§ 5.0 Kerkgeschiedenis (4)

• Godsdienst
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom in de godsdienstles

Reformatie 

(hervormen)

Re-formeren = opnieuw vormen

De reformatie kwam niet zomaar uit de lucht vallen maar had (natuurlijk) al een aanloop in de voorliggende jaren / eeuwen.

De hoofoorzaak waren de misstanden in de RK-kerk; veel macht, rijkdom, corruptie

Andere oorzaken:

Humanisme; aandacht voor het individu. ipv biechten bij de priester kon je zelf aan God vergeving vragen en zelf leren lezen (scholen ontstaan)

Boekdrukkunst; Andere ideeën, dan die de kerk de bevolking voorhield, werden veel makkelijker verspreid doordat er gedruk werd

Pest (14e eeuw); Geestelijken konden de ziekte niet stoppen en zij werden net zo ziek als 'gewone' mensen. Kerkleiders sloegen op de vlucht ipv helpen van slachtoffers

2 kernfiguren van de Reformatie:

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Luther werd  een kernfiguur van de Reformatie, net als de hervormer en humanist Calvijn. Deze twee reformatoren deelden veel punten van kritiek op de Rooms-Katholieke kerk. Ze vonden allebei dat de Bijbel het uitgangspunt van het geloof moest zijn en dat de kerk er praktijken op nahield die botsten met wat er in de Bijbel stond. 

Toch hadden Luther en Calvijn ook grote meningsverschillen, bijvoorbeeld over hoe het kerkbestuur georganiseerd moest worden. Zodoende ontstonden twee verschillende stromingen, het calvinisme en het lutheranisme, die de bekendste zijn binnen de Reformatie. Er waren echter nog vele andere hervormingsstromingen in Europa, die allemaal in andere landen en gebieden hun invloed uitoefenden.

Maarten Luther 1483 - 1546

Wat was het meningsverschil dat Luther had met de kerk?

Johannes Calvijn

1509 - 1564

Predestinatie: de goddelijke voorbeschikking. De relatie tussen het begin van alle dingen en het doel van deze dingen.

Bijvoorbeeld: God heeft voor geboorte bepaald of iemand wel of niet in de hemel komt na de dood. Maar ook: God heeft vooraf vastgesteld wat er in je leven gebeurt

1. Verschillende interpretaties

Het woord ”uitverkiezing” of ”predestinatie” komt meerdere keren voor in de bijbel, maar wordt op verschillende manieren uitgelegd. De twee belangrijkste gedachtegangen zijn:

De eerste (en de juiste) gedachtegang is uitverkiezing of predestinatie op basis van voorkennis. Dit betekent, dat God van tevoren weet wie Hem wil liefhebben. En die personen kiest Hij. Uitverkiezing is de eeuwige, uit liefde voortkomende, beslissing van God, waarmee Hij een historisch plan voor verlossing opstelt. Daardoor geeft Hij iedere persoon de mogelijkheid voor eeuwige verlossing. God heeft Jezus uitverkoren om de enige en absolute middelaar te zijn tussen Hem en de mensheid.

De tweede gedachtegang is het geloof dat God souverein is en alles wat er gebeurt bepaalt en vaststelt, ongeacht wat een mens wil. Wat God beslist kan niemand veranderen. Binnen deze gedachtegang bestaan er twee richtingen:

- Enkelvoudige predestinatie (waarin Luther geloofde) en

- Dubbelvoudige predestinatie (waarin Calvijn geloofde)

Enkelvoudige predestinatie betekent dat God van tevoren bepaalt wie er in de hemel komt.

Dubbele predestinatie betekent dat God van tevoren bepaalt wie er in de hemel zullen komen en wie er in de hel zullen komen.

In de rest van dit artikel gebruiken wij de woorden ‘uitverkiezing’ en ‘predestinatie’ voor de tweede (bovengenoemde) gedachtegang.

Binnen deze tweede gedachtengang over uitverkiezing zijn er drie belangrijke voorstanders:

Augustinus (354–430):

Augustinus was de eerste persoon die een systematische leer over uitverkiezing opgesteld heeft. De dwang die hij voelde om de onverdiende, willekeurige aard van genade te verdedigen leidde hem ertoe de leer van uitverkiezing op te ontwikkelen. In “Ad Simplicianum” ontwikkelde hij zijn leer en legde Romeinen 5:12 en hoofdstuk 9 uit.

