4.4 zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.4 zenuwstelsel

Leerdoelen 4.4 

Na de les beheerst de leerling de volgende leerdoelen:

- De leerling kan de onderdelen van het zenuwstelsel benoemen en hun functie uitleggen.

- De leerling kan de 3 soorten zenuwcellen onderscheiden en het verschil in werking uitleggen.

Zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

• Zenuwstelsel: Hersenen, Ruggenmerg en zenuwen

1. Zintuigen vangen prikkels op
2. zintuig zet prikkels om in berichten(impuls)
3. impuls gaan via zenuwen naar je hersenen
4. Impulsen worden in je hersenen verwekt tot gedachten 

• hersenen versturen weer via de zenuwen impulsen 

Zenuwcel

De zenuwcel bestaat uit een cellichaam met een celkern.

Aan het cellichaam zit een lange uitloper waarover/ waardoor de impuls word verstuurd

Soorten zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen : Zijn verbonden aan zintuigen.
Hebben de celkern en cellichaam als een ballonnetje halverwege de uitloper, buiten het ruggenmerg

Schakelcellen: Zitten in je ruggenmerg en verbinden de gevoel en bewegingscellen. Hebben geen lange uitlopers.

Bewegingszenuwcellen: Verbinden het ruggenmerg met spieren of klieren. Hebben een lange uitloper, cellichaam in het ruggenmerg

Reageren en zenuwcellen

Gevoelszenuwcellen : Zijn verbonden aan zintuigen.

Schakelcellen: Zitten in je ruggenmerg en verbinden de gevoel en bewegingscellen 

Bewegingszenuwcellen: Verbinden het ruggenmerg met spieren of klieren.

Zenuwen

Drie soorten zenuwen:

1. Gevoelszenuw:
   alleen uitlopers van
   gevoelszenuwcellen
   
   
2. Bewegingszenuw:
   alleen uitlopers van
   bewegingszenuwcellen
   
   
3. Gemengde zenuw:
   uitlopers van gevoelszenuwcellen
   en bewegingszenuwcellen

Zenuwen

Zenuw = bundel met lange uitlopers van zenuwcellen.

Welke organen horen bij het zenuwstelsel?

Waar bevindt zich het ruggenmerg?

Hoe noemen we een verandering uit je omgeving waarop je reageert?

Hoe heet het elektrische signaal dat door onze zenuwen wordt geleid?

Welke soort zenuwcel is verbonden met een zintuig?

1. gevoelszenuwcel
2. schakelzenuwcel
3. bewegingszenuwcel

Welke soort zenuwcel geleidt impulsen van de hersenen naar de spieren?

1. gevoelszenuwcel
2. schakelzenuwcel
3. bewegingszenuwcel

Wat is de weg van het geluid naar je hersenen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Je bent je nu bewust van de prikkel

Je hersenen beslissen hoe je op de prikkel gaat reageren

Je hersenen sturen berichten via de zenuwen

De berichten van je hersenen "vertellen" hoe je lichaam moet reageren. 

Elk zintuig zet prikkels om in berichten. Deze berichten heten impulsen

Zenuwen brengen deze berichten naar je hersenen

Aan het werk

Maak opdracht 1 t/m 15 op blz. 31 en 32

De hersenen

Leerdoelen

1. Kan je de verschillende onderdelen van de hersenen met hun functies benoemen
2. Kan je uitleggen hoe je hersenen veranderen als je leert
3. Kan je benoemen hoe je geheugen werkt
4. Kan je uitleggen welk effect sommige middelen op je hersenen hebben

Hersenen: bestaat uit 3 delen

1. Grote hersenen:

• Buitenkant geplooid (hersenschors), bestaat uit miljarden schakelcellen. Zorgen voor bewustwording. Delen hebben eigen taak (hersencentrum)

• Elk zintuigen verbonden met een hersencentrum. Leggen verwerkte informatie vast = geheugen

Hersenen: bestaat uit 3 delen

2. Kleine hersenen: 

• Zorgen voor coordinatie van bewegingen en evenwicht. Coordinatie is in juiste volgorde samentrekken van spieren bij een beweging.
• Verwerking informatie uit ogen en evenwichtszintuigen, sturen spieren aan

Hersenen: bestaat uit 3 delen

3. Hersenstam: 

• Verbinding grote/kleine hersenen met het ruggemerg.
• Centra voor onbewuste processen (hartslag, ademhaling). 
• Regelt reflexen (= onbewuste beweging)

Schuif de woorden naar de juiste plek

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

Verandering hersenen

• Door leren ontstaan verbindingen.
• Door veel herhaling worden de verbindingen sterker, daardoor gaan bijv. bewegingen bijna automatisch. 
• Verbindingen die je niet vaak gebruikt verdwijnen weer.

Geheugen: 2 soorten

1. Korte termijngeheugen:

Houdt informatie maximaal een half uur vast. Betreft informatie die je even nodig hebt en daarna weer kunt vergeten

Geheugen: 2 soorten

2. Lange termijngeheugen:

Herhaling van informatie vastgelegd, zenuwcellen krijgen vaste route (=geheugenspoor).

Geheugenspoor kan versterkt worden door informatie vaak te herhalen.

stoffen die invloed hebben op je hersenen

Drank:

je wordt vrijer/gemakkelijker. Minder controle over bewegingen. Geheugen en concentratie worden slechter.

Drugs:

verminderde concentratie, geheugen wordt slechter

Medicijnen:

soms traag en suf

wat gebeurt er tijdens het leren in de hersenen?

1. Het aantal zenuwcellen in de hersenen neemt af
2. Het aantal zenuwcellen in de hersenen neemt toe
3. Het aantal verbindingen tussen zenuwcellen neemt af
4. Het aantal verbindingen tussen zenuwcellen neemt toe

Je kent de weg naar school

1. langetermijngeheugen
2. kortetermijngeheugen

Je weet wat je vanmorgen gegeten hebt

1. langetermijngeheugen
2. kortetermijngeheugen

Je kijkt in de klas om te zien waar iedereen zit

1. langetermijngeheugen
2. kortetermijngeheugen

Je weet de naam van je Biologiedocent

1. langetermijngeheugen
2. kortetermijngeheugen

Aan het werk

Maak opdracht 16 t/m 28 op blz. 35 t/m 37

Dronken mensen kunnen niet meer recht lopen. Welk deel van de hersenen werkt dan slechter?

1. grote hersenen
2. kleine hersenen
3. hersenstam
4. ruggenmerg

Bij 'comazuipen' drinken mensen zo veel dat hun ademhaling ermee stopt. Welk deel van hun zenuwstelsel valt dan uit?

1. grote hersenen
2. kleine hersenen
3. hersenstam
4. ruggenmerg