InformatieBron: https://www.onderwijsraad.nl/publicaties/adviezen/2019/06/24/leesadvies
Lezen kan laaggeletterdheid voorkomen
Wie niet goed kan lezen heeft in een steeds complexer wordende samenleving een groot probleem. Het beroep dat op deze vaardigheid wordt gedaan is eerder groter dan kleiner geworden. Waar het vroeger mogelijk was om bij een gemeentelijk loket je uitkering of parkeervergunning aan te vragen, moet je dat nu via de computer regelen. Zonder voldoende leesvaardigheid (en digivaardigheid) kunnen mensen geen reizen boeken via internet, hun belastingaangifte niet invullen, geen bijsluiters van medicijnen lezen of financiële producten beoordelen.
Mensen die over een laag niveau van taalvaardigheden beschikken, zijn vaker werkloos, hebben een lager inkomen en een slechtere gezondheid en zijn minder politiek en maatschappelijk actief. Lezen bepaalt ook schoolsucces. Lezende jongeren halen hogere cijfers dan hun minder vaak lezende leeftijdgenoten en dit effect neemt met de schooljaren alleen maar toe.
Deze positieve effecten treden met name op bij het diep lezen van langere, verhalende teksten. Met deze vorm van lezen oefenen jongeren een scala aan leesvaardigheden. Ze leren zich te concentreren, trainen hun geheugen en prikkelen hun verbeelding. Ook draagt het bij aan de woordenschat.
Lezen draagt bij aan algemene vorming en welzijn
De effecten van diep lezen reiken verder dan leesvaardigheid. Lezen is ook van belang voor socialisatie. Door middel van verhalen, hetzij fictie hetzij non-fictie, kunnen jongeren worden ingewijd in de tradities, cultuur en ideeën van volkeren en landen. Zo reflecteren lezers op zichzelf en de wereld. Ook heeft lezen invloed op de persoonsvorming. Het vergroot het vermogen om je in te leven in anderen. Wie fictie leest kent minder vooroordelen. [19] Lezen kan leiden tot reflectie op je eigen positie in de samenleving. Lezen draagt daarmee bij aan de drie doeldomeinen van het onderwijs: kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming. En dan is er nog het minder bewijsbare, maar daarom niet minder belangrijke aspect van het kunnen lezen van boeken die bedoeld zijn als kunstwerk. Het lezen van romans, poëzie en literaire non-fictie kan de lezer ervaringen bieden die even diep ingrijpen als ervaringen in het echte leven.
De samenleving heeft baat bij een lezende bevolking
De samenleving als geheel heeft er baat bij dat we een lezende bevolking worden en blijven. Leesvaardigheid is van groot belang voor onze kennis- en informatie-economie en voor de culturele identiteit van Nederland. Er bestaat een positief verband tussen de geletterdheidsscores van een land en de langetermijngroei van het bruto nationaal product. [21] Anders gezegd: laaggeletterdheid kost de samenleving bijna 1 miljard euro op jaarbasis, door hogere uitkeringen en zorgkosten en verminderde inkomsten. [22]
Daarnaast is een geletterde bevolking cruciaal voor het democratisch functioneren van de samenleving. Zo’n bevolking kan de heersende macht controleren, echt nieuws van fake news onderscheiden, deelnemen aan debatten en partijprogramma’s lezen – allemaal zaken die direct afhankelijk zijnvan leesvaardigheid.[23]