Monnikenwerk 1

• Tekenen
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Monnikenwerk 1

In de middeleeuwen schreven monniken teksten met de hand. Daarom spreken we van handschriften of manuscripten (manus betekent hand, en scribire betekent schrijven). 

De monniken schreven hun teksten in een scriptorium (schrijfatelier) op kostbaar perkament, een dun papierachtig materiaal, gemaakt van huid van kalveren, koeien, geiten, schapen, konijnen of ezels. 

Het kopiëren en illustreren van boeken vereiste 

dus veel tijd, precisie en geduld. 

Het was echt monnikenwerk! 

0

Lezen was in de laat-Romeinse tijd en in de daaropvolgende Middeleeuwen (grofweg tussen 500 en 1500 na Christus) voornamelijk een aangelegenheid van de rijken en de kerken. Boeken uit die periode gaan voornamelijk over wetenschap en godsdienst. De taal waarin werd geschreven, was lange tijd het Latijn.

De bladzijden werden er geïllustreerd met versierde letters en tekeningen. Die kregen vaak de prachtigste kleuren. De verf die daarbij werd gebruikt, werd gemaakt met pigmentpoeders. Die waren vaak erg kostbaar. Hoe meer blauw er bijvoorbeeld in de versiering werd gebruikt, des te duurder werd het boek! Waarom??? 

In de oudheid waren er drie verschillende blauwe pigmenten: Lapis lazuli, azuriet en indigo. 

        Lapis lazuli is een half edelsteen die werd vermalen tot (natuurlijke) ultramarijn, wat een prachtige blauwe 

        kleur geeft. Het is duurder dan goud!! 

        Azuriet wordt van een blauw gesteente uit Armenië gemaakt. Ook dit is onbetaalbaar. 

        Indigo wordt gemaakt van bloemen uit onder andere India. 

Dit zijn alle organische pigmenten.  Blauw is een primaire kleur          en dus niet te mengen uit andere kleuren. Vandaar dat men steeds op zoek was naar nieuwe blauwe pigmenten. Tegenwoordig hebben we vele kleuren blauw maar die zijn niet meer organisch maar synthetisch, dus kunstmatig gemaakt door de mens.

Vroeger waren ze dus van dierlijke of plantaardige oorsprong. Zo is karmijn oorspronkelijke afkomstig uit de cochenilleluis. 

Feitje: tegenwoordig wordt de kleurstof uit deze LUIS ook nog heel veel toegepast...... Drink je wel eens         of eet je wel eens een          of een         ???   UHHHHHHH...... JA DAAR ZIT HET DUS IN!!!! 

Ook zwarte pigmenten zijn veelal organisch. Deze werden oorspronkelijk gemaakt uit verbranding van hout of beenderen (bijvoorbeeld ivoorzwart).

Niet zelden werd er bij de versiering van de Middeleeuwse handschriften ook bladgoud gebruikt.

Bladgoud is goud dat tot een dikte van 0,0001 mm is gehamerd waarbij het hameren grotendeels nog steeds handmatig gebeurt. Bladgoud wordt gebruikt om allerhande voorwerpen van een gouden uiterlijk te voorzien, zoals meubilair, schilderijlijsten, beelden en ook deurposten, raamkozijnen, ornamenten en daken

0

Versieren van beginletters door de illuminator
:

De illuminator, ook wel 'verluchter' genoemd, bracht de beginletters (initialen) aan in de door de kopiist vrijgelaten ruimte.

Deze beginletters zijn vaak beduidend groter dan de andere letters, en ze werden vaak fraai versierd met bloemen, geometrische figuren of fantasiedieren.

In kostbare handschriften werd hiervoor goudverf of zelfs bladgoud gebruikt.

Op het bladgoud weerkaatste het zonlicht. Vandaar dat men sprak van een illuminator (illumineren is 'licht' aanbrengen).

DE OPDRACHT: Jij bent nu de illuminator!

Kies een letter uit ons alfabet die jij mooi vindt.

Deze letter ga je, net als de monniken vroeger, versieren met bloemen, geometrische figuren of fantasiedieren en inkleuren. 

Je mag de voorbeelden gebruiken.

Materiaal: wat je maar thuis hebt! Tekenen met potlood in ieder geval en het inkleuren mag je doen op je eigen manier. 

WERKWIJZE:

Stap 1: Teken je letter op een A4 (liefst tekenpapier maar als je dat niet hebt is het niet erg). Je bepaalt zelf hoe je letter en uit ziet en wáár je de letter plaatst. Gebruik een gewoon grijs potlood en teken heel licht zodat gummen makkelijk is. 

Stap 2: Nu ga je de letter én de rest van het blad verder versieren met tekeningen, patronen, enz. Doe dit ook met grijs potlood en heel licht zodat gummen makkelijk is. Gebruik je kennis uit de lessen die we dit jaar hebben gehad van de BEELDASPECTENWAAIER opdracht. Gebruik het hele blad zo goed mogelijk maar je letter blijft het belangrijkst!!

Stap 3: ben je zeker van je ontwerp dan mag je alles duidelijk en netjes tekenen.

Stap 4: kleur alles in met wat je thuis voor handen hebt. Heb je toevallig goudverf, breng hier dan accenten mee aan!

Stap 5: trek alle lijnen heel netjes over met zwarte fineliner en werk zo je kunstwerk netjes af!

Inleveren en beoordeling: 

Lever je tekening in via de inleveropdracht die hier bij hoort. 

Je krijgt een cijfer dat 3x mee telt omdat ik vind dat het goed beloont moet worden als je een opdracht helemaal alleen moet maken!! Dus doe je best!