5.3 Oren en ogen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

5.3 Oren en ogen

Nodig: 

- Telefoon/ tablet/ laptop met daarop app LessonUp

- Tekstboek (1B) blz. 101 t/m 104

Programma

- Vorige les (uitleg/ herhalingsvragen)

- Leerdoelen deze les

- Uitleg + vragen over de ogen

- Huiswerk

In de tastzintuigcellen ontstaat een impuls

De impuls wordt via de zenuwen voortgeleid

De hersenen nemen de aanraking waar

De tastzintuigcellen ontvangen prikkels door de aanraking

00:24

De verteller zegt: de geurprikkels worden doorgegeven aan de bulbus olfactorius. Dit is fout. Welk begrip moet zij gebruiken in plaats van 'geurprikkels'?

01:09

Ook bij fantosmie gaat het fout. Waar gaat het fout?

1. Er worden verkeerde prikkels opgevangen
2. Er ontstaan verkeerde impulsen
3. Er worden verkeerde impulsen doorgegeven
4. De hersenen verwerken verkeerde impulsen verwer

Leerdoelen

Oren
- Je kunt de bouw van het oor beschrijven

- Je kunt de werking van het oor beschrijven

Ogen

- Je kunt de bouw van het oog beschrijven

- Je kunt de werking van het oog beschrijven

Hoe lopen de trillingen door het oor?

1. Gehoorgang - gehoorbeentjes - trommelvlies - slakkenhuis
2. Gehoorgang - trommelvlies - slakkenhuis - gehoorbeentjes
3. Gehoorgang - trommelvlies - gehoorbeentjes - slakkenhuis
4. Gehoorgang - slakkenhuis - gehoorbeentjes - trommelvlies

Wat is de functie van het slakkenhuis?

Hoe komen de impulsen aan in de hersenen?

1. Via de gehoorbeentjes
2. Via de buis van Eustachius
3. Via het slakkenhuis
4. Via de gehoorzenuw

Ontvangen

De lucht trillingen worden ontvangen door de oorschelp, daarna het gehoorgang en komt dan de trommelvlies tegen. Die trilt mee

Lucht trillingen.

Geluid is trillingen in de lucht, deze kan onze oor ontvangen.

Versterking

De trillingen worden versterkt door de gehoorbeentjes

Omzetten

• De gehoorbeentjes geven de trillingen door aan het slakkenhuis.
• In het slakkenhuis zitten zintuigcellen die de trillingen omzetten in impulsen.
• De impulsen gaan door de gehoorzenuw naar de hersenen toe.

Waarneming

Je hersenen ontvangen de impulsen en vertalen ze naar geluid.

Leerdoel

Je beschrijft hoe het oor geluidstrillingen omzet in impulsen en hoe die bij de hersenen komen.

Je beschrijft hoe het oor geluidstrillingen omzet in impulsen en hoe die bij de hersenen komen

Wat weet jij al over
de ogen?

De ogen, een kostbaar zintuig

De coronaperiode, het heeft ons goede en slechte dingen gebracht. Zo blijkt uit onderzoek dat te veel schermtijd grote problemen kan opleveren op de langere termijn. Advies: 20 minuten beeld - 20 seconden in de verte staren. 

Maar het *ahum* goede is, dat er dit jaar geen vuurwerk afgestoken mocht worden. Wat is er goed aan? Nou, maar 3 mensen kwamen in het Rotterdamse oogziekenhuis terecht, vergeleken met de 18 patiënten een jaar daarvoor.

Het oog: de buitenkant

Wenkbrauw

Ooglid

Wimpers

Pupil

Iris

Harde oogvlies

Maar dit zit er allemaal in...

Het oog: binnenkant

Oogspieren - draaien het oog in de richting waarin je kijkt

1

Glasachtig lichaam - houdt het netvlies op zijn plaats

2

Harde oogvlies - stevig, geeft bescherming

3

Hoornvlies - voortzetting van harde ooglives aan de voorkant (dus bescherming)

4

Vaatvlies - bevat veel bloedvaten

5

Netvlies - bevat zintuigcellen die licht waarnemen; in de zintuigcellen ontstaan dan impulsen

6

Pupil - opening in de iris, regelt de hoeveelheid licht dat door het oog komt

8

iris - voortzetting van het vaatvlies aan de voorkant (is gekleurd)

9

Gele vlek - plaats in het centrum van het netvlies. Hiermee kun je het scherpst zien. 

10

Blinde vlek - hier verlaat de oogzenuw het oog, bevat geen zintuigcellen

11

Oogzenuw - brengt/ geleidt impulsen van het netvlies naar de hersenen

12

Lens - achter de iris en pupil, zorgt ervoor dat je scherp kunt zien

7

Welke 3 onderdelen van het oog zie je in deze afbeelding?

