P2.2 Het dagboek van de aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vorige les

'Je weet hoe de aarde in de afgelopen 4,5 miljard jaar is veranderd'

'Je begrijpt waardoor het leven op aarde grote verschillen onderging'

'Je kunt met behulp van de geologische kalender verschillen tussen perioden aflezen'

P2.2 Het dagboek van de aarde

P2.2 Het dagboek van de aarde

Planning

- Herhaling vorige les

- Nieuwe leerdoelen

- Uitleg + aantekeningen

- Aan de slag!

'Je kunt met behulp van de geologische kalender verschillen tussen perioden aflezen'

Leerdoelen P2.2

Aan het einde van de les kun je...

...verklaren hoe een fossiel in een gesteente terechtkomt.

...uitleggen waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde.

...aan de hand van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen

Hoe is de mens dit eigenlijk allemaal te weten gekomen?

Kijkje in het dagboek van de aarde... We zien hier miljoenen jaren!

Sedimentgesteente

Laagjes zand en klei over elkaar heengezet. Onderste laag is oudste laag. Weggezakt, samengeperst, weer omhoog gekomen. Elke laag is andere tijdzone, met andere fossielen.

Gesteenten en fossielen

'Een versteend overblijfsel van een (deel van) skelet of afdruk van een plant of dier'

Gesteenten en fossielen

Deze T-Rex is snel begraven onder lagen van sediment

Deze T-Rex is snel begraven onder lagen van sediment

'Gesteente en fossielen geven informatie over het klimaat van vroeger'

Wat vertellen fossielen ons?

Waar geven gesteenten en fossielen veel informatie over?

• het klimaat van vroeger
  

Wat zegt de vondst van een mammoet op de bodem van de Noordzee?

• het klimaat was in de tijd van de mammoeten kouder
  
• de Noordzee lag droog
  

Gidsfossielen

Fossielen gevormd in kalksteen

Dit zegt over een gebied:

• er heeft in het verleden een zee gelegen
  
• in de zee zwommen zeedieren met kalkskeletjes die naar de bodem zijn gezakt
  

Welk type gesteente kennen we al?

Typen gesteenten

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorf gesteente

Sedimentgesteente

Sedimentgesteente

Ontstaan uit lagen van samengeperst sediment (klei, zand, kalk)

Oud

Jong

Voorbeelden;

Kleisteen                      Zandsteen

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Gevormd door vulkanische activiteit

Voorbeelden;

Graniet                       Basalt

Sedimentgesteente

Metamorf gesteente

Sediment- of stollingsgesteente dat is veranderd onder invloed van temperatuur en druk

Voorbeelden;

Marmer (kalksteen)   Leisteen (uit schalie of kleisteen)      

Tijd en ouderdom

Relatieve ouderdom

Relatief = ten opzichte 

van

'Bovenste laag is 

jonger dan onderste

laag'

Jong

Oud

Absolute tijd

Absoluut= Ouderdom van aardlagen in jaren gemeten

Hoe dan?

Door radioactief materiaal in gesteente te meten kan de ouderdom bepaald worden.

Op deze manier wordt de absolute ouderdom gemeten.

Gidsfossielen

• Leefden een korte tijd in een groot gebied.
• Hoe korter een bepaald soort leefden, hoe preciezer een gesteente laag gedateerd kan worden.
  

Relatieve tijd

Hoe kun je weten in welke volgorde de verschillende lagen in het sedimentgesteente zijn gevormd?

De oudste laag ligt onderop.

Op deze manier wordt de relatieve ouderdom gemeten.

ouderdom van aardlagen uitgedrukt in tijdperken.

Aan de slag

V: maken opdrachten H2.1 opdrachten: 1 t/m 3 & 5 t/m 7

V: maken opdrachten H2.2 opdrachten: verkorte leerroute

H: Maken opdrachten H2.1 opdrachten: 3 t/m 7 

H: Maken opdrachten H2.2 opdrachten: verkorte leerroute

Leerdoelen P2.2

Aan het einde van de les kun je...

...verklaren hoe een fossiel in een gesteente terechtkomt.

...uitleggen waarom bodemlagen en fossielen veel kunnen vertellen over de geologische geschiedenis van de aarde.

...aan de hand van voorbeelden de relatieve en absolute ouderdom van bodemlagen vaststellen