2A Les 1 Energie en grondstoffen

"Hoeveel grondstoffen heb jij vandaag al gebruikt?"

Zoek een 

Instapvraag 2 minuten: 

Docent stelt de vraag aan de leerlingen. 

Kijk eens om je heen of in je tas: welke spullen gebruik jij elke dag?

Wat denk je: waar komen de materialen vandaan waarmee deze spullen zijn gemaakt?

Denk aan je telefoon, kleding, fiets, tas of schoenen.

Natuurlijke Grondstoffen en Energiebronnen

LEERDOELEN

Begrijpen welke natuurlijke grondstoffen er zijn en hoe ze worden gebruikt.

Uitleggen hoe de winning van grondstoffen impact heeft op mensen en het milieu.

Uitleg leerdoelen 3 minuten

WELKE GRONDSTOFFEN HEB JIJ VANDAAG GEBRUIK?

Introductie (10 min)

Start met een interactieve quiz (via LessonUp) over verschillende grondstoffen.

Vraag: Welke grondstoffen heb jij vandaag gebruikt? (mobiele telefoon → kobalt, kleding → katoen, etc.).

WELKE GRONDSTOFFEN ZIJN ER?

koper

goud

zilver

kobal

 turf

steenkool

aardolie

Theorie (15 min)

Bespreek verschillende grondstoffen: koper, goud, zilver, kobalt, turf, steenkool, aardolie.

Laat zien hoe deze grondstoffen worden gewonnen en verwerkt.

Bekijk een korte video over kobaltmijnen in Congo en de impact op arbeiders.

Kobalt

Winning: Kobalt wordt voornamelijk gedolven in Congo, vaak als bijproduct van koper- en nikkelwinning. De winning gebeurt in mijnen, soms door grootschalige bedrijven, maar ook door kleinschalige mijnwerkers onder gevaarlijke omstandigheden.

Verwerking: Het erts wordt gescheiden van andere mineralen en gezuiverd, vaak in China, waar het verwerkt wordt tot kobaltpoeder of -oxiden voor batterijen in telefoons en elektrische auto’s.

 IJzererts

Winning: IJzererts wordt in open of ondergrondse mijnen gewonnen, vooral in landen zoals Brazilië, Australië en Rusland. Het wordt met grote machines of explosieven uit de grond gehaald.

Verwerking: Het ruwe erts wordt in hoogovens gesmolten met koolstof (cokes) om ruwijzer te maken. Dit wordt verder gezuiverd en verwerkt tot staal, gebruikt in bruggen, auto’s en gebouwen.

Geef uitleg over de verschillende grondstoffen. 

Aardolie

Winning: Aardolie wordt opgepompt uit diepgelegen olievelden onder land of zeebodem (zoals in de Noordzee en het Midden-Oosten). Dit gebeurt met boorplatformen.

Verwerking: In raffinaderijen wordt ruwe olie gescheiden in brandstoffen zoals benzine, diesel en kerosine, maar ook in grondstoffen voor plastic en kunststoffen.

Goud

Winning: Goud wordt gewonnen in open mijnen of ondergrondse schachten. Soms wordt het uit rivieren gehaald door goudwinning met kwik, wat schadelijk is voor het milieu.

Verwerking: Het wordt gesmolten en gezuiverd, waarna het wordt gebruikt in sieraden, elektronica en als belegging (goudstaven).

Steenkool

Winning: Steenkool wordt in diepe mijnen of via dagbouw (open mijnbouw) gewonnen, vooral in China, India en de VS.

Verwerking: Het wordt verbrand in energiecentrales om elektriciteit op te wekken en werd vroeger gebruikt in stoommachines en staalproductie.

 Hout

Winning: Hout wordt gekapt uit bossen (duurzaam of illegaal) en gezaagd in houtzagerijen.

Verwerking: Het wordt gebruikt voor bouwmaterialen, meubels, papier en als brandstof (houtskool).

.

Turf

Winning: Turf ontstaat uit veen en wordt handmatig of met machines uit moerassen gehaald.Verwerking: Het wordt gedroogd en gebruikt als brandstof, vooral vroeger in Nederland en

 Diamant

Winning: Diamanten worden gedolven uit diepe mijnen of via rivierafzettingen. Grote landen in diamantwinning zijn Botswana, Rusland en Canada.

Verwerking: Ruwe diamanten worden geslepen en gepolijst voor sieraden of industrieel gebruik (zoals snijgereedschap).

https://schooltv.nl/video-item/hoe-maak-je-ijzer-en-staal-omgesmolten-ijzererts-van-over-de-hele-wereld

WAAROM IS CONG DAN TOCH ZO ARM?

Interactie (10 min)

Discussieopdracht: Waarom is Congo zo arm, ondanks dat het rijk is aan grondstoffen?

Congo is arm ondanks de aanwezigheid van kobaltmijnen, omdat de winsten van de mijnbouw niet eerlijk verdeeld worden. Grote buitenlandse bedrijven uit Noord-Amerika, Europa en China bezitten de mijnen en vervoeren het kobalt naar andere landen, zoals China, om het daar te verwerken. De Congolese overheid en een kleine elite profiteren van deze deals, terwijl de lokale bevolking nauwelijks iets terugziet van de inkomsten.

Bovendien werken veel mijnarbeiders onder slechte omstandigheden, vaak met lage lonen en zonder bescherming. Corruptie, politieke instabiliteit en gewapende conflicten zorgen ervoor dat de opbrengsten van de mijnbouw niet worden gebruikt om de economie, infrastructuur en sociale voorzieningen van Congo te verbeteren. Daardoor blijft het land economisch achter, ondanks zijn rijke grondstoffen.

Stelling: “Landen die grondstoffen leveren, moeten ook de winst krijgen.”

Laat leerlingen nadenken over deze stelling en laat ze in tweetallen dit opschrijven op het bord. Bespreek dit klassikaal. 

OPDRACHT

Afsluiting (15 min)

Slepen-en-Plakken Opdracht: Grondstoffen en Toepassingen

Instructies:

Knip de grondstoffen en toepassingen uit en laat de leerlingen de juiste combinaties maken door ze naast elkaar te plakken of met lijnen te verbinden.

CHECK LEERDOELEN