Paragraaf 5.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

Wat gaan we deze les doen?

• Terug kijken naar het project Aardrijkskunde; zwerfafval. 
• Introductie Hoofdstuk 5; Ontdekkers & Hervormers 
• Online maken; introductie Hoofdstuk 5 
• Oefenen met begrippen hoofdstuk 5  

Project; Zwerfafval! 

• Heeeel goed gedaan, mooie cijfers gehaald! 
• Een aantal leerlingen moeten nog één of meerdere onderdelen inleveren. Dat zijn: .......  

Hoofdstuk 5;
 Ontdekkers & Hervormers

1500 - 1600

Karel V

Karel V was in de tijd van Ontdekkers & Hervormers een belangrijk man. 

Hij was de machtigste man van Europa. 

Maar in 1555 was hij te oud en te zwak om verder te regeren, hij gaf zijn rijk in handen van Filips II. Zijn zoon... En toen veranderde alles. 

Tijd van Ontdekkers & Hervormers

Deze tijd staat ook bekend om de felle strijden die gevochten werden rondom macht en godsdienst... 

En wat er dan allemaal gebeurde, daar gaan we het in dit hoofdstuk over hebben! 

Aan het werk! 

Ga naar magister --> Leermiddelen --> Geschiedeniswerkplaats. 
Klik op Hoofdstuk 5, Ontdekkers en Hervormers. 

Maak: 

Introductie

Klaar?

Oefen met de begrippentrainer! 

De tijd van 
Ontdekkers en Hervormers

Hoofdstuk

5.1

#1

Geschiedenis
Vandaag

Wat gaan we doen?

• Introductie Hoofdstuk 5
• Uitleg 5.1
• Aan de slag
• Herhaling 5.1
• Afsluiting

Geschiedenis
Hoofdstuk 5

Hoofdstuk 5

• 5.1 - De Kerk valt uiteen
• 5.2 - De Nederlandse Opstand
• 5.4 - De Ontdekkingsreizen

SO: 5.1 + 5.2 + 5.4 (1 x)
PO: Ontdekkingsreizen (1 x)

Maarten Luther

Willem van Oranje

Christoffel Columbus

Geschiedenis
Uitleg 5.1

Rond 1511 komt de Duitse monnik Maarten Luther terug van een reis naar Rome. Hij is woedend..

• Hij zag hoe de katholieke geestelijken genoten van luxe
• Hij zag hoe hoe de katholieke geestelijken veel geld verdienden door religie (godsdienst)

Geschiedenis
Uitleg 5.1

Met name de Paus in Rome verdiend veel geld aan gelovigen;

• De katholieke kerk verkoopt aflaten;
  Dit waren brieven die mensen konden kopen om hun zonden af te kopen; nu kwamen ze in de hemel volgens de Paus

Geschiedenis
Uitleg 5.1

In 1517 schrijft Luther een brief vol kritiek op de kerk;

• Luther was tegen de verering van heiligen, daarover stond niets in de bijbel
• Luther vond dat de mensen zelf de bijbel moesten lezen, ze moesten niet alleen luisteren naar geestelijken

Geschiedenis
Uitleg 5.1

In 1517 schrijft Luther een brief vol kritiek op de kerk;

•  In de brief staan maar liefst
  95 kritiekpunten op de kerk
• Luther spijkert deze op een kerk in Wittenberg (Duitsland)

Geschiedenis
Uitleg 5.1

In de brief van Luther stond onder andere;

• Dat er in een kerk geen versieringen en goud thuis horen
• Dat de bijbel voor iedereen te lezen moet zijn
• God is geen persoon op aarde (de Paus), maar zit in je hart 

Geschiedenis
Uitleg 5.1

De Paus was woedend over de kritiek van Luther

• De Paus eiste dat Luther zijn kritiek terug nam
  
  
• Luther weigerde dit en moest zich melden bij de Koning van het Duitse Rijk Karel V

Luther

Koning van het Duitse Rijk Karel V

Geschiedenis
Uitleg 5.1

Luther weigert ook bij Karel V zijn kritiek terug te nemen.

• Luther wordt vogelvrij verklaard; iedereen mag hem vanaf nu doden
  
  
• De Hertog Frederik van Saksen steunt Luther en biedt hem bescherming in zijn kasteel

Geschiedenis
Uitleg 5.1

De Bijbel was enkel te lezen in het Latijn

• Dit was een taal die bijna niemand sprak of kon lezen

Luther wilde dat veranderen;

• Hij schreef de bijbel in volkstaal. Zo konden meer mensen het lezen en zelf over het geloof nadenken

Geschiedenis
Uitleg 5.1

Luther krijgt door zijn bijbel in volkstaal steeds meer volgelingen;

• Steeds meer mensen hebben ook kritiek op de kerk en volgen het verhaal van Luther
• Dit gaat grote gevolgen hebben..

