Les Economie: De verborgen impact en circulaire economie

• Bedrijfseconomie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

Lineaire vs circulaire economie en de verborgen impact van producten 

Doelen van deze les: 

 > Je leert over het verschil tussen een lineaire 

economie en de circulaire economie

> Je ontdekt wat de verborgen klimaat impact is van alledaagse producten 

> Je leert een mening te vormen over de lineaire/circulaire economie en de verborgen impact

> Je gaat zelf een circulair bedrijfsmodel ontwerpen.  

Hoeveel water wordt gebruikt bij het verbouwen van katoen voor 1 spijkerbroek?

1. 10000 liter
2. 7500 liter
3. 6000 liter
4. 4000 liter

 Voor de productie van een spijkerbroek is gemiddeld 8000 liter water nodig. 7500 liter daarvan komt uit de productie van katoen, de overige 500 liter wordt verbruikt tijdens de afwerking (verven 142, bleken 30, printen 188, finishing 136 liter)

Hoeveel kilo afval produceren wij per Nederlander, per jaar?

1. 100
2. 250
3. 700
4. 490

Hoeveel kilometer heeft een gemiddelde maaltijd afgelegd voordat het op je bord terecht komt?

1. 7000
2. 19000
3. 30000
4. 10000

Waar zit de grootste klimaatimpact in de levensloop van een laptop? (95%)

1. Het transport, het verschepen van de verschillende onderdelen van de laptop naar het productieland, bij deze verplaatsing per containerschip of vliegtuig komt veel CO2 vrij.
2. De mijnbouw en productie (Het winnen van materialen als koper, kobalt, goud, tin en aluminium is vervuilend, er komt gif vrij, wat in het afvalwater terecht komt).
3. Het gebruik, een laptop die 8 uur per dag aan staat verbruikt tussen de 44 en 88 kg CO2 per jaar. En het energiegebruik wordt verhoogd door stand-by modus of het continue aanstaan van de laptop.
4. Het afdanken, bij het weggooien van de laptop komen de schadelijke stoffen die de laptop bevat, in het milieu terecht.

Wat zijn de schakels van een lineaire economie?

1. grondstoffen delven, productie, consumptie en afval
2. Grondstoffen hergebruiken, consumptie, afval.
3. grondstoffen delven, productie, consumptie en hergebruik
4. Grondstoffen delven, consumptie, recycle.

Wat zijn uitgangspunten van een circulaire economie?

1. Reduce, Reuse, Refurbish, Repair and Recycle
2. Recycle, remake, consumption, renew and repair
3. Consumption, renew, upcycle , refurbish, waste
4. Reduce, reuse, renew, waste, epicycle

Vraag voor de video

Wat is een lineaire economie? 

Wat is een circulaire economie?

Traditioneel: take - make- use - waste

Circulair: take - make - use - remake - reuse

Het gaat bij circulaire economie om het maximaliseren van herbruikbaarheid van grondstoffen en goederen en het minimaliseren van waardevernietiging.

De Lineaire VS de circulaire economie 

Lineaire economie 

Bij een lineaire economie ligt de focus op

groei, er is altijd behoefte aan meer.  

In de lineaire economie wordt de waarde van producten gemeten in de omloopsnelheid van producten. Hoe meer producten er worden verkocht hoe beter het is. 

De keten loopt van het delven van grondstoffen, via productie en consumptie naar afval en er wordt continue beroep gedaan op nieuwe grondstoffen/op de aarde en er wordt continue opnieuw geproduceerd. 

Circulaire economie: is gefocust op hergebruik van (grond)stoffen 

Circulaire economie is een model van productie en consumptie, waarbij bestaande materialen en producten zo lang mogelijk worden gedeeld, verhuurd, hergebruikt, hersteld, opgeknapt en gerecycleerd om meer waarde te creëren. Op deze manier wordt de levenscyclus van producten uitgebreid

Verschil is dus: Bij lineaire economie wordt er steeds meer grondstof uit de aarde ontnomen, terwijl deze bij een circulaire economie bespaard blijft en hergebruikt van bestaande producten 

Wat zou de overheid kunnen doen om een circulaire economie te stimuleren?

