Persoonlijke hygiëne

• Maatschappij & Welzijn
• Secundair onderwijs

Persoonlijke hygiëne

Persoonlijke hygiëne:
waarom? hoe? ...

Persoonlijke hygiëne

• zorgen voor ons lichaam en gezondheid
• schone en gezonde gewoonten
• dagelijkse bezigheid 

Dagelijkse hygiëneroutine

• nare geuren
• oksels, billen, geslachtsdelen,...
• meerdere keren per dag: handen wassen!

Waarom is persoonlijke hygiëne belangrijk?

1. Gezondheid: voorkomen van ziektekiemen en bacteriën - regelmatig handen wassen - ziektes voorkomen
2. Zelfvertrouwen: onszelf beter voelen - gelukkiger
3. Sociale interactie: bij verwaarlozen voelen anderen zich ongemakkelijk -> problemen - respect!
4. Preventie: anderen besmetten met ziektekiemen bv op school 

Wat zijn mogelijke gevaren van te vaak in bad gaan?

1. Verlaagde bloeddruk
2. Verhoogde kans op huidinfecties
3. Sterkere botten
4. Verbeterde spijsvertering

Wat is een goede tip na het douchen?

1. Niet afdrogen
2. Zachtjes afdrogen met een handdoek
3. Wrijven met een ruwe doek
4. Direct kleding aantrekken

Wat zijn mogelijke gevaren van te vaak douchen?

1. Verbeterde concentratie
2. Sterkere spieren
3. Huiduitdroging en irritatie
4. Verhoogde immuniteit

Bad of douche nemen

• verfrissen
• water & zeep
• verwijderen van vuil, zweet, dode huidcellen, bacteriën,...
• ontspannend 

Belangrijke tips

• aangename temperatuur - te warm droogt huid uit
• milde zeep - geschikte shampoo - goed inzepen - grondig uitspoelen
• zachte spons, washandje of je handen
• goed spoelen: zeepresten verwijderen - schone handdoek - opletten tussen de tenen en in de huidplooien
• nagels reinigen en zo nodig knippen

Hoe vaak douchen?

• na fysieke inspanning
• 1 à 2x/week
• te vaak -> risico's 

Gevaren van te vaak douchen

• droge huid - poriën verder openstaan
• vatbaarder voor bacteriën -> infecties -> immuunsysteem verzwakken
• goede balans = belangrijk! 

Eczeem

• Eczeem = dermatitis
• huidaandoening
• ontsteking, jeuk en roodheid 

Symptomen van eczeem

• jeukende, rode en geïrriteerde huid
• schilferige huid
• in ernstige gevallen: blaasjes of korstjes 

Oorzaken van eczeem

• genetische aanleg
• allergieën
• huidirriterende stoffen
• droge huid
• stress
• immuunreacties 

Behandeling van eczeem

• kan niet volledig worden genezen
• symptomen verlichten
• vocht inbrengende crèmes
• vermijd irriterende stoffen
• gebruik corticosteroïde crèmes
• antihistaminica 

Wat is Cortisone?

• corticosteroïden
• onderdrukt ontstekingsreacties
• reguleert de bloedsuikerspiegel
• bevordert afbraak eiwitten en vetten 

Wat is psoriasis?

• Chronische huidaandoening
• huidcellen groeien versneld
• dikke, rode plekken op de huid
• schilfers = "plaques"
• jeuken en pijnlijk 

Symptomen

• dikke, rode huidplekken met schilfers
• jeuk en pijn op de aangetaste plekken 

Oorzaken

• exacte oorzaak = onbekend
• lijkt auto-immuunziekte
• 
  
• huidplooien
• behaarde delen 

Triggers

• stress
• roken
• overmatig alcoholgebruik
• huidletsels
• infecties
• sommige medicijnen 

Behandeling

• kan niet volledig worden genezen
• symptomen verlichten:
• crèmes en zalven
• lichttherapie
• medicatie

Kwaliteit van leven

• kan levenskwaliteit negatief beïnvloeden
• kan emotionele stress geven & problemen met het zelfbeeld 

Hoe vaak per dag is het aanbevolen om je tanden te poetsen?

1. Twee keer per dag
2. Drie keer per dag
3. Eén keer per dag
4. Vier keer per dag

Wat is een juiste techniek voor het poetsen van je tanden?

