Parkinson

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

De ziekte van Parkinson

Leerdoelen

• Je kunt de ziekte van Parkinson herkennen en de oorzaken, symptomen, onderzoek en behandeling toelichten.
  
• Je kunt volgens het zorgplan zorg verlenen aan zorgvragers met de ziekte van Parkinson.

Ziekte van Parkinson

• Meest voorkomende chronische ziekte van het centrale zenuwstelsel
• Oorzaak niet helemaal bekend
• Bevindt zich in een deel van het motorisch systeem dat zorgt voor de steunmotoriek
• Neuronen van het motorische systeem sterven af waardoor coördinatie van beweging moeilijker gaat 

Oorzaken en verschijnselen

• Tekort aan dopamine
•  Neurotransmitters zorgen voor het doorgeven van prikkels in de synapsen.
• Acetulcholine, adrenaline en dopamine

Feiten

• Parkinson is een relatief veelvoorkomende hersenaandoening. Minstens 40.000 mensen in Nederland hebben deze ziekte.
  
• Parkinson begint meestal op latere leeftijd (tussen het 50e en 60e jaar). In deze leeftijdsgroep komt de ziekte voor bij ongeveer 1 op de 50 inwoners.
  
• Circa 10% van de zorgvragers is jonger dan 40 jaar.
  
• Parkinson is niet erfelijk; mogelijk is wel de aanleg om de ziekte te krijgen erfelijk bepaald.
  
• Naarmate zorgvragers met parkinson ouder worden, stijgt de kans op het krijgen van dementie.
  
• Zorgvragers met parkinson hebben een grotere kans op een depressie.
  
• Parkinson kan niet worden genezen.

Verschijnselen

• stijve spieren, die langzaam op prikkels reageren
  
• bevingen of tremoren, vooral aan de handen en het hoofd
  
• verhoogde talg- en zweetafscheiding (en daardoor glimmend gelaat)
  
• overmatige speekselvloed door verminderd slikken
  
• maskerachtige gezichtsuitdrukking
  
• monotoon en binnensmonds praten, wat de communicatie bemoeilijkt
  
• lopen met schuifelpasjes, start- en stopproblemen, bewegingsarmoede
  
• snel vermoeid

Diagnose

• Verschijnselen
• Neurologisch onderzoek
• ziekte van Parkinson<->Parkinsonisme 
• Parkinsonisme wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld medicatie, bij stoppen verdwijnen de verschijnselen weer
• Lewy body dementie, oorzaak anders. Medicatie werkt niet

Medicatie bij de ziekte van Parkinson

• Het meest gebruikt zijn levodopa en dopamine-agonisten (dopaminergica).
  
• Het type medicijn is afhankelijk van leeftijd, ernst en soort klachten.
  
• Meestal wordt in de beginfase levodopa of dopamine-agonisten gebruikt; later vaak beide medicijnen in combinatie met andere medicatie.
  
• Parkinsonmedicatie kan (ernstige) bijwerkingen hebben.
  
• De werking van de medicatie en ernst van de bijwerkingen verschillen per zorgvrager.
  
• Het ‘instellen van de medicijnen’ kan vrij lang duren; het is vaak balanceren tussen werking en bijwerking.

Als medicatie niet helpt

• Ophogen dosering
• Hersenstimulatie -> deep brain stimulation (DBS)
• Bij DBS: elektroden in de hersenen
• Fysiotherapie

Aandachtspunten voor de zorg

• Medicatie op afgesproken tijden 
• Wisselend functioneren
• Traagheid bij bewegen
• Traagheid in communiceren
• Cognitieve stoornissen en psychose (geheugen, aandacht en planning zijn aangetast en soms last van hallucinaties)

Casus meneer van Dijk

• 20 minuten, daarna nabespreken