Rol van de overheid

- Belasting op bezit verhogen

- Subsidies geven voor milieuvriendelijke alternatieven

- Belasting op verbruik van grondstoffen verhogen (om zo zuinigheid te bevorderen)

Aan de slag 

- Maak een 2/3-tal 

- Nodig: iPad 

- Tijd: 20 tot 30 minuten

- Bij voldoende tijd pitchen voor de klas aan het einde van de les

Opdracht: 

- Zoek online voorbeelden van bedrijven  die circulair ondernemen. 

- Bedenk vervolgens een bedrijfsidee (product en proces) waarbij het gehele proces circulair is. 

- Maak een poster (via Word, Canva of tool naar keuze) waar je het bedrijfsidee op presenteert en waar uit blijft dat het een circulair model/bedrijf is. 

-  klaar? stuur je poster via teams naar --> J de Jong

De verborgen impact van dagelijkse producten 

We hebben als Westerse consument veel meer impact dan we denken. Niet alleen met de ‘klassiekers’ auto, verwarming en elektra, maar juist aan de andere kant van de wereld, bij het maken en vervoeren van alle dingen die we dagelijks kopen. De meeste impact heeft al plaatsgevonden nog voordat we een product in de winkel kopen!

De verborgen impact is dus: alle impact die wij hebben op de aarde/klimaatverandering/de omstandigheden van mensen in productie landen, door het consumeren van producten, maar die wij niet direct kunnen zien. 

Voorbeelden zijn: De slechte werkomstandigheden en kinderarbeid bij de winning  van 

kobalt voor accu's van elektrische auto's, het vervuilen van grondwater voor het verven 

van t-shirts die wij hier kopen bij de H&M en de CO2 uitstoot die vrijkomt van de 

containerschepen die avocado's verschepen voor de verkoop bij de Jumbo.   

De Impact top 10 

De impact top 10 laat zien waar we de meeste impact mee veroorzaken. Maar belangrijker nog, het laat ook zien waar we het beste mee aan de slag kunnen gaan als we effectief willen verduurzamen.

Opdracht: Ontdek jouw verborgen impact

https://www.mijnverborgenimpact.nl

Ga naar onderstaande website en doe de test: 

Wat heb je ontdekt? Hoe vind je dit? 

Schrijf dit kort voor jezelf op en bespreek dit met een medeleerling. 

Kies 1 van onderstaande producten en ga op onderzoek uit wat de verborgen impact is van dit product? 

- water verbruik? CO2 uitstoot? Vervoer? 

Opdracht: Kies 1 van onderstaande producten en ga op onderzoek uit wat de ''verborgen impact'' is van dit product. 

Biefstuk 

Retourtje New York

Auto

Tomatensaus

Spijkerbroek

Challenge 1: Van delen en ruilen komt geen huilen, maar plezier en vertier! De weken van het consuminderen! 

Aan jullie en jullie ouders/verzorgers de uitdaging om de komende 3 weken tot aan de klimaatprojectweek GEEN nieuwe producten te kopen, te kijken of je een product ook 2e hands kunt krijgen of kunt ruilen en delen met elkaar. 

Een aantal tips

* Doe eens een kledingruil met vriendinnen of vrienden/klasgenoten

* Ruil eens een product (kleding, schoenen, spelletjes, een voetbal, games, tablet etc.) met een familie lid/buurmeisje/buurjongen. 

* Neem een kijkje op www.marktplaats.nl, of je een product ook 2e hands kunt kopen, op www.vinted.nl (voor 2e handskleding), bij 2e handswinkels of kringloopwinkels in je dorp of stad. 

* Maak gebruik van het repair cafe, waar je kapotte apparaten gratis kunt laten maken, om ze een 2e leven te geven. 

* Breng je kapotte kleding naar de kledingmaker en je schoenen naar de schoenmaker!

* Ga op zoek naar een lokale boerderij/groentetuin en vraag je ouders om hun groenten daar te kopen.

* Vraag je ouders om, als zij dit nog niet doen, mogelijk een herbruikbare tas/krat willen gebruiken voor het boodschappen doen, fruit en groenten in herbruikbare zakjes ipv plastic of papier.