Lezen Signaalwoorden best

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

NE 2 T/HAVO 

Blok 4 Lezen

Lesdoel

• je weet wat een zins- en alineaverband is
• je kan signaalwoorden voor opsomming, tegenstelling en voorbeeld herkennen in een tekst
• je kan zins- en alineaverbanden met een opsomming, tegenstelling en voorbeeld benoemen

LEES DE VOLGENDE SLIDES AUB GOED DOOR !!!

Stel je voor dat je ouders zeggen :

'Je mag naar het schoolfeest, tenzij je veel gaat drinken'.

Dan snap je waarschijnlijk wel wat ze bedoelen, ook al weet je niet hoe het tekstverband heet en welk signaalwoord er is gebruikt.

Stel je voor dat je ouders zeggen :

'Je mag naar het schoolfeest, mits je vriendin ook komt'.

In dit geval is het al wat lastiger om te bedenken wat ze bedoelen. Moet je vriendin nu wel of niet naar het schoolfeest komen? 

Filmpje

In het volgend filmpje wordt uitgelegd 

wat een zins- en alineaverband is en 

de verschillende signaalwoorden en verbanden komen aan bod.

verbanden in een tekst 

Wat zijn verbanden?

Een tekst bestaat uit zinnen. Het zijn geen losse zinnen. De zinnen hebben iets met elkaar te maken. Tussen de zinnen bestaan verbanden. 

Dat noem je een zinsverband. 

Bijvoorbeeld een 

• opsomming
• oorzaak 
• tegenstelling.
  

voorbeeld

 Je herkent een verband meestal aan
een signaalwoord. 

Voorbeeld:

Het heeft vannacht flink gesneeuwd. Daardoor zijn de wegen glad.

Oorzaak: Het heeft flink gesneeuwd.

Gevolg: De wegen zijn glad.

Aan het signaalwoord daardoor kun je zien dat het om een oorzaak en een gevolg gaat.

voorbeelden van Signaalwoorden

Vul het ontbrekende signaalwoord in.

Op vakantie lopen mensen vaak ziektes op,
........ malaria en het zika-virus.

1. zoals
2. dus
3. maar
4. en

Vul het ontbrekende signaalwoord in.

Ik wil graag een nieuwe fiets kopen,
........ dit kan niet want ik heb geen geld.

1. zoals
2. dus
3. maar
4. en

Vul het ontbrekende signaalwoord in.

We zijn nog geen achttien jaar,
......... we mogen nog geen alcohol kopen.

1. zoals
2. dus
3. maar
4. en

 Alineaverbanden 

• Opsomming 
• Tegenstelling
• Voorbeeld 

Opsomming

Na een uitspraak of bewering worden verschillende dingen achter elkaar opgenoemd. 

Je herkent een opsomming aan signaalwoorden als:

• ook
• verder
• bovendien
• nog
• daarnaast
• niet alleen....maar ook
• ten eerste, ten tweede..

Kijk eens naar de volgende tekst

Lachen en tanden laten zien

Wanneer een dier zijn bek openspert en zijn tanden laat zien, hangt er nogal eens een dreiging in de lucht. Bij mensen die hun tanden bloot lachen, is er niets aan de hand. Hoe kan dat? Ten eerste laten primaten niet altijd hun tanden zien, omdat ze boos zijn. Een aap die zijn tanden op elkaar zet en zijn mondhoeken optrekt, stelt zich zelfs onderdanig op.

Waarschijnlijk is onze brede lach daarvan afgeleid. Daarnaast is aan onze mimiek, zoals de pretlichtjes in onze ogen, duidelijk te zien dat we niet dreigen, maar de grootste lol hebben.

Uit: Q&A Vraag het Know How! Waarom laten we onze tanden zien als we lachen? In: Know How.

Opsomming

Lachen en tanden laten zien

Wanneer een dier zijn bek openspert en zijn tanden laat zien, hangt er nogal eens een dreiging in de lucht. Bij mensen die hun tanden bloot lachen, is er niets aan de hand. Hoe kan dat? Ten eerste laten primaten niet altijd hun tanden zien, omdat ze boos zijn. Een aap die zijn tanden op elkaar zet en zijn mondhoeken optrekt, stelt zich zelfs onderdanig op.

Waarschijnlijk is onze brede lach daarvan afgeleid. Daarnaast is aan onze mimiek, zoals de pretlichtjes in onze ogen, duidelijk te zien dat we niet dreigen, maar de grootste lol hebben.

Uit: Q&A Vraag het Know How! Waarom laten we onze tanden zien als we lachen? In: Know How.

Tegenstelling

Na een uitspraak of bewering wordt meteen het tegenovergestelde beweerd. 

Je herkent een tegenstelling aan signaalwoorden als:

• maar
• daarentegen
• echter
• integendeel
• enerzijds..anderzijds
• daar staat tegenover 

Kijk nogmaals naar de volgende tekst

Lachen en tanden laten zien

Wanneer een dier zijn bek openspert en zijn tanden laat zien, hangt er nogal eens een dreiging in de lucht. Bij mensen die hun tanden bloot lachen, is er niets aan de hand. Hoe kan dat? Ten eerste laten primaten niet altijd hun tanden zien, omdat ze boos zijn. Een aap die zijn tanden op elkaar zet en zijn mondhoeken optrekt, stelt zich zelfs onderdanig op.

Waarschijnlijk is onze brede lach daarvan afgeleid. Daarnaast is aan onze mimiek, zoals de pretlichtjes in onze ogen, duidelijk te zien dat we niet dreigen, maar de grootste lol hebben.

Uit: Q&A Vraag het Know How! Waarom laten we onze tanden zien als we lachen? In: Know How.

