5.4 les 1 2025 Duitsland Interbellum + examenvragen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Het interbellum

Planning

Op verzoek: Het interbellum

Examenvragen maken

Het Interbellum

Het interbellum

Interbellum

• Een interbellum (van het Latijn inter, tussen en bellum, oorlog) is een periode tussen twee oorlogen.
  

• Het interbellum is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog (1919-1939)
  

De Russische Revolutie

• 1917 Russische Revolutie (communisme) onder Lenin. 
• Opvolger Stalin regeert de Sovjet-Unie vanaf 1924 met harde hand > Stalinsme
• Propaganda, persoonsverheerlijking, showprocessen, censuur en zuiveringen.

De Sovjet-Unie wordt een totalitaire staat  

Een planeconomie met vijfjarenplannen moeten zorgen voor een florerende staat van boeren en arbeiders....

Zowel het fascisme, als het communisme en het nationalisme zijn totalitare systemen

1910

1920

1930

1940

Verdrag van Versailles 1919

Hyperinflatie Duitsland 1923

Roaring '20 in de VS

Dawesplan 1924 , Roaring '20

Beurskrach 1929, 

Grote Depressie '30

Aanpassingspolitiek van Colijn '30

Werkverschaffingsprojecten

voor werkelozen in '30

Economische tijdlijn Interbellum

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog  

• Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)
  

• Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

• De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

• Omdat Duitsland de herstelbetalingen niet meer kan opbrengen, bezetten Franse troepen het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen tot betalen.

• Dit was toegestaan volgens het Verdrag van Versailles.
  
• Franse troepen blijven in het Saargebied tot 1925.

Franse troepen bezetten Essen

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (2)

Het vertrouwen in de Weimar republiek (democratie) is laag.

• Verschillende groepen (extreemlinks/extreemrechts proberen de macht te grijpen (staatsgreep) en er is veel politiek geweld (o.a. moorden op politici)
  

Dolkstootlegende

• Voor sommige Duitsers kwam het verlies niet door de soldaten, maar door het verraad van Joden en communisten (Dolkstootlegende)

Hitler in de politiek  

• Adolf Hitler bewonderde de fascistische (=extreemrechts) leider van Italië, Mussolini, die in 1922 met de Mars op Rome de macht had gegrepen.

• Hitler vond dat de tijd was gekomen voor een Mars op München (en zelfs Berlijn): een staatsgreep om de zwakke regering af te zetten > de Bierkellerputsch

Overeenkomst fascisme en nationaal socialisme > geweld verheerlijken, antidemocratisch, militaristisch

Verschil: nazi's zijn antisemitisch/jodenhaat

Bierkellerputsch

1923

• Hitler's mislukte staatsgreep (putsch) in München.
• Hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 5 jaar. 

Mein Kampf

1925

• Hitler gebruikte zijn tijd in de gevangenis om zijn boek 'Mein Kampf' te schrijven.
• Een slecht geschreven en bij elkaar gefantaseerd boek, met vage hersenspinsels...tenminste: toen nog wel...

Duitsland 

1924-1929

• Politiek en economisch gaat het beter met het land
• Duitsland is in 1926 lid van de Volkenbond geworden
• De Amerikanen steunen de Duitse economie met het Dawesplan
• Mensen hebben weer vertrouwen en lijken Hitler te zijn vergeten...

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

• Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.
• Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept.
  
• In oktober 1929 vindt de Beurskrach plaats... alles gaat verloren

Hitler in de politiek 

• Hitler was inmiddels vrijgelaten en sluit zich aan bij de DAP. Hij  blijkt een talent te hebben voor het houden van toespraken. 

• De partij wordt ongedoopt tot  NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij), neemt Hitler steeds meer de rol van leider op zich.

Hitler in de politiek  

• Hitler's ideeën zijn al die tijd vrijwel niet veranderd:

1. Verdrag van Versailles is slecht
   
2. Het land is overgenomen door een buitenlandse bezetter (Frankrijk)
3. Het is allemaal de schuld van Joden en Communisten
4. Duitsland heeft Lebensraum (levensruimte nodig)
5. Er moet één sterke leider komen

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

• Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd, wordt het land vrijwel onbestuurbaar
• Andere partijen (en de president) kunnen niet meer om Hitler heen: 
• hij wordt kanselier (minister-president). 

Het interbellum

De tijdlijn van de NSDAP en Hitler

Het interbellum

De tijdlijn van de NSDAP en Hitler

Welke oorzaak-gevolg herken je?

Doelen Hitler

• Na de machtsovername staan drie doelen centraal:
• 1. Herstel economie 
• 2. Ontmanteling Verdrag van Versailles 
• 3. Verkrijgen van Lebensraum en Duitsers heim ins Reich
• Economie groeit door publieke werken en invoering dienstplicht
  
  
• Durven Engeland en Frankrijk in te grijpen als Hitler Versailles ontmantelt? 

Hitler's populariteit stijgt

vanaf 1934

• Hitler is rond 1934 mateloos populair. Het gaat goed in Duitsland. 
• Zolang je niet tot een minderheid hoort, pluk je de vruchten van zijn beleid.
• Door grootschalige werkverschaffingsprojecten daalt de werkloosheid snel,  en krijgen Duitsers weer zelfvertrouwen én nationalistische gevoelens.

Neurenberger Rassenwetten

1935

• Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken, met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.

• Zo mogen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger
  

Stap 1: Saarland Heim ins Reich

Stap 2: Dienstplicht en herbewapening

Stap 3: militarisering van het Rijnland

Stap 4: Anschluss  (Oostenrijk)

Stap 5: Conferentie van München = appeasement (Sudetenland)

Chamberlain

Daladier

Hitler

Mussolini

Net als Oostenrijk, valt Sudetenland onder de Heim ins Reich-politiek, waarbij alle gebieden met Duitsers weer bij Duitsland moeten horen. Sudetenland was na de Eerste Wereldoorlog deel van de nieuwe staat Tsjecho-Slowakije geworden.

Kristallnacht

9 november 1938

• In Parijs vermoordt een jonge Jood, Herschel Grynszpan, een Nazi. 
  
• Na een vlammende radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.
  
• De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.
  

Hitler bezet Tsjecho-Slowakije

maart 1939

Hoewel Hitler in München had gezegd genoegen te nemen met Sudetenland, bezet hij geheel Tsjecho-Slowakije een half jaar later. 

Engeland en Frankrijk veroordelen de bezetting, maar doen niets.

Molotov-Ribbentrop Pact

augustus 1939

• Hitler en Stalin zijn elkaars politieke vijanden, maar Hitler wil er zeker van zijn dat de Sovjet-Unie geen oorlog tegen hem gaat beginnen, als Duitsland Polen aanvalt.
• Ze sluiten een niet-aanvalsverdrag.
  

De aanval op Polen: Duitsland (West) en de Sovjet-Unie (Oost)

1 september 1939 

Hitler opent de aanval op Polen

Aan de slag

Je krijgt een opgavenblad met veel voorkomende examenvragen. Zoek de antwoorden in (de groene TL delen) in je boek. 

Let op: We gaan vrijdag verder met deze opdracht! Dus neem deze weer mee!