Examentraining Biologie HAVO

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Start Examentraining 

HAVO 2025

Examen biologie havo 2025

Examenzittingen

woensdag 14 mei 2025 13:30-16:30

1e tijdvak

dinsdag 24 juni 2025 13:30- 16:30

2e tijdvak

Tips en tricks

Wat neem je mee naar het biologie examen?

• Tijdens je examen mag je een Binas van school gebruiken, 
• De Binas dient compleet onbeschreven en onbeplakt te zijn. Het gebruik

       van briefjes als paginawijzers is niet toegestaan.

• Het gebruik van een niet-grafische rekenmachine is toegestaan.
• Verder meenemen naar je examen: (reserve-)pen, tekenpotlood, gum,

       geodriehoek en arceerstiften.

• Tijdens je examen mag je NIKS lenen van anderen. 

Welk type vragen kom je tegen?

• Open vragen: aantal punten meestal gelijk aan aantal
    denkstappen
• Meerkeuze vragen
  
  

In de examens kunnen meerkeuzevragen voorkomen voor 1 punt en voor 2 punten. Het aantal punten dat aan een  meerkeuze-vraag wordt toegekend, hangt in principe samen met het aantal denkstappen dat de kandidaat moet maken om tot het antwoord te komen.

LET OP!

Er zijn verschillende soorten open vragen	Hoe te herkennen?
Feitenkennis	Noem.. Met welke term… Wat is… Geef een omschrijving van …
Verklaring / toelichting	Geef een verklaring voor…
Inzicht	Leg uit…. Bereken…
Mening	Beargumenteer…
Vaardigheden	Formuleer een hypothese Maak een werkplan Beschrijf een werkwijze… Trek een conclusie

1. Wat is de vraagstructuur?

Instructiewerkwoord + onderwerp + verplicht gegevensgebruik of noteringsvoorwaarde

Uitleggen + oorzaak dat snoekkroketten lichter verteerbaar zijn dan kippen-, rund- en varkenskroketten + mbv gegevens uit de tabel

  Snoekkroketten

Leg met behulp van de gegevens uit de tabel uit wat de voornaamste oorzaak is van de constatering dat snoekkroketten inderdaad lichter verteerbaar zijn dan kippen-, rund- en varkensvleeskroketten.

2. Wat is de antwoordstructuur?

Instructiewerkwoord als zelfstandig naamwoord + onderwerp + verplicht gegevensgebruik of noteringsvoorwaarde

Uitleg + oorzaak dat snoekkroketten lichter verteerbaar zijn dan kippen-, rund- en varkenskroketten + m.b.v. gegevens uit de tabel

3. Naar welk verband wordt gevraagd?

Moet je een oorzaak/ gevolg uitleggen? Moet je een conclusie trekken uit de gegevens? Om dit te achterhalen kun je gebruik maken van de signaalwoorden uit de vraag.

3. Naar welk verband wordt gevraagd?

4. Over welk hoofdonderwerp in de Biologie gaat deze vraag?

Bedenk bij welk hoofdonderwerp deze vraag hoor. Dit kan je op het juiste spoor zetten voor te gebruiken BINAS tabellen of begrippen in het antwoord -> Voeding en vertering

5. Welke gegevens uit de vraag kan ik gebruiken?

Lees de informatie uit de context gericht door om relevante gegevens te vinden die je nodig hebt voor het antwoord.

Arceer eventueel.

6. Welke gegevens/ kennis moet ik zelf toevoegen?

Bedenk welke kennis je nog moet toevoegen om het antwoord compleet te maken. Bedenk ook welke biologische begrippen waarschijnlijk in het antwoord moeten voorkomen: 

Enzymen, koolhydraten, eiwitten, vetten, organen

7. Formuleer nu je antwoord

Herhaal de vraag + neem het signaalwoord dat past bij het verband in de vraag + voeg het hulpmiddel toe.

Snoekkroketten zijn lichter verteerbaar dan kippen-, rund- en varkensvleeskroketten omdat in de tabel staat dat ...

8. Controle

Lees de vraag nog een keer goed door en kijk nog een keer kritisch naar je antwoord. Beantwoord je de vraag eigenlijk wel? Zo niet: pas dan je antwoord aan natuurlijk.

9. Maak het antwoord compleet

Voeg informatie uit de context en eigen informatie (kennis/ BINAS) toe om het antwoord compleet te maken. Zeker bij vragen waar meerdere punten kunnen worden verdiend.

