2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.3 Vruchtbare halve maan, van dorp naar stad.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Tijd van Jagers en Boeren

Wat gaan we doen?

• Welkom/we gaan beginnen
• Video (?)
• Uitleg 2.3 Jagers worden boer
• Verwerking
• Video (?) 

Aan het eind van deze les:

Weet jij hoe de overgang verliep van jagen en verzamelen naar een agrarische samenleving en ken je ook de ontwikkeling van dorp naar stad.

Jagers werden boer

Middelen van bestaan zijn
manieren om in leven te blijven.
Welke middelen van bestaan
hadden de eerste mensen?

1. Wilde dieren en verzamelen
2. Jagers en boeren
3. Jagen en verzamelen
4. Boeren en verzamelaars

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen -->

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Sahara nu

Sahara vroeger

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Leg uit waarom de landbouw niet in de gebieden A en B is ontstaan.
(Klik op de afbeelding om deze groter te maken)

Aan de slag!

Wat? Van 2.3: Opdrachten 1 & 2

Hoe lang? Ongeveer 15 minuten

Klaar? Lees 2.3.2: 'Dorpen worden steden' door

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• Landbouw bestaat uit: akkerbouw en veeteelt

Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw & landbouw = veeteelt
2. landbouw & veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt & akkerbouw = landbouw

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Welke middelen van bestaan
hadden de mensen vóór
de Landbouwrevolutie?

1. Jagen en verzamelen
2. Jagen, verzamelen, akkerbouw en veeteelt
3. Akkerbouw en veeteelt
4. Verzamelen, akkerbouw en veeteelt

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Stad in het Midden-Oosten, omstreeks 9000 v. Chr.

Ontstaan van Ambachtslieden

• Landbouw overshot door irrigatie (water op het land)
  
• Niet iedereen hoeft als boer te werken: er komen andere beroepen
  
• Ambachtsman: bewerken metaal of textiel
  
• Handelaar: spullen kopen en verkopen (ruilhandel)
  
• 3500 v. Chr. In Mesopotamië ontstaat het spijkerschrift door ruilhandel /landbouw overschot 
  

Door het verschil in bezittingen nam ook de kans op oorlog tussen stammen toe.

Aan de slag!

MAKEN VAN 2.3: 3, 4, 5, 8