Mediawijsheid 2 Invloed van social media op klasniveau

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Invloed van (sociale) media op de klas

Mediawijsheid 2

Exit - Brainstormsleutel (max 5 trefwoorden)

Wat zou er aan sociale media moeten veranderen om van positieve invloed te zijn op zelfbeeld van mensen?

Wat zou jij doen?

Act or React

act-or-react.nl

Koppeling groepsprocessen

Invloed van (sociale) media...

Les 1: ...op het individu                                                     Les 2: ...op de klas                                           

Overzicht lessen

Casus  (volgende slide: 1:58- 4:44)

Wat gebeurt er met het kind? 

Wat voor oplossingen heeft dat kind? 

Hoe is dat bij jou?

Hoe is dat in jouw klas?

Casus

player.ntr.nl

Sociale media als oefenomgeving voor...

• Gedrag en onderlinge communicatie
• Oriëntatie op informatie (hoe zit het?)
• Passend gedrag in sociale contexten
• Sociale groepen vinden en groepsidentificatie
• T.o.v. fysieke wereld meer ervaren controle

(Van Zutphen, 2023)

Kinderen moeten prosociaalgedrag nog aanleren..

Oefenomgeving

Invloed van sociale media op..

Wat voor effect heeft sociale media op jouw klas?

Op vriendschappen?

Groepsdynamiek

Invloed van sociale media op..

= pesten via elektronische middelen. Denk aan: e-mail, Instagram, SnapChat, TikTok, chatruimte in online game, website of smartphone. In groepen als schoolklassen, sportclub, gezin etc.

Machtsverschil  in sociale status of technische knowhow en anonimiteit. 

'Intentioneel, agressief gedrag waarbij door middel van elektronische communicarue, emotinele schade en schaamte wordt toegebracht door bedreigende, gemene of pijnlijke berichten via instant messengers, e-mails, post op sociale media of tekstberichten" (Holt et al., 2018).

Cyberpesten

Invloed van sociale media op..

• 10 % van de kinderen slachtoffer
• Gaat 24 uur per dag door
• Blijft altijd op het internet rondzwerven, aan alle kanten achtervolgen
• Platformen zonder volwassenen; morele socialisatie? Wie bepaalt?
• Lange termijn gevolgen: angst, depressie, school- en ziekteverzuim, schooluitval, middelenmisbruik, slaapproblemen, psychosomatische klachten, het verheerlijken van en uiteindelijk soms ook daadwerkelijk overgaan tot suïcide (Spithoven & Van Tuijl, 2024).

Kijkvraag: (volgende slide)

Is dit een probleem? Wat moet de school doen?

Cyberpesten

Wat is de taal van emoji's?

Welke taal van emoji's ken je?

Hoe maakt jouw groep hier gebruik van?

Emoji's

Invloed van sociale media op..

Rol van de leraar/school "ongeremde, individuele vrijheid keren" (Boutellier, 2019) en probleembesef voor aanpak van een urgent maatchappelijk probleem (Spithoven, 2020).

Wet Veiligheid op school (vanaf 2015) verwacht proactieve aanpak van sociale veiligheid met nadruk op preventie van (cyber)pesten (Rijksoverheid, z.d.):

1. schoolbrede aanpak

2. duidelijke normen en waarden

3. brede interventie passend bij visie en context (Spithoven & Van Tuijl, 2024)

Sociale veiligheid

• Meisjes pesten anders dan jongens
• Jongens; directe en fysieke manier. 
• Meisjes pesten in hun sociale relaties: door te roddelen over het slachtoffer, door buitensluiten en isoleren en negeren en afwijzen
• Vaak buiten het gezichtsveld van volwassenen

Meidenvenijn

Invloed van sociale media op..

= anderen te helpen of zich beter te laten voelen (iemand opvrolijken, troosten, reageren op berichten waarin mensen om hulp vragen)

Stimuleren:

1. Geef het goede voorbeeld. 
2. Geef positieve feedback. 
3. Sociale steun
4. Train mindfulness
5. Creëer verantwoordelijkheidsgevoel 
6. Versterk het zelfvertrouwen in online sociale vaardigheden.
7. Kijk/luister naar betekenisvolle media, zoals inspirerende films of podcasts. 

Prosociaal gedrag

Hoe kun je ouders betrekken?

Rol van ouders?

https://www.stoppestennu.nl/tips-bij-cyberpesten-voor-ouders-kenniscentrum-online-pesten

Workshops

Informatiebijeenkomsten

Nieuwsbrieven

Ouders

Ouders

Sarah - Fangirl (volgende slide: 5.38)

Wat bepaalt wat je te zien krijgt?

Hoe ontdekken de kinderen de wereld via social media?

Wat zijn hier de gevaren hiervan?

Casus

www.zapp.nl

fillter bubble

Lees de column van Rens van der Vorst

 “Ik word niet uitgedaagd”

Wat zijn de voor- en nadelen? 

Wat voor invloed zou je erop kunnen uitoefenen?

Wat zou je de kinderen willen meegeven?

Algoritme

Bron: NOS

Bron: Het Parool

Bron: De Volkskrant

Wat valt jou op?

• Juiste informatie is essentieel bij het vormen van een mening. Het is hierbij belangrijk dat we betrouwbare informatie hebben. De mening die wij vormen heeft namelijk invloed op de keuzes die wij maken over ons leven, zoals voor welke politieke leiders we stemmen en welke beslissingen we nemen over onze gezondheid. 
• Op de slide staan drie artikelen die toelichten hoe desinformatie impact heeft gehad op de keuzes van mensen. Dit is geen oordeel over de uiteindelijke keuze van mensen (zoals het wel of niet nemen van een vaccinatie), maar het is van belang dat deze keuze is gebaseerd op juiste informatie.

Bronnen:

• Artikel over vaccinaties (NOS)
• Artikel over gezondheidgoeroes (De Volkskrant)
• Artikel over bestorming Capitool (Het Parool)

Algoritmes sorteert, filtert en verspreidt een overvloed aan informatie...

Hoe herken je informatie en desinformatie?

Welke soorten desinformatie bestaan er?

Hoe controleer je?

Hoe doen kinderen dit?

Desinformatie

Kun jij het onderscheid maken?

Quiz nepnieuws

https://www.volkskrant.nl/kijkverder/2016/nepnieuws/

Nepnieuws en jezelf

Hoeveel vragen had jij goed?

<4

4-8

9-10

>10

Wat zijn de mogelijke
negatieve
gevolgen van desinformatie in jouw klas?
(max 5 steekwoorden)

Na het bespreken van de antwoorden worden voorbeelden aangehaald waarbij de impact van desinformatie duidelijk wordt. 

• Politieke stemmen gebