld van een zeeslagschilderij, als een vorm van verslaglegging.

Slide 20 - Slide

  • 1637: verovering fort Elmina; Goudkust Ghana.
  • Handel in goud, ivoor, peper én slaven. 
  • Slaven getransporteerd naar Brazilië, Suriname en de Antillen.
  • Drank, wapens en buskruit naar Ghana toe en daarvandaan slaven om te werken op de plantages, en van de plantages o.a. suiker, koffie, cacao, katoen en tabak terug naar Nederland 

Slide 21 - Slide

Daniel Vertangen - Dubbelportret - Jan Valckenburgh en Dina Lems (ca. 1660)
In schilderijen pronkten de rijke Nederlanders met hun 'verdiensten'.

Slide 22 - Slide

Hier zie je de Nederlandse leider van fort Elmina aan de Goudkust in Ghana, Jan Valckenburgh. Hij heeft een harnas aan en een commandeursstaf. 

De jongen op de achtergrond wordt een 'huisslaaf' genoemd. Hij draagt een gouden penning van Fort Elmina. Het goud en de bediende symboliseren de handelswaar van de Goudkust.

Slide 23 - Slide

Mevrouw Lems toont haar rijkdom in de parelkettingen die ze draagt. 
Ze wijst ook naar een peperdure peperplant. Peper werd beschouwd als een luxeartikel en kon worden gebruikt om andere luxegoederen te kopen, zoals zijde, speciale stoffen, juwelen, porselein en fijn aardewerk.

Slide 24 - Slide

Verwerking:

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide