Dekolonisatie van Afrika

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Dekolonisatie van Afrika

Europese contacten in Afrika 1

• Europeanen hadden al handelsposten langs de kusten
• VOC had kolonie gesticht in Kaap de Goede Hoop (zuidelijkste punt)
• Binnenland van Afrika was nog helemaal onbekend

Europese contacten in Afrika 2

• 1800-1880: expedities naar het Afrikaanse binnenland
• Missionarissen proberen (vaak onsuccesvol) het Christendom te verspreiden
• Europese regeringen stichten nog geen koloniën in Afrika.

Wedloop om Afrika 1

• v.a. 1880: Europese landen willen Afrika gaan koloniseren
• Ook nieuwe landen (Duitsland, Italië, België) willen imperium
• Wedloop om Afrika (= wedstrijd wie meeste en grootste koloniën weet te veroveren)

Wedloop om Afrika 2

• De Afrikaanse kolonisatie verloop chaotisch         
• Nieuwe koloniën hebben onduidelijke grenzen
• Dit zorgt voor spanningen tussen Europese landen
• Duitsland stelt vergadering voor om dit op te lossen: De Conferentie van Berlijn

Conferentie van Berlijn (1884-1885) 

• Vergadering georganiseerd door Duitsland.
• Doel: de verdeling van Afrika
• Belangrijkste afspraak: stuk land kon alleen worden opgeëist als het bezet was door een leger.

Kolonisatie Afrika

Kolonisten: ENG, FRA, BEL, SPA, POR, DUI, ITA.

• Noord- Westen van FRA.
  
• Noord- Oosten ENG.
  
• Zuiden: De rest
  

Doel: Ook hier is Europa op zoek naar grondstoffen en afzetmarkten.

Gevolgen voor Afrika 

• 1914: Bijna heel Afrika wordt bestuurd door Europeanen
• De nieuwe  grenzen hielden geen rekening met de Afrikaanse volken
  
• Afrika werd gebruikt voor grondstoffen en als afzetgebied
• Afrikaanse bevolking moest beschaafd worden en bekeerd tot het Christendom.

Opkomst nationalisme rond 1900

Ook in Afrika kwam (netals in Europa) het nationalisme op, samen met het verlangen van onafhankelijkheid. 

Algerije, Angola en Mozambique moesten hiervoor vechten. 

Marokko, Tunesië, Ghana en nog veel meer kolonies kregen vreedzaam hun onafhankelijkheid.

Invloed van WO2 op de dekolonisatie

• Afrikaanse soldaten vochten mee in de oorlog
• Groeiend bewustzijn over zelfbeschikking
• Europese mogendheden verzwakt door oorlog

Oorzaken van de dekolonisatie

• Opkomst van Afrikaanse nationalistische bewegingen
• Internationale druk (VN, VS, Sovjet-Unie)
• Economische problemen in Europa
• Invloed van onafhankelijkheid van India (1947)

Rol van de Verenigde Naties

• Handvest van de VN en het recht op zelfbeschikking
• Ondersteuning van anti-koloniale bewegingen
• Resoluties tegen kolonialisme

De eerste onafhankelijke staten

• Libië (1951) als eerste onafhankelijke land
• Ghana (1957) onder leiding van Kwame Nkrumah
• Invloed van deze onafhankelijkheden op andere landen

Dekolonisatie in West-Afrika

• Frankrijk en de Franse Gemeenschap
• Onafhankelijkheid van Ghana, Nigeria, Senegal, Ivoorkust, Mali, enz.
• Vreedzame onderhandelingen

Dekolonisatie in Oost-Afrika

• Opkomst van Jomo Kenyatta en de onafhankelijkheid van Kenia (1963)
• Oeganda en Tanzania worden onafhankelijk
• Rol van Mau Mau-opstand in Kenia

Dekolonisatie in Noord-Afrika

• Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog (1954-1962) tegen Frankrijk
• Marokko en Tunesië verkrijgen onafhankelijkheid
• Belang van olie en economische belangen

Dekolonisatie in Centraal-Afrika

• Congo-crisis (1960) en de rol van Patrice Lumumba
• Instabiliteit en westerse inmenging
• Problemen in Rwanda en Burundi

