3.1 Het einde van een regionale grootmacht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

3.1 Het einde van een regionale grootmacht

Het einde van een regionale grootmacht

Vragen

1. Waardoor verloor China zijn positie als regionale grootmacht (1842-1911)?

2. Waardoor ontstond de Volksrepubliek China (1912-1949)?

3. Waardoor heeft de Volksrepubliek zich kunnen ontwikkelen tot een grootmacht (1949-2001)?  

Grootmacht

China heeft tot de 19de eeuw een voorsprong op West-Europa

Chinese centrale gezag is sterk hiërarchisch

Basis is het confucianisme

De wereld is ordelijk, iedereen heeft zijn rol

(staatsexamens)

Qing dynastie regeert vanaf 1644 China

Hoogtepunt onder de Qianlong keizer (1735-1796)

Problemen

Enorme bevolkingsgroei in 18de eeuw

Gebrek aan landbouwgrond zorgt voor voedseltekort

De Witte Lotus Rebellie (1796-1804) markeert het einde van de bloeiperiode

Gelijktijdig leidt de industriële revolutie in Europa tot het modern imperialisme

Langzaam wordt China overvleugeld...

Opium

China houdt Europeanen buiten de deur via het Kantonsysteem 

Dit protectionistisch systeem is een doorn in het oog van laissez-faire Europa

Britten voeren productie opium op en omzeilen kantonsysteem

Handelsbalans verschuift

1839: de Daoguang keizer verbiedt opium

Vragen

1. Waardoor verloor China zijn positie als regionale grootmacht (1842-1911)?

2. Waardoor ontstond de Volksrepubliek China (1912-1949)?

3. Waardoor heeft de Volksrepubliek zich kunnen ontwikkelen tot een grootmacht (1949-2001)?  

Kern en aanvulling

China: keizerrijk gebaseerd op confucianisme.

- Strakke, duidelijke hiërarchie (plicht, eerbied, respect, gehoorzaamheid)

- Traditioneel en conservatief 

- Meritocratie: staatsexamen om ambtenaar (mandarijn) te worden

Tijdens Qin wordt legalisme staatsideologie -> gehoorzaamheid aan wetten

19de eeuw: groeiende interne spanningen die versterkt gaan worden door externe factoren 

Ongelijk

Eerst Opiumoorlog (1839-1842): ouderwets Chinees leger is kansloos tegen Britten

Verdrag van Nanking: eerste van de ongelijke verdragen

1. Europese vrijhandelszones, verdraghavens (einde Kantonsysteem)

2. Hong Kong wordt Brits

In latere oorlogen verliest China steeds meer zelfbeschikkingsrecht

Begin van de Eeuw van Vernedering

Speelbal

Ondanks Nanking is opium nog steeds verboden

Pogingen tot onderscheppen en lokale onrust leiden tot Tweede Opiumoorlog (1856)

Inname Verboden Stad door Engelsen

Frankrijk, Rusland, VS en Engeland dwingen China tot grotere concessies

Meer verdraghavens, exterritoriale rechten, opium legaliseren, importbelasting heffen

Onrust

Groeiende onrust in delen China:

-  Voedseltekort/armoede

- Corruptie ambtenaren

- Manchu overheersing (over Han bevolking)

- Westerse interventies / zwakte overheid 

Taipingopstand (1851-1864)

Sociaal/religieus conflict in Zuid-China

Etnische Hakka bevolking wordt onderdrukt, broer van Jezus leidt opstand

Bloedigste conflict van de 19de eeuw

Zwakte

Nianopstand (1851-1868)

Politieke en economische conflict in Noord-China

Reactie op trage hulp overheid na natuurrampen

Mogelijke oorzaak: decennia lange infanticide van meisjes 

Zowel de Opiumoorlogen, Taiping als Nian tonen zwakte centrale overheid

Kern en aanvulling

Tweede helft 19de eeuw groeiende problemen:

- Extern: Groeiende invloed westen -> opiumoorlogen, concessies, verdraghavens. 

- Intern: Taiping- en Nianopstand -> politiek, sociaalcultureel, economisch, religieus

Westerse hulp aan Qin op opstanden neer te slaan versterkt interne spanningen

Japan

Japan bewandelt een andere weg dan de rest van Azië

-> Industrialisatie + militarisering

Gebrek aan grondstoffen leidt tot veroveringszucht 

1894: Japans-Chinese Oorlog om Korea

Overwinning Japan leidt tot nieuwe ongelijke verdragen

Versterking

Kleine groep hervormers dringt aan op moderniseringen:

de Zelfversterkingsbeweging (1898)

- Versoepelen bureaucratie

- Afschaffen ambtenarenexamen

- Nieuwe grondwet met constitutionele monarchie

- Moderne wapens

(westen en Japan zijn voorbeeld)

Ondanks eerdere steun pleegt Keizerin-Weduwe Cixi een staatsgreep

Boksers

Een opstand tegen buitenlandse en christelijke invloed begint kleinschalig in Noord-China (1899)

Door achtergrond in traditionele vechtsporten noemen Europeanen de opstandelingen Boksers

Boksers vallen buitenlanders en missionarissen aan

1900: Cixi verklaart steun aan Boksers

Alliantie

Juni: Boksers belegeren internationale zone in Beijing

Chinese reguliere troepen vechten mee

Achtlandencoalitie (55.000 troepen) ontzet de zone en verslaan Chinees leger

Vredesverdrag legt zware straffen op aan China

Langetermijngevolgen zijn desastreus...

 

Boksers

Hongersnood van 1907-1908 draagt bij aan geheime, revolutionaire, genootschappen

1908: de Xuangtonkeizer ->2 jaar!

Belangrijkste rebel: Sun Yat-sen

Onder druk van meerdere opstanden (1911) geeft de keizer de absolute macht op

1912: keizer Puyi abdiceert 

Republiek China