rechtsstaat en democratie 2.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Paragraaf 2.1 

In de tijd van burgers en stoommachines 

Wat eraan voorafging

1805: Napoleon schaft in  na verovering van NL de democratische grondwet af

1813: Franse troepen verdreven uit Nederland

Zoon van laatste stadhouder keert terug om aan het hoofd te staan

Nederland rond 1815

Koning Willem 

Grondwet------> constitutionele monarchie en eenheidsstaat

Parlement met als naam Staten-Generaal

Geen democratie/ Willem I verlicht absoluut vorst

Naar een parlementair stelsel

1830: Afscheiding van België

Tegenstelling conservatieven vs liberalen

Willem II laat Thorbecke nieuwe grondwet opstellen

Politieke regels en burgerrechten 

Liberalen 

• Oorsprong zit in de Verlichting  
• Kerk en koning minder macht 
• Volk meer macht 
• Vrijheid moet in de grondwet

Liberalisme in Nederland 

Thorbecke 

Koning heeft alle macht 

- Benoemt en ontslaat leden Eerste Kamer 

- Benoemt en ontslaat ministers 

Grondwet van 1848 

- Ministeriële verantwoordelijkheid 

- Koning is onschendbaar 

- Tweede Kamer wordt direct gekozen 

- Eerste Kamer wordt indirect gekozen 

- Provinciale Staten direct gekozen 

- Nieuwe grondrechten (onderwijs, mening en drukpers)

Politieke stromingen en partijen

Willem III volgt Willem II op

Probeert met conservatieve politici hervormingen terug te draaien (lukt niet liberalen in de meerderheid in parlement)

1870: Conservatieven verdwijnen/confessionelen komen

Confessionelen

Zijn gelovig

1879: Abraham Kuyper richt de ARP op

De Schoolstrijd (tot 1917)

Socialisme en algemeen kiesrecht

Komt op vanaf 1890

SDAP (Sociaaldemocratische Arbeiderspartij)

Algemeen kiesrecht 

Pacificatie van 1917: Confessionelen krijgen hun scholen in ruil voor algemeen mannenkiesrecht voor de liberalen