6.4 Infrarood en ultraviolet

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

6.4 Infrarood en Ultraviolet

Leerdoelen van paragraaf 7.4

• Je kunt aangeven welke straling warmtelampen vooral uitzenden. 
• Je kunt enkele toepassingen van infrarode straling geven. 
• Je kunt de gevaren van ultraviolette straling voor de mens benoemen. 
• Je kunt uitleggen wat het verband is tussen de ozonlaag en ultraviolette straling. 
• Je kunt aangeven met welke stoffen je ultraviolette straling kunt aantonen.

het spectrum

extra 'kleuren'

Er zijn kleuren die wij niet kunnen zien. Onze ogen zijn daar niet gevoelig voor. 

Infrarood: IR (staat boven rood in de regenboog) 

Ultra violet: UV (staat onder violet in de regenboog)

Infrarode straling

Infrarood straling is overal om je heen. Alle voorwerpen om je heen zenden deze vorm van straling uit. 

Hoe hoger de temperatuur van het voorwerp, des te meer straling het uitzendt.

Infrarood en het kleuren spectrum

Infraroodstraling valt net naast de kleur rood. 

Infraroodstraling kun je niet zien! Maar je kan wel de warmte voelen. 

Infrarood betekent letterlijk:  vóór het rood!

In het spectrum vind je het infrarood vóór het rood.

Warmtelampen

Warmte lampen zenden roodlicht uit, maar vooral Infraroodstraling

Wordt gebruikt voor:

• Warmhouden van dieren.
• Wie kan er nog een voorbeeld noemen? 

Pasgeboren kuikens onder de warmtelamp.

Toepassingen van infrarode straling

• In de afstand bediening van de TV.
• Infraroodsensor -->  Deze sensor is gevoelig voor warmte. Als er bijvoorbeeld een lamp hangt met infraroodsensor kan het lampje aan gaan zodra een mens of dier langs loopt.
• Alarmsystemen 
• Automatische winkeldeuren (Zoals bij veel supermarkten) 

Infraroodcamera

• Thermogram

Infraroodsensor

• Gevoelig voor infraroodstraling
• Wordt gebruikt bij winkeldeuren, nachtkijkers etc.

Een leuk weetje

Slangen gebruiken infrarood straling om hun prooi mee te voelen. Slangen zijn blind, maar kunnen door warmte 

hun prooi vinden.

Ultraviolette straling

De zon straalt behalve licht ook ultraviolette straling uit.  

Ultraviolette straling valt net naast de kleur violet

Ultraviolet betekent letterlijk: 

voorbij het violet

UV- straling kun je niet zien! 

Toepassingen van UV straling

• Drinkwater bedrijven gebruiken  uv                                            uv straling  om bacterie in water te doden.
• UV straling zorgt er voor dat je bruin wordt
• Wordt tegen gehouden door atmosfeer

        (ozonlaag, stof en wolken)

• UV kan stoffen laten oplichten (fluorescentie) 

Ultraviolette straling

Teveel straling is slecht voor je huid! 

UV vergroot de kans op Kanker.

Te lang in de zon kan zorgen voor Zonnebrand. 

De huid van kleine kinderen is extra gevoelig voor uv-straling.

Een leuk weetje

Bijen gebruiken ultraviolete straling om te kunnen zien welke bloemen de meeste nectar bevatten.

De ozonlaag

De Ozonlaag  houdt deels UV straling tegen.

De Ozon is een soort gas. 

Er zijn gaten ontstaan door lucht vervuiling--> Meer UV straling --> Gevaarlijker voor mens en dier.

Uv-lampen

Er zijn lampen die vooral ultraviolette straling uitzenden. 

• Zonnebanken (Erg slecht voor je Huid)
  
• Discotheek lichten (erg zwak).

UV-Lampen geven vaak ook Violet-licht hierdoor kan je ze zien en herkennen. 

 In het spectrum van een uv-lamp vind je ultraviolette straling links van het violet. Dat kun je aantonen met een fluorescerende stof. Zo’n stof gaat zelf licht geven als er ultraviolette straling op valt. 

 

Uv-lampen

Een Uv-lamp zend uv-stralen uit maar ook Violet licht, zodat je de lamp kan zien.

Bij de kassa in winkels gebruiken ze vaak Uv-lampen om te controleren of geld briefjes echt zijn. 

 

Noem twee voorbeelden waarbij Infrarood straling word gebruikt

Word er meer of minder UV straling doorgelaten vandaag de dag dan 1000 jaar geleden?

1. Meer UV straling
2. Minder UV straling

Wat is er gevaarlijk aan UV licht/straling

De zon zendt verschillende vormen van straling uit.
Welke vormen van straling kunnen mensen niet zien?

1. infrarood
2. infrarood en ultraviolet
3. infrarood, ultraviolet en licht
4. ultraviolet

Je ligt op het strand. Waar wordt je bruin van?

1. alleen ultraviolet licht
2. alleen infrarood licht
3. zowel infrarood als ultraviolet licht
4. van alle kleuren

Wat kan je zichtbaar maken met UV licht?

1. Fluorescerende stof
2. Letters
3. Mensen

Welke soort straling voel je als warmte op je huid?

1. Infrarood
2. Ultraviolet

Welk apparaat werkt met infrarood straling?

1. Broodrooster
2. Frituurpan
3. Magnetron
4. Kookeiland

Welk soort straling wordt gebruikt in een bewegingssensor?

1. Infrarood
2. Ultraviolet

Warmtestraling is hetzelfde als

1. Ultraviolette straling
2. Zichtbaar licht
3. Infrarood straling
4. Niets

Opdrachten maken

Aan de slag:

Lezen 6.4 

Maken alle opdrachten behalve de 'ster' opdrachten