1. Poetsen in zigzagbewegingen
2. Poetsen in cirkelvormige bewegingen
3. Poetsen van links naar rechts
4. Poetsen op en neer

Welke tandpasta is het meest effectief voor tandverzorging?

1. Tandpasta met suiker
2. Tandpasta met kleurstoffen
3. Tandpasta met fluoride
4. Tandpasta zonder fluoride

Waarom is extra mondverzorging, zoals flossen, belangrijk?

1. Voor het verwijderen van tandplak tussen de tanden
2. Voor het masseren van het tandvlees
3. Voor het versterken van de tanden
4. Voor het bleken van de tanden

Tanden poetsen

• eenvoudige, uiterst belangrijke gewoonte
• gezond houden van je mond
• voorkomt tandbederf, tandvleesaandoeningen en slechte adem
• zorgt voor een stralende glimlach 

Hoe vaak moet je poetsen?

• minstens 2x/dag
• 's ochtends & 's avonds (& 's middags)
• voor / na het eten 

juiste tandenborstel

• zachte tot medium tandenborstel
• elektrische tandenborstels: verwijderen effectiever tandplak
• tandplak = etensresten + speeksel + bacteriën -> zetten suikers om in zuren -> tast tandglazuur aan 

Tandpasta met fluoride

• Fluoride helpt bij versterken tandglazuur & voorkomen tandbederf.
• maakt glazuur harder -> bescherming tegen zuurstoten 

Techniek voor tandenpoetsen

• zachte, ronddraaiende beweging, kleine cirkels
• alle oppervlakken
• tong niet vergeten om slechte adem te verminderen
• minstens 2 min/poetsbeurt
• voorzichtig langs tandvleeslijn 

Verzorging van je tandenborstel

• vervang max elke 3 tot 4 maanden
• eerder bij verslijten van borstelharen 

Extra mondverzorging

• aanvulling = mondwater
• flossen of gebruik tandzijde -> verwijdert tandplak en voedselresten

Bezoek aan de tandarts

• regelmatig naar de tandarts
• controle en professionele reinigingen
• mondgezondheid en detectie vroegtijdige problemen 

Gezicht wassen
waarop letten? frequentie?
techniek? gevaren? ...

Gezicht wassen

• belangrijke stap in dagelijkse verzorging
• je huid schoon, fris en gezond houden 

Voorbereiding

• verwijder je make-up, anders verspreidt de reiniger de make-up
• eerst handen wassen
• vuile handen brengen bacteriën en olie over -> huidirritatie of puistjes ... 

wassen van je gezicht

• lauw water - heet water kan uitdrogen en irriteren - koud water verwijdert onvoldoende vuil en overtollige olie
• milde gezichtsreiniger voor jouw huidtype. Let op bij een gevoelige huid
• reiniger op je natte gezicht - wrijven kan je huid beschadigen of irriteren
• afspoelen met koud water -> trekt poriën samen -> bescherming invloeden buitenaf: vuil, weersomstandigheden,...   

Na het wassen

• schone, zachte handdoek
• gezicht voorzichtig droog deppen
• wrijven kan huid beschadigen en irritatie veroorzaken
• na het wassen: vochtinbrengende crème
• helpt huid hydrateren en beschermen tegen uitdroging 

Frequentie

• max 2x/dag
• te vaak wassen kan de natuurlijke oliën verwijderen
• goede balans is belangrijk 

Wat is Acné ?

huidaandoening

te veel talg productie

mee-eters

papels

ontstoken puistjes met pus (etter)

Wat is een veelvoorkomende oorzaak van acne?

1. Te veel groenten eten
2. Overmatige talgproductie
3. Niet genoeg slapen
4. Te weinig water drinken

Wat moet je vermijden om acne te voorkomen?

1. Overmatig scrubben en uitknijpen van puistjes
2. Dagelijks chocolade eten
3. Gezonde voeding vermijden
4. Regelmatig de huid hydrateren

Welke invloed heeft voeding op acne?