1

Glasachtig lichaam

2

Lens

3

Netvlies

Bijziend & Verziend

Vuurwerkbril

Bril of contactlenzen

Beschadiging aan hoornvlies en netvlies

Vervorming van het oog

Blijvende schade

Te corrigeren met bril of lenzen

Moeite met scherpstellen

Aan de slag met...

- Maak opdr. 1 t/m 8

Hoe heet het onderdeel waarin zintuigcellen prikkels omzetten tot impulsen?

1. Vaatvlies
2. Netvlies
3. Oogzenuw
4. Hoornvlies

Hoe heet het onderdeel dat als eerst beschadigd raakt als je vuurwerk in je oog krijgt?

1. Hoornvlies
2. Iris
3. Lens
4. Pupil

Wat is de functie van de gele vlek?

1. Hier verlaten zenuwen het oog
2. Hiermee kan het beeld scherp worden gesteld
3. Hiermee kan je scherp zien
4. Het regelt de hoeveelheid licht

Door welke van de genoemde delen gaan de lichtstralen achtereenvolgens voordat er impulsen in het oog kunnen ontstaan? Zet de woorden in de juiste volgorde.

Glasachtig lichaam

Pupil

Hoornvlies

Netvlies

Lens

Snap je er nog niks van?

Kun je geen antwoord geven op de onderstaande leerdoelen?

- Je kunt de bouw van het oog beschrijven

- Je kunt de werking van het oog beschrijven

Dan kun je het volgende doen:

- Leer de afbeelding met de onderdelen + functies van het oog

- Bekijk de uitleg van een andere biologiedocent

- Lees blz. 93 + 94 in je boek en bekijk goed de afbeeldingen

Het oog: binnenkant

Oogspieren - draaien het oog in de richting waarin je kijkt

1

Glasachtig lichaam - houdt het netvlies op zijn plaats

2

Harde oogvlies - stevig, geeft bescherming

3

Hoornvlies - voortzetting van harde ooglives aan de voorkant (dus bescherming)

4

Vaatvlies - bevat veel bloedvaten

5

Netvlies - bevat zintuigcellen die licht waarnemen; in de zintuigcellen ontstaan dan impulsen

6

Pupil - opening in de iris, regelt de hoeveelheid licht dat door het oog komt

8

iris - voortzetting van het vaatvlies aan de voorkant (is gekleurd)

9

Gele vlek - plaats in het centrum van het netvlies. Hiermee kun je het scherpst zien. 

10

Blinde vlek - hier verlaat de oogzenuw het oog, bevat geen zintuigcellen

11

Oogzenuw - brengt/ geleidt impulsen van het netvlies naar de hersenen

12

Lens - achter de iris en pupil, zorgt ervoor dat je scherp kunt zien

7

Hoe kun je beter worden?

Je kunt antwoord geven op de leerdoelen (bouw + werking van het oog), maar je maakt nog wel eens een fout?

Dan kun je het volgende doen:

- Leer de afbeelding met de onderdelen + functies van het oog

- Bekijk de uitleg van een andere biologiedocent

Om te checken of je het dan goed hebt begrepen, maak je:
- Test jezelf van bs 3 (5.3 Oren en ogen)

Het oog: binnenkant

Oogspieren - draaien het oog in de richting waarin je kijkt

1

Glasachtig lichaam - houdt het netvlies op zijn plaats

2

Harde oogvlies - stevig, geeft bescherming

3

Hoornvlies - voortzetting van harde ooglives aan de voorkant (dus bescherming)

4

Vaatvlies - bevat veel bloedvaten

5

Netvlies - bevat zintuigcellen die licht waarnemen; in de zintuigcellen ontstaan dan impulsen

6

Pupil - opening in de iris, regelt de hoeveelheid licht dat door het oog komt

8

iris - voortzetting van het vaatvlies aan de voorkant (is gekleurd)

9

Gele vlek - plaats in het centrum van het netvlies. Hiermee kun je het scherpst zien. 

10

Blinde vlek - hier verlaat de oogzenuw het oog, bevat geen zintuigcellen

11

Oogzenuw - brengt/ geleidt impulsen van het netvlies naar de hersenen

12

Lens - achter de iris en pupil, zorgt ervoor dat je scherp kunt zien

7

Hoe kan ik nog slimmer worden?

Kun je makkelijk de leerdoelen uitleggen en heb je een goede score voor de test jezelf 5.3 Oren en ogen?

Hieronder staan enkele links naar interessante feitjes en weetjes over ogen bij dieren:

https://www.zapp.nl/programmas/debuitendienst/gemist/WO_NTR_15688700

https://www.scientias.nl/de-meeste-dieren-zien-de-wereld-minder-scherp-dan-wij/

https://www.scientias.nl/ogen-verraden-of-dier-jager-of-prooi-is/