Dekolonisatie in Zuidelijk Afrika

• Moeilijke overgang door aanwezigheid van blanke minderheidsregeringen
• Angola en Mozambique: lange onafhankelijkheidsoorlogen
• Apartheid in Zuid-Afrika en de strijd tegen koloniale overheersing

https://schooltv.nl/video-item/zuid-afrika-de-wereld-rond 

Koloniale reacties en verzet

• Frankrijk en Portugal vochten om controle te behouden
• Groot-Brittannië probeerde vreedzame transities te bewerkstelligen
• België verliet Congo abrupt, wat leidde tot chaos

Franse dekolonisatie (Afrika)

Algerije (belangrijkste kolonie)

• Algerijnse nationalisten beginnen in 1954 een onafhankelijkheidsoorlog
  
• Acht jaar later in 1964 geven de Fransen de kolonie op

Marokko en Tunesië

• Wordt zonder strijd onafhankelijk in 1956
  
• Eén koloniale oorlog was genoeg
  

Tussen 1960 en 1964 kregen nog meer kolonies de eigen macht in handen

Britse dekolonisatie

(Afrika)

• Vanaf 1955 komt het nationalisme ten zuiden van de Sahara
• In 1957 werd Goudkust (tegenwoordig Ghana) vreedzaam onafhankelijk
• Tussen 1960 en 1964 kregen nog zeventien kolonies hun onafhankelijkheid

-Uganda

-Nigeria

-Sierra Leone

-Zanzibar

-Swaziland

Portugese dekolonisatie

(Afrika)

• Waren de eerste in Afrika en verlieten Afrika als laatste.
• Portugal werd geregeerd door een dictator. Hij weigerde de kolonies onafhankelijkheid te geven.
• De inwoners van Angola en Mozambique begonnen een onafhankelijkheidsoorlog
• In 1974 werd Portugal een democratie
• Nieuwe regering liet de kolonies snel onafhankelijk worden

Gevolgen dekolonisatie

1. De nieuwe onafhankelijke landen hebben geen ervaring om hun eigen land te besturen, gevolg: veel dictators in de voormalige kolonies, veel burgeroorlogen en weinig vrijheid en democratie.

2. De uitbuiting gaat gewoon door, nu niet meer van West-Europese landen, maar van West-Europese bedrijven, zoals Shell.

Gevolgen van de dekolonisatie

• Politieke instabiliteit en staatsgrepen
• Economische uitdagingen en afhankelijkheid van ex-koloniale machten
• Opkomst van dictaturen

Postkoloniale problemen

• Kunstmatige grenzen en etnische conflicten
• Economische afhankelijkheid en neokolonialisme
• Gebrek aan infrastructuur en onderwijs

Succesvolle transities

• Niet overal zijn er postkoloniale problemen
• Botswana als voorbeeld van stabiele ontwikkeling
• Ghana en Senegal als functionerende democratieën

Conclusie

• Dekolonisatie was onvermijdelijk maar moeilijk
• Erfgoed van kolonialisme blijft zichtbaar
• De toekomst van Afrika in eigen handen

Belangrijke personen tijdens de dekolonisatie (1)

• Kwame Nkrumah (Ghana): 

Leidde de onafhankelijkheidsbeweging van Ghana en werd de eerste president

• Jomo Kenyatta (Kenia): 
  

Eerste premier en president van een onafhankelijk Kenia

• Patrice Lumumba (Congo): 
  

Eerste premier van een onafhankelijk Congo, vermoord na politieke onrust

Belangrijke personen tijdens de dekolonisatie (2)

• Nelson Mandela (Zuid-Afrika): 
  

Strijder tegen apartheid, eerste zwarte president van Zuid-Afrika

• Haile Selassie (Ethiopië): 

Keizer van Ethiopië, symbool van Afrikaans zelfbestuur

• Julius Nyerere (Tanzania): 

Eerste president van Tanzania en voorstander van Afrikaanse eenheid

Koloniale gebieden voor WOI

Dekolonisatie Afrika