KA 33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

KA33 - Modern imperialisme

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

Terugblik

Gebruik bron 32.1 en bron 32.2. op blz. 105 Vraag over betrouwbaarheid en standplaatsgebondenheid

32.7 ​Geef voor beide bronnen aan in hoeverre hun kijk op de sociale kwestie betrouwbaar is. Betrek in je antwoord de standplaatsgebondenheid van de auteurs.

• Bron 32.1: relatief betrouwbaar, omdat het gemeente bestuur in theorie met het welzijn van al zijn inwoners begaan is; niet meer met dat van fabriekseigenaren dan dat van arbeiders.
• Bron 32.2: relatief betrouwbaar, omdat het om een onafhankelijke verslaggever gaat voor een krant. De verslaggever lijkt echter wel aan de kant van de arbeiders/het Kinderwetje te staan, gezien de vrij dramatische beschrijving van het verlies van het armpje van het meisje.

KA32 - Discussies over de 'sociale kwestie'

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

"Ik beweer dat wij het beste ras ter wereld zijn, en dat hoe meer wij van de wereld bewonen, hoe beter dat is voor het menselijk ras. Als er een God is, weet ik zeker dat hij wil dat ik probeer een zo groot mogelijk deel van Afrika Engels rood te kleuren."

Cecil Rhodes

Modern imperialisme

Imperialisme - het streven naar een groot rijk: een imperium.

Westerse landen die vanaf de tweede helft van de 19e eeuw naar een groot koloniaal rijk streven, noemen we modern imperialistisch. 

Vóór 1870 koloniaal rijk vooral gericht op handel en/of heffen belasting.

Ná 1870 grote rol industrialisatie in verwerven koloniën.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Grondstoffen

Er waren twee redenen waarom het verwerven van koloniën van belang was voor de industrialisatie.

1) Grondstoffen - door de industrialisatie meer vraag naar grondstoffen. Ideaal als je deze goedkoop uit eigen koloniën kon halen.

Nationalisme - eigen land beter dan andere. Door industrialisatie nam concurrentie tussen landen toe. Andere landen werden gezien als concurrentie.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Nationalisme (KA36)

Romantiek - 18e eeuwse stroming die zich afzette tegen het rationalisme, en waarbij de persoonlijke ervaring en de emotie centraal stond.

Denken maakte plaats voor voelen. Iedereen uniek, ook ieder volk.

19e eeuw romantisch nationalisme:

- natiestaat

- gemeenschappelijk verleden (vaak verzonnen)

- gemeenschappelijke tradities en cultuur (vaak nieuw)

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Het standbeeld van De Ruyter in Vlissingen is geplaatst op initiatief van enkele leden van het Vlissingse departement van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, die hiertoe in 1830 een 'Commissie tot de oprigting' hebben geformeerd. Het zou nog zeker tien jaar duren voordat het standbeeld werd onthuld.

Nationalisme (KA36)

Doel van het romantisch nationalisme was zorgen voor verbodenheid en eensgezindheid. (politiek aantrekkelijk)

Nationalisme werd een sterke emotie en speelde grote rol bij de eenwording van Duitsland en Italië.

Begin 20e eeuw - landen raken steeds meer overtuigd dat het eigen volk het beste volk (superieur) van allemaal was. 

Nationalisme was in Nederland niet zozeer een aparte stroming, maar mengde zich met andere stromingen.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Afzetgebieden

Naast de toevoer van grondstoffen was ook het hebben van een zo groot mogelijk afzetgebied belangrijk.

2) Afzetgebied - regio waar een land zijn spullen verkoopt. Hoe meer koloniën, hoe groter de afzetmarkt.

Mooi voorbeeld is de Engelse textielindustrie (KA32). Engeland exporteerde op grote schaal textiel naar India. Dit ruïneerde de textielindustrie in India.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Status

Een ander motief voor imperialisme is het streven naar status.

Door het nationalisme begonnen landen zichzelf als beter dan andere landen te zien.

Een van de manieren om dat te laten zien, was het hebben van een groot koloniaal rijk.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Naarmate een steeds groter deel van Afrika werd veroverd, kwamen de diverse koloniserende mogendheden steeds vaker met elkaar in contact, hetgeen tot grotere en kleinere conflicten leidde. Teneinde dit proces enigszins in goede banen te leiden, werd in 1884 de Koloniale Conferentie van Berlijn gehouden. Onder voorzitterschap van de Duitse kanselier Bismarck spraken de deelnemende landen enige spelregels af, waarvan de voornaamste was dat een gebied pas formeel kon worden opgeëist nadat er een effectief bestuur, inclusief een voldoende militaire aanwezigheid, was gevestigd. 

Het Sykes-Picotverdrag

Het Sykes-Picotverdrag was een geheime overeenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk in mei 1916 waarin zij afspraken maakten over hun invloedssfeer in Zuidwest-Azië als de Triple Entente erin zou slagen het Ottomaanse Rijk te verslaan tijdens de Eerste Wereldoorlog.[1] Het was opgesteld door de Franse onderhandelaar Georges Picot en de Brit Mark Sykes. De Italianen en de Russen gingen ermee akkoord.

De verdeling van het gebied tussen de twee overwinnaars had grote gevolgen voor de relaties tussen het Westen en de Arabische bevolking. Sykes-Picot leidde tot weerzin van de Arabische tegen de Westerse wereld.

Beschaving en christendom

Een laatste reden voor een land om een kolonie te veroveren was het verspreiden van de Europese beschaving.

Industrialisatie en nationalisme - Europeanen zien zichzelf als de beste volken van de wereld.

Volgens westerse landen was het hun taak om andere volkeren 'op te voeden', door verspreiden; cultuur, geloof, normen en waarden.

Beetje een excuus voor het veroveren van gebieden natuurlijk.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Beschaving en christendom

De belangrijkste motieven voor het modern imperialisme waren het streven naar status en de zucht naar grondstoffen en afzetmarkten.

De verovering van dat grote rijk ging niet al te beschaafd. Moderne wapens, zoals het machinegeweer, konden een ware slachting aanrichten.

De gedachte dat de bevolking in de koloniën beter af was onder Europees bestuur en dat Europese landen voor hun grondstoffen afhankelijk waren van hun koloniën, heeft lang standgehouden (tot na WOII). En verklaart voor een deel huidige verhoudingen in de wereld.

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Verwerking

Maak opdracht 33.1 t/m 33.10 op blz. 107 of maak een samenvatting van blz. 106

KA33 - De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie