§ 6.2 les 5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

6.2 Om de macht 

Programma

• De Slimste Mens 6.1
• Kenmerkende aspecten 6.2
• Uitleg 6.2
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Welkom bij de Slimste mens

Slimste mens bij 6.1

WIC	handelscompagnie	stapelmarkt
specialisatie	handelsmonopolie	VOC
handelskapitalisme	wereldeconomie	manufactuur
klimaatverandering	moedernegotie	commerciële landbouw

Kies 3 reeksen van 4 woorden die met elkaar een kloppend verband opleveren. Noteer de woorden en wat hen verbindt. Je mag elk woord één keer gebruiken.

Slimste mens bij 6.1

WIC	handelscompagnie	stapelmarkt
specialisatie	handelsmonopolie	VOC
handelskapitalisme	wereldeconomie	manufactuur
klimaatverandering	moedernegotie	commerciële landbouw

Kies 3 reeksen van 4 woorden die met elkaar een kloppend verband opleveren. Noteer de woorden en wat hen verbindt. Je mag elk woord één keer gebruiken.

6.2 Om de macht

23. Het streven van vorsten naar absolute macht.

24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

Begrippen

Maak de juiste combinaties.

a) centralisatie = het streven van vorsten ...

b) particularisme = het streven naar behoud van ...

c) staatsvorming = het streven van vorsten ...

d) uniformering = het streven van vorsten ...

1) naar aaneengesloten grondgebied en een goed functionerend bestuur. 

2) om hun grondgebied vanuit een hoofdstad te regeren.

3) om in heel het land dezelfde wetten te laten gelden.

4) privileges

6.2 Om de macht

                                         Versailles                                                                        Paleis op de Dam

Staten-Generaal en Gewestelijke Staten

1588:

De Staten-Generaal roepen de Republiek uit.

Dit was een praktisch, geen idealistisch besluit! 

Bestuur van de Republiek: Staten-Generaal en Gewestelijke Staten

Bekijk deze bronnen. Waar ligt het hoogste gezag, de soevereiniteit in de Republiek?

Aantekening: Stadhouder en raadpensionaris

• Stadhouder: opperbevelhebber van het Staatse leger.
  

• Raadspensionaris: woordvoerder van gewest Holland (en dus machtig).
  

Staatsgezinden 

• Johan van Oldenbarnevelt >
  
• vrede met Spanje >
  
• beter voor de handel >
  
• 1609 Twaalfjarig bestand 
  
• gematigd calvinistisch >
  
• steden mochten zelf soldaten inhuren tegen boze oranjegezinden >
  

Oranjegezinden 

Maurits van Oranje

• oorlog tegen Spanje
  
• verdienen: oorlogsproducten 
  
• 1609 Twaalfjarig Bestand
  
• orthodox calvinistisch 
  
•  opperbevelhebber dus ondermijning gezag:
  

• Van Oldenbarnevelt wordt veroordeeld voor landverraad
  

Wie heeft er ogenschijnlijk gewonnen in 1619?

1. de staatsgezinden
2. de prinsgezinden

Vrede van Münster

De Vrede van Münster (1648)

Vrede van Münster

1647: Frederik Hendrik

Vrede van Münster

• 1647: Frederik Hendrik †
• 1650: Willem II †

• begin Eerste Stadhouderloze Tijdperk

Al jaren voor zijn overlijden leed Frederik Hendrik aan hevige jichtaanvallen. Langzaam takelde hij af, wat hem niet weerhield met het leger op campagne te gaan. In de zomer van 1646 kreeg hij een beroerte, waarschijnlijk twee binnen vijf dagen, die hem tijdelijk het spreken belette.[1]:549 Volgens een brief van Willem Frederik van Nassau-Dietz van 4 juli 1646 gedroeg Frederik Hendrik zich aan het eind van zijn leven kinderlijk tegenover zijn echtgenote. Constantijn Huygens liet dat jaar aan Amalia van Solms weten dat haar man ziekelijk en zwak is, lastig in de omgang en regelmatig geestelijk instabiel.[

In oktober, na een jachtpartij op de Veluwe, kreeg de prins koorts. Hij bleek aan pokken te lijden en op 6 november stierf hij op 24-jarige leeftijd. Acht dagen later werd zijn erfgenaam geboren, de latere stadhouder Willem III.[6

Wie heeft er ogenschijnlijk gewonnen in 1650?

1. de staatsgezinden
2. de prinsgezinden

Lodewijk XIV

(a.k.a. de zonnekoning)

“Alle aandacht is gericht op de koning, hij is het aan wie alle wensen gericht worden. Alleen hij ontvangt blijken van respect, ....Men verwacht, men doet niets zonder hem. […] 

De koning, die geboren is om alles te bezitten en iedereen te bevelen, is slechts verantwoording schuldig aan God. […] "

Lodewijk XIV in 1661)

1 koning

1 wet

1 waarheid

absolutisme = regeringsvorm waarin een vorst de volledige macht in handen heeft en geen verantwoording schuldig is tegenover zijn onderdanen of een parlement.

Huiswerk

Maken § 6.2

vraag 3 t/m 5 + 8

Het Rampjaar (1672)

Republiek werd aangevallen door een coalitie van:

- Frankrijk, 

- Engeland, 

- bisdom 

Keulen 

-bisdom 

Münster.

De S-G benoemen weer een stadhouder: Willem III

Weet de opmars van Lodewijk XIV te stoppen

Maar dit kost zoveel geld dat mede daardoor een einde komt aan de GOUDEN EEUW

Willem III stadhouder-koning

1688: The Glorious Revolution

6.2 Om de macht

23. Het streven van vorsten naar absolute macht.

24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

STILTE

6.2 lezen en samenvatten

opdrachten