De Paus

Luther

Welke omschrijving hoort bij de juiste persoon:

Is het hoofd van de katholieke kerk

Had veel kritiek op de Katholiek kerk

Deze persoon was een monnik

Deze persoon was de hoogste geestelijken

Schreef de bijbel in Volkstaal (Duits)

Las voor uit de bijbel in het Latijn

Verkocht Aflaatbrieven

Had veel kritiek op aflaatbrieven

Geschiedenis
Aan de slag

Paragraaf 5.1: De Kerk valt uiteen
Wat:
Bekijk eerst het filmpje, daarna: 

Maak online --> Geschiedeniswerkplaats. 

5.1; De Kerk valt uiteen. 

Opdracht 1 t/m 3

Hulp:
Informatieboek blz. 56 en 57 - Online: Theorie
Klaar:
Oefenen met de begrippen! 

Geschiedenis
Aan de slag

Paragraaf 5.1: De Kerk valt uiteen
Wat:
Maken opdracht 1, 2 en 3 (bladzijde 80 van je werkboek) - Online: opdracht 1, 2 en 3

Hulp:
Informatieboek blz. 56 en 57 - Online: Theorie
Tijd:
10 minuten
Klaar:
Lezen informatieboek 57 - Online:lezen derde en vierde stuk theorie

Geschiedenis
Aan de slag

Paragraaf 5.1: De Kerk valt uiteen
Wat:
Maken opdracht 1 en 2 (blz. 36 en 37 van je leerwerkboek B) - Online: opdracht 1 en 2 

Hulp:
Leerwerkboek B blz. 36 en 37 - Online: Theorie
Tijd:
10 minuten
Klaar:
Lezen Leerwerkboek B 37 en 38 - Online:lezen derde en vierde stuk theorie

Geschiedenis
Aan de slag

Paragraaf 5.1: De Kerk valt uiteen
Wat:
Maken opdracht 1 en 2 (blz. 36 en 37 van je leerwerkboek B) - Online: opdracht 1 en 2 

Hulp:
Leerwerkboek B blz. 36 en 37 - Online: Theorie
Tijd:
10 minuten
Klaar:
Lezen Leerwerkboek B 37 en 38 - Online:lezen derde en vierde stuk theorie

De tijd van 
Ontdekkers en Hervormers

Hoofdstuk

5.1

#2

Geschiedenis
Vandaag

Wat gaan we doen?

• Introductie Hoofdstuk 5
• Uitleg 5.1
• Aan de slag
• Herhaling 5.1
• Afsluiting

Katholieken & Protestanten

Op veel plaatsen in Europa splitsten christenen zich af van de kerk. 

Die splitsing noemen we de Hervorming of Reformatie 

Katholieken & Protestanten

Er waren kleine en grote groepen protestanten, allemaal met eigen kerkorganisaties. 

Protestanten

* Geen heiligen vereren

* Geen monniken 

* eenvoudig ingerichte kerken

* Dominee leidt een kerkdienst 

Johannes Calvijn

Franse Hervormer, had veel volgelingen in Nederland. 

Volgens hem; 

... Leefden goede christenen eenvoudig. 

...werkten ze hard, 

...lezen ze vaak de bijbel.

Deze ideeën noemen we het calvinisme. 

Godsdienstoorlogen

Door de hervorming ontstonden oorlogen in Europa tussen katholieken en protestanten. 

Volgens Karel V waren protestanten ketters die bestreden moesten worden. 

Godsdienstoorlogen

Karel V spoorde protestanten op en zette ze gevangen. 

Daarna werden honderden protestanten met hun boeken levend verband. 

Luther

Vereren van heiligen

Eenvoudige aankleding

Zelf de bijbel lezen

Katholieken

Protestanten

Paus

Veel luxe

Luther en Calvijn zijn allebei

1. Protestants
2. Christelijk
3. Hervormers

Waarom was Luther tegen aflaten?

1. Alleen God kan zonden vergeven
2. Kerk werd te rijk
3. Luther wilde zelf een kerk

In Nederland had ... meer volgers

1. Luther
2. Calvijn

Karel V was een

1. Katholiek
2. Protestant

Karel V

Maarten Luther

Welke tekst hoort bij welk persoon?

Ketters vervolgen

95 stellingen

Karel V

Reformatie

Denken vanuit de bijbel

Keizer, landheer en koning

Paus bepaalt 

Katholiek

Protestant

Aan het werk/huiswerk! 

Wat:

Maak online --> Geschiedeniswerkplaats.

5.1; De Kerk valt uiteen.

Alle opdrachten

Hulp:

Informatieboek blz. 56 en 57 - Online: Theorie

Klaar:

Oefenen met de begrippen!