1. Suiker en zuivel kunnen acne verergeren
2. Voldoende water drinken voorkomt acne
3. Visconsumptie heeft geen effect op acne
4. Groene groenten verminderen acne

Acné = jeugdpuistjes

• veelvoorkomende huidaandoening
• puberteit & volwassenen 

Oorzaken

• Talgklieren in de huid -> olie -> hydrateren huid. Bij acné te veel talg -> verstopte poriën
• niet efficiënt verwijderen van dode huidcellen -> blokkeren poriën -> acné
• bacterie -> verstopt poriën -> ontstekingen
• talg + dode huidcellen + bacteriën -> ontsteking: roodheid & pijnlijke puisten

Soorten

• mee-eters (Comedonen): zwarte puntjes of wit-gele puistjes
• papels: rode verheven bultjes - gevoelig of pijnlijk
• ontstoken puistjes met pus (etter)

Behandeling

• dagelijks milde reiniger voor acné gevoelige huid
• olievrije crèmes en make-up
• topische zalven om overtollige olie te verwijderen en bacteriën te doden
• medicatie via dermatoloog

wat te vermijden

• niet uit knijpen of krabben -> verdere ontsteking & littekens
• vermijd sterke reinigingsmiddelen (uitdroging & irritatie) 

voeding en levensstijl

• voeding & stress = geen directe oorzaak, wel symptomen verergeren
• zuivel en suikers vermijden indien ze invloed hebben
• stressmanagement: stress kan hormonale schommelingen geven -> acné verergeren 

Preventie van littekens

• ernstige acné: voorkomen van littekens door vroegtijdige behandeling
• blijvende of diepe acné -> dermatoloog 

Oren reinigen

• voorzichtig
• oren reinigen zich grotendeels zelf
• onjuist schoonmaken -> kan schade geven 

Zelfreinigend vermogen

• oorsmeer = natuurlijk smeermiddel
• helpt stof, vuil en bacteriën uit het oor te houden
• verplaatst zichzelf naar de opening van het oor -> droogt op en valt uit 

Hoe oren veilig reinigen?

• zachte doek of washandje met milde zeep - voorzichtig aan buitenkant
• wattenstaafjes in de gehoorgang duwen oorsmeer dieper -> blokkade of beschadiging van het trommelvlies
• niets scherps gebruiken -> kan gevoelig weefsel beschadigen 

Wanneer medische hulp?

• vermindering van gehoor of pijn - kan ophoping oorsmeer -> arts
• arts verwijdert oorsmeer met veilige instrumenten of spoeling
• 
  
• oorsmeer: beschermende functie! 

Oksels wassen
Waarom? Hoe?
Kledingkeuze?
Frequentie?

Waarom oksels wassen belangrijk?

• talrijke zweetklieren -> snel zweten en bacteriën verzamelen -> lichaamsgeur 
• puberteit en fysiek actieve mensen
• huid is gevoelig -> kan snel geïrriteerd raken
• voorzichtig reinigen! 

stappen juist okselwassen

• milde zeep of douchegel
• grondig spoelen water
• voorzichtig droog deppen met schone handdoek
• deodorant of antitranspirant, ook opties voor mensen met allergieën of gevoeligheden 

Kledingkeuze

• draag schone kleding
• ademende stoffen: katoen of linnen
• reguleren van de temperatuur en absorberen vocht
• witte T-shirts 

Frequentie okselwassen

• dagelijks
• zeker bij fysieke activiteit, warm weer,...
• schoon houden en geur verminderen 

Waarom is het belangrijk om de geslachtsorganen te wassen?

1. Om de huid te hydrateren
2. Voor het stimuleren van de bloedsomloop
3. Om de kleur van de huid te verbeteren
4. Voor het voorkomen van infecties en geurtjes

Wat is een belangrijk aspect bij het wassen van geslachtsorganen?

1. Gebruik van een sterke zeep
2. Langdurig inweken in warm water
3. Snel afdrogen met een ruwe handdoek
4. Zorgvuldig drogen na het wassen

Hoe kunnen mannen bijdragen aan een goede hygiëne van geslachtsorganen?

1. Door regelmatig te wassen met milde zeep
2. Door parfum op de huid aan te brengen
3. Door weinig water te drinken
4. Door langere tijd strak ondergoed te dragen

Wat zijn mogelijke symptomen van een infectie aan de geslachtsorganen?

1. Hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid
2. Jeuk, roodheid, ongewone afscheiding
3. Droge huid, puistjes, pigmentvlekken
4. Blauwe plekken, zwelling, koorts

Hoe kunnen vrouwen de keuze van kleding beïnvloeden bij geslachtsorganen wassen?

1. Door veel accessoires te dragen
2. Door te kiezen voor ademend materiaal
3. Door strakke kleding te dragen
4. Door synthetische stoffen te vermijden

Belang van geslachtsorganen wassen

• dagelijks wassen
• vuil, zweet en bacteriën verwijderen
• voorkomen van onaangename geuren en infecties
• schaamstreek vrouwen: natuurlijk zuur milieu biedt bescherming tegen infecties 

Wassen van geslachtsorganen

VROUWEN

• van voren naar achteren: voorkomen van bacteriën van rectum naar vagina -> vermijden van urineweginfecties
• lauw water - milde, neutrale zeep
• menstruatie: maandverband of tampons max. 4u - enkel als je ongesteld bent

Wassen van geslachtsorganen

MANNEN

• penis en scrotum
• voorhuid en eikel -> opbouw smegma voorkomen

symptomen!

• irritatie, roodheid, jeuk, ongebruikelijke afscheiding
• arts! onderliggend gezondheidsprobleem

kledingkeuze

• dagelijks schone onderbroek
• ademende materialen: katoen
• synthetische stoffen -> bevorderen groei an bacteriën -> vergroten infecties

Belang van voetverzorging

• regelmatig wassen
• vuil, zweet, dode huidcellen en bacteriën verwijderen
• voorkomen van onaangename geuren en infecties 
• problemen voorkomen: schimmelinfecties, eetvorming,...

Dagelijkse voetverzorging

• dagelijks, vooral na fysieke activiteit of in warm weer
• milde zeep of douchegel - goed reinigen tussen je tenen en onder je voetzolen
• grondig afspoelen met handwarm water
• droog deppen met schone handdoek 

Nagelverzorging

• hou je teennagels schoon
• knip ze regelmatig
• voorkom ingegroeide nagels en andere problemen 

Exfoliatie = afschilfering

• verwijderen van dode huidcellen van het huidoppervlak
• scrub of puimsteen - voorzichtig!
• eelt = verdikking vd huid - hard & ruw aanvoelen 

Schoeisel

• schoenen en sokken
• ademende materialen
• voorkomen van overmatig zweten & onaangename geuren
• verminder vocht en bacteriën -> wissel regelmatig van schoenen 

Hydratatie

• vocht inbrengende crème
• voorkomen van droge plekken 

Zweetvoeten

• stinkvoeten of stinksokken
• veelvoorkomend probleem 
• bacteriën & schimmels ontwikkelen zich in warme, vochtige omstandigheden
• normaal zweet: water & zout = geurloos
• in sokken en schoenen: onaangename geur  

Voorkom zweetvoeten

• vermijd rubberen schoenen: belemmeren luchtcirculatie 
• ademende materialen: betere ventilatie
• slippers & sandalen: open en houden voeten droog
• sokken: 100% katoen - nemen vocht op & houden voeten droog - dagelijks vernieuwen

Atletenvoet = zwemmerseczeem

• veelvoorkomende schimmelinfectie
• meestal tussen de tenen
• vaak bij sportschoenen : synthetische materialen  -> minder goed ademen -> vochtige omgeving -> bevordert groei van schimmels 

Kenmerken

• schilferige kloofjes - vaak tussen de tenen
• meest voorkomend symptoom = jeuk
• soms ongemakkelijk gevoel of lichte pijn 
• onbehandeld -> uitbreiding voetzolen
• jeukende blaasjes
• (rode) schilfers

Preventie & behandeling

• schoenen: goed ventileren
• voeten altijd goed droog, vooral tussen de tenen!
• 1ste symptomen: antischimmelcrème of -poeder 

Wat is de eerste stap bij het reinigen van nagels?

1. Aanbrengen van nagelriemolie
2. Knippen van de nagels
3. Opschuren van de nagels
4. Verwijder nagellak of vuil met nagellakremover.

Waarom is het belangrijk om nagels regelmatig te reinigen?

1. Om vuil en bacteriën te verwijderen en gezonde nagels te behouden.
2. Om de nagels te verstevigen
3. Om de nagellak langer te laten zitten
4. Om de nagels te laten groeien

Welk product kan helpen bij het reinigen van nagels?