Compleet antwoord

Snoekkroketten zijn lichter verteerbaar dan kippen-, rund- en varkensvleeskroketten omdat in de tabel staat dat snoekkroketten per 100gr maar 1gr vet bevat (terwijl kip, rund, -en varkenskroketten 12-15x meer vet bevat) en vet langzamer verteerd dan eiwitten en koolhydraten/ in vet meer energie/ in vet meer calorieën zitten.

Nog een voorbeeld

Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 37oC. De normwaarde is verhoogd. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep.

Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.

Uitwerking vraag over koorts en rillen

Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 370C. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep. Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.
Verbanden leggen: wat heeft rillen met temperatuurstijging te maken? 

Rillen betekent ongecontroleerde samentrekking van spieren. Dat kost energie. Bij het verbruik van energie komt bijna altijd warmte vrij. Dus gebruik van energie door spieren dus extra verbranding dus warmteproductie! Dit zijn de denkstappen die je moet maken en op moet schrijven!!!.

Uitwerking vraag over koorts en rillen

Riccardo had koorts. Bij koorts is het temperatuurcentrum in de hersenen ingesteld op een hogere temperatuur dan 370C. De verpleegkundige constateerde dat Riccardo rilde, een bleke kleur had en dat zijn lichaamstemperatuur nog steeds opliep.

Leg uit hoe door rillen de lichaamstemperatuur stijgt.

Uit het antwoord moet blijken dat:

• het rillen wordt veroorzaakt door spiersamentrekkingen 1p

• waarbij warmte vrijkomt (ten gevolge van dissimilatie) 1p

Veel gemaakte fouten:

- Geen antwoord geven op de vraag (wat is het verschil?)

- Onvolledige antwoorden (gebruik hele zinnen!)

- Alleen vraag herhalen (geen uitleg/nieuwe informatie)

- Te snel naar antwoord willen (werk denkstappen uit!)

- Meer redenen of voorbeelden geven dan gevraagd

- Alleen standpunt of mening geven zonder onderbouwing.

Probeer maar eens even...hoe pak je dat aan?

antwoord op rekenvraag bloedsomloop

Wat betekenen de genoemde begrippen?

Hartminuutvolume: het volume wat het hart bij een bepaalde frequentie(slagen) in één minuut kan pompen.

Slagvolume: Het volume wat per hartslag wordt verplaatst.

Hartslagfrequentie: Het aantal slagen per tijdseenheid. In dit geval per minuut.

HMV=SV x HSF

Dus 70 x 70 =4900 ml (of 4,9L)

Inspanning zorgt voor HSF van 200 en een HMV dat 5x zo hoog is. HMV is dan 5x4900L= 24500 ml (of 24,5L), alles invullen in formule geeft:

24500= SV x 200 ---> SV= 24500 : 200 = 122,5 ml is het slagvolume. Dat was 70 ml. Een verschil van 52,5 ml. Dat is meer dan de helft extra. 

Dan nog % verandering berekenen: 52,5/ 70 x 100 = 75% extra  --> antwoord D

Bij open vragen:

BIJ BEREKENINGEN ALTIJD DE EENHEID NOTEREN!!!

Grafieken tekenen

Je doet een onderzoek naar de invloed van verschillende zoutconcentraties in het milieu op de hartslagfrequentie van een watervlo. Je moet een grafiek tekenen. Hoe ziet deze eruit? 

Grafieken tekenen

Op de X-as komt dan de zoutconcentratie (je stopt namelijk de watervlo in vooraf bepaalde zoutconcentraties), op de Y-as komt de hartslagfrequentie (deze wil je onderzoeken/ meten).

Samengevat:

X-as: wat je weet (onafhankelijke variabele)

Y-as: wat je meet (afhankelijke variabele)

LET OP: zorg dat je de assen ook benoemt, inclusief grootheid (zoals tijd) en eenheid (zoals minuten). Zorg ook voor een mooie schaalverdeling. Teken de meetpunten én de grafieklijn, meestal een vloeiende lijn waar je geen liniaal voor gebruikt! Laat de lijn alleen door het 0,0 punt (de oorsprong) gaan als dat logisch is en uit de gegevens blijkt! Zorg voor een legenda.

www.lerenvoorhetexamen.nl