Tegenstelling

Lachen en tanden laten zien

Wanneer een dier zijn bek openspert en zijn tanden laat zien, hangt er nogal eens een dreiging in de lucht. Bij mensen die hun tanden bloot lachen, is er niets aan de hand. Hoe kan dat? Ten eerste laten primaten niet altijd hun tanden zien, omdat ze boos zijn. Een aap die zijn tanden op elkaar zet en zijn mondhoeken optrekt, stelt zich zelfs onderdanig op.

Waarschijnlijk is onze brede lach daarvan afgeleid. Daarnaast is aan onze mimiek, zoals de pretlichtjes in onze ogen, duidelijk te zien dat we niet dreigen, maar de grootste lol hebben.

Uit: Q&A Vraag het Know How! Waarom laten we onze tanden zien als we lachen? In: Know How.

Voorbeeld

Een uitspraak of bewering kan ook gevolgd worden door een of meer voorbeelden. 

Je herkent een voorbeeld aan signaalwoorden als:

• bijvoorbeeld
• als voorbeeld
• zoals
• zo

Kijk naar de volgende teksten

Kleine kriebelbeestjes komen al eeuwen op de aarde voor. Zo houdt de kakkerlak het al meer dan tweehonderd miljoen jaar vol. 

Van alle grote planteneters, zoals olifanten, giraffen en gorilla’s, wordt bijna zestig procent met uitsterven bedreigd.

Voorbeeld

Kleine kriebelbeestjes komen al eeuwen op de aarde voor. Zo houdt de kakkerlak het al meer dan tweehonderd miljoen jaar vol.

Chimpansees en bonobo’s laten het vaakst emoties zien die als typisch menselijk worden beschouwd. Zoals affectie en spijt. 

Welk tekstverband geeft het signaalwoord aan?

Sleep de signaalwoorden naar het goed tekstverband.

opsomming

tegenstelling

voorbeeld

echter

maar

ook

zo

daarnaast

zoals

Wat is een opsomming?

1. Dat betekent dat er een som staat in de tekst.
2. Als er in een zin of tekst een opsomming wordt gemaakt van iets.
3. Dat betekent dat er iets wiskundigs wordt besproken in de tekst.
4. Als er een eind wordt gemaakt aan een verhaal.

Welke zin is een tegenstelling?

1. Ik houd erg van fruit, zoals appels en peren.
2. Ik heb me verslapen en bovendien had ik een lekke band.
3. Ook al had ik goed geleerd, toch had ik een slecht cijfer.
4. Ik lust fruit, snoep, kaas en erwtensoep.

In welke zin zie je het tekstverband
'voorbeeld' ?

1. Ik houd erg van fruit, zoals appels en peren.
2. Ik heb me verslapen en bovendien had ik een lekke band.
3. Ook al had ik goed geleerd, toch had ik een slecht cijfer
4. Ik houd niet van fruit, maar veel meer van snoep.

Van alle grote planteneters, zoals olifanten, giraffen en gorilla’s, wordt bijna zestig procent met uitsterven bedreigd.

Het verband dat in deze zin staat is een.....

1. opsomming
2. voorbeeld
3. tegenstelling

Verder kunnen dolfijnen mooie gebeurtenissen onthouden, hebben ze zelfinzicht en voelen ze emotionele pijn. En hun hersenomvang is relatief groter dan die van de mens. Ook kunnen ze zo’n honderd woorden leren begrijpen. Daarbij gebruiken ze net als de chimpansee gereedschap, zoals schelpen om vissen mee te vangen.
Maar het allergrootste verschil met de apen: dolfijnen denken na over de toekomst.

Het verband tussen deze twee alinea's is een ..........

1. opsomming
2. voorbeeld
3. tegenstelling

Chimpansees werden lange tijd beschouwd als de meest intelligente soort van het dierenrijk. Ze communiceren met elkaar via taal, maar ook door middel van gezichtsuitdrukking en gebaren.

1. 'maar ook' geeft een tegenstelling aan
2. 'maar ook' geeft een opsomming aan

Welk verband zie je in onderstaande tekst en welke 2 signaalwoorden geven dit aan?
Allereerst hebben vleeseters geen prooien meer en neemt hun aantal af. Daarnaast wordt het landschap veel minder divers en de grond armer, omdat planteneters geen zaden of mest meer verspreiden.

Lees de tekst

Wat is het onderwerp van de tekst?

Waarom wilde Ibrahim graag stage lopen in het buurthuis? Geef drie redenen.

Noteer uit alinea 2
drie signaalwoorden.

Welke twee activiteiten voerde Ibrahim op zijn stage uit?

Noteer een tegenstelling uit alinea 4.

Lees de tekst

Als je op de tekst klikt, 

kan je 'm vergroten.

Wat is het onderwerp van de tekst?

Welk verband volgt na de eerste zin van alinea 2?

1. voorbeeld
2. opsomming
3. tegenstelling

Met welke verschillende kanten van het beroep maak je kennis tijdens een snuffelstage?

Wat leer je niet tijdens een snuffelstage?

Welke twee verbanden staan in alinea 3?

Wat is het doel van een plaatsingsstage?

Waarom hebben sommige scholen ook interne stages?

Wat is het verband tussen de eerste en de tweede zin van alinea 6?

1. voorbeeld
2. opsomming
3. tegenstelling

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

1. Als je stage loopt in het vmbo, moet je aan verschillende zaken denken.
2. Hoe een stage in de praktijk ingevuld wordt, verschilt per opleiding.
3. In het vmbo kun je verschillende soorten stages lopen.

https:

GELEERD?

- je kunt met behulp van signaalwoorden de tekstverbanden opsomming, tegenstelling en voorbeeld in een tekst herkennen en begrijpen

Verbanden en signaalwoorden