1. Haarlak
2. Gezichtsmasker
3. Een nagelborstel of zachte tandenborstel.
4. Handcrème

Nagels reinigen

• 2 à 3 mm/maand - kan variëren
• elke 1 à 2 weken knippen
• nagelknipper, nagelschaartje, vijlen
• teennagels vaak harder en dikker -> minder snel groeien en meer kans op breken 

Belang

• ontstekingen, nagelproblemen,... vermijden
• goed onderhouden nagels: beter uitzien & sterker
• vermindert infecties 

Stappen

• handen grondig wassen
• nagellakremover en wattenschijfje
• nagelknipper of vijl
• nagelborstel of zachte tandenborstel
• kom warm water met eventueel milde zeep
• grondig drogen met schone handdoek
• nagelriemcrème of -olie: nagelriemen zacht en gehydrateerd 

Extra tips

• overmatig gebruik nagellak of verzorgingsproducten vermijden
• regelmatig knippen -> goede conditie & breken of ingroeien voorkomen 

Handen wassen

• eenvoudige maar uiterst effectieve manier om verspreiding van ziektekiemen en infecties te voorkomen
• besmette oppervlakken, voor eten, na toilet gebruik, na hoesten of niezen, na buitenshuis te zijn geweest
• grote impact eigen gezondheid en mensen rondom 

stappen

• stromen van lauw of koud water
• handen grondig nat maken
• kleine hoeveelheid vloeibare zeep
• handen samen wrijven om zeep te verspreiden
• handpalmen - rug van je handen - tussen je vingers - onder je nagels
• min 20 sec handen tegen elkaar wrijven - bacteriën en virussen verwijderen
• afspoelen met stromend water
• afdrogen met schone handdoek
• kraan uitzetten met papieren handdoek

Belangrijke tips

• handen zo min mogelijk aan raken om herbesmetting te voorkomen
• opletten met te veel handen wassen -> uitgedroogde handen
• droge huid = minder goed beschermd tegen ziektekiemen
• handcrème om je huid gehydrateerd te houden

winterhanden / wintertenen

• belangrijk om jezelf goed te beschermen tegen koude temperaturen om aandoeningen te voorkomen.
• aandoeningen als reactie op kou - geen goede reactie op lage temperaturen 

Wat?

• jeukende, rode en pijnlijke zwellingen
• soms blaren
• vaker bij vrouwen en erfelijkheid  

Oorzaak

• abnormale reactie van de bloedvaten op oude
• bloedvaten in vingers en tenen vernauwen om warmteverlies te minimaliseren
• bij winterhanden en wintertenen: te sterke vernauwing -> pijnlijke symptomen 

Preventietips

• warmte behouden:
• warme en beschermende kleding
•  goed bedekt
• blijf in beweging

wat doen bij symptomen?

• lauw water - langzaam opwarmen
• handen en voeten: droog!
• hittebronnen vermijden - droge omgeving 

wanneer medisch advies?

• symptomen: ernstig - aanhouden - steeds terugkeren 
• juiste diagnose 
• aanbevelingen voor verdere behandeling of preventie

Wat is een tip voor het borstelen van nat haar?

1. Sla deze stap over, Borstel met kracht, Gebruik een fijne kam
2. Gebruik een grove kam

Wat is de juiste techniek om klitten uit het haar te kammen?

1. Van boven naar onder, Diagonaal, Rond draaien
2. Van onder naar boven

Welk materiaal is niet geschikt voor het kammen van kwetsbaar haar?

1. Hout, Plastic, Bamboe
2. Metaal

Welk haartype heeft vaak een grove kam nodig?

1. Dik en krullend haar
2. Fijn steil haar, Golvend haar, Pluizig haar

Haren borstelen - kammen

• belangrijk om je haar gezond, klitvrij en mooi te houden
• juiste techniek en juiste materiaal
• afhankelijk van je haartype 

Haartypes en juiste materialen

• dik, golvend, krullend haar: brede kam of borstel met natuurlijke haren - zacht voor de haren en helpt klitten voorzichtig verwijderen
• dun, fijn haar: kam met fijne tanden of borstel met zachte borstelharen - voorzichtig kammen & extra volume creëren 

Techniek

• werk geleidelijk naar boven
• let op bij nat haar - niet forceren bij weerstand
• kam voorzichtig voor het wassen 
• helpt natuurlijke oliën over de lengte van je haar te verdelen-> glans en gezondheid 

TIPS

• vermijd ruw borstelen -> beschadiging, zeker bij nat haar
• verwijder regelmatig haar en vuil uit je borstel of kam
• te vaak borstelen kan natuurlijke oliën van je hoofdhuid verwijderen (best 1 à 2x/dag) 
• overweeg conditioner

Reflectie taak