Gedrag = alle waarneembare activiteiten van een dier of mens
Adequaat gedrag = gedrag dat de fitness van een dier vergroot
Slide 7 - Slide
Prikkel en respons
Gedrag begint met prikkels.
Prikkels kunnen komen uit:
Externe omgeving (Geur van patat)
Interne omgeving (Honger gevoel)
De reactie van een dier of mens op prikkels noem je een respons
Slide 8 - Slide
Van prikkel tot handeling
Gedrag is opgebouwd uit opeenvolgende handelingen. Deze handelingen noemen we gedragselementen.
Je wordt wakker van de wekker - Je drukt de wekker uit - Je stapt uit bed - Je kleed je aan (gedrag: opstaan)
Slide 9 - Slide
Gedragsystemen
Gedragselementen met een gemeenschappelijk doel vormen samen een gedragssysteem.
Voorbeeld:
De gedragselementen eten zoeken, eten bereiden en eten vormen samen het gedragssysteem voedingsgedrag.
Slide 10 - Slide
Slide 11 - Slide
Gedragsketen
Als gedrag uit een serie gedragselementen in een vaste volgorde bestaat noemen we dat een gedragsketen.
Een voorbeeld van een gedragsketen is baltsgedrag bij dieren.
Slide 12 - Slide
Black box
Frans de Waal
(primatoloog)
Slide 13 - Slide
Slide 14 - Video
Leerdoel 2
Je kunt omschrijven hoe je gedrag kunt bestuderen.
Slide 15 - Slide
Gedrag bestuderen
Om onderzoek te doen naar gedrag van dieren en mensen maken onderzoekers gebruik van ethogrammen en protocollen.
Slide 16 - Slide
Ethogram
Als je gedrag gaat bestuderen maak je eerst een ethogram
In een ethogram beschrijf je alle gedragselementen die je kunt bedenken en geef je ze een code. Zie rechts een voorbeeld van een ethogram --> objectief!!
Slide 17 - Slide
Protocol
Tijdens het bestuderen van gedrag maak je gebruik van een protocol.
In een protocol noteer je om de zoveel seconden welk gedragselement je ziet. Je gebruikt voor het noteren de afkortingen die je hebt bedacht in je ethogram.
Slide 18 - Slide
Welke vragen kun je beantwoorden aan de hand van een protocol?
A
Hoe vaak komt elk gedragselement voor?
B
Hoelang duurt ieder gedragselement?
C
Is er sprake van een gedragsketen?
D
Wat denkt een dier tijdens het gedrag?
Slide 19 - Quiz
Onder welk gedragssysteem valt de balts?
A
Voedingsgedrag
B
Terretoriumgedrag
C
Voortplantingsgedrag
D
Sociaalgedrag
Slide 20 - Quiz
Huiswerk
Huiswerk = 33 t/m 40
Slide 21 - Slide
Aan de slag
Wat? Ethogram & protocol maken
Hoe? in tweetallen (1 houdt tijd bij, ander schrijft)