”Het plan van God bestaat eerst en door dit plan verkiest hij” (Ad Simplicianum I, 2, 6)

In “Ad Simplicianum” schrijft hij dat God zoveel mensen verkiest voor de hemel als er engelen zijn gevallen. (Faith, Hope and Charity /Enchiridion de fide, spe et caritate/ 9,29)

Luther (1483–1546):

Luther, die zelf een monnik in de orde van Augustinus was, nam deze leer meer dan duizend jaar later over en ontwikkelde hem verder. In zijn belangrijkste werk “De knechtelijke wil” schrijft hij:

”Want als wij geloven dat het waar is dat God alle dingen van tevoren weet en van tevoren bepaalt … en dat niets buiten zijn wil om gebeurt, dan kan er als logische consequentie, geen vrije wil zijn in een mens, engel of welk ander schepsel dan ook.” (I bid. p. 317, paragraaf 19)

Calvijn (1509–1564):

Calvijns leer kreeg veel invloed toen zij besproken en ontwikkeld werd op de synode van Dordrecht (1618–1619 in Nederland) en werd de officiële gereformeerde leer.

“Met uitverkiezing bedoelen we het eeuwige besluit van God waarmee hij in zichzelf bepaalde wat Hij wilde dat er zou gebeuren met elk mens. Alle zijn niet op gelijke voorwaarden geschapen, maar sommige zijn voorverordineerd voor het eeuwige leven, andere voor het eeuwige verderf.” (Institutio Christianae Religionis 3. 21. 5)

https://www.christenen.net/uitverkiezing-predestinatie/

Gevolg in Nederland

Het protestantisme was inmiddels wijd verspreid en kreeg steeds meer aanhang. Keizer van het Heilige Roomse Rijk Karel V wilde de eenheid binnen zijn rijk, dat een groot deel van Europa bestreek, behouden en verzette zich tegen de nieuwe geloofsstroming. Ook andere landen in Europa zoals Frankrijk kregen te maken met de gevolgen van de opkomst van het protestantisme. In 1562 brak een lange periode van godsdienstoorlogen aan tussen de katholieken en de protestanten (hugenoten). In NL brak de Tachtigjarige Oorlog uit met de protestanten in het noorden en de katholieken in het zuiden

In 1566 vind er een beeldenstorm plaats., vanuit het niets.

Protestanten hebben de geloofsovertuiging dat God, Jezus, HG en Maria niet afgebeeld mochten worden worden. De RK vonden juist dat ze met deze kleurrijke beelden een eerbetoon aan God gaven en hadden ze natuurlijk ook bijbelteksten die dat ondersteunden.

The end? 

Nee, helaas(?) volgt er nog heel veel meer.

Een boek vol met geruzie, scheuringen,  ontwikkelingen en het ontstaan van ontzettend veel verschillende  (Protestantse) kerken is daarvan het bewijs...

Conclusie: ook jij maakt nu deel uit van de kerkgeschiedenis.

Typisch voor Nederland.

Op deze kaart zie je de vele verschillende kerken die uit het protestantisme is ontstaan.

Onder protestanten zijn een hoop verschillende kerken ontstaan in de loop van de eeuwen. Mensen ontdekken soms dat ze het theologisch (dat betekent: in de studie over God) het niet altijd met elkaar eens zijn. Zo ontstonden er gereformeerde kerken, evangelische kerken, baptistengemeenten enzovoort. Er zijn (of waren) theologische verschillen over bijvoorbeeld de organisatie van de kerk, de muziekkeuzes, het avondmaal of de rustdag. Soms kunnen er ook binnen kerken verschillende meningen zijn over hoe je de Bijbel moet interpreteren.

(staat er nu echt dat vrouwen geen ambt mogen bekleden? Of staat het er zo geschreven dat het alleen voor die tijd (context) geldt.

Op dit kaartje staan nog niet eens de vele verschillende  evangelische  & baptisten kerken.

Dit is heel kenmerken voor Nederland