Enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Nederlands

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Leerdoelen samengestelde zinnen

- Je leert enkelvoudige en samengestelde zinnen van elkaar te onderscheiden.

- Je leert een hoofdzin en een bijzin herkennen.

- Je leert twee enkelvoudige zinnen herschrijven tot een samengestelde zin.

Enkelvoudige of samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. Enkelvoudig
2. Samengesteld

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Hoe herken je een hoofdzin?

• Een hoofdzin kan op zichzelf bestaan.
• De persoonsvorm en het onderwerp staan bij elkaar en vooraan in de zin.
• Voorbeeld: Alle boeken van Harry Potter zijn beroemd.
  

Hoe herken je een bijzin?

• Deze kan niet op zichzelf bestaan
• Het onderwerp en de persoonsvorm staan niet bij elkaar en (bijna) achteraan in de zin 
• Voorbeeld: Weet je al of we vanavond uit eten gaan?

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

1a [Ik ben in Griekenland geweest]
1b omdat [mijn moeder daar is opgegroeid.]

1. a en b zijn beide HZ
2. a is HZ, b is BZ
3. a is BZ, b is HZ
4. a en b zijn beide BZ

Samengestelde zinnen  &  voegwoorden

Nevenschikkend voegwoord

• Verbindt twee hoofdzinnen met elkaar
• en, want, maar, of

Onderschikkend voegwoord

• Verbindt een hoofdzin en bijzin met elkaar
• Hoofdzin - bijzin
• Bijzin - hoofdzin

In dat café kom ik graag, omdat daar altijd mooie herinneringen bovenkomen.

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

De boer bewerkt het land, zodat daar weer bloemkool kan groeien

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Vandaag ga ik niet naar school, want ik voel me niet goed

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Volgend jaar ga ik kamperen of ik ga met de caravan weg

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Ik ga met de fiets, want het is mooi weer.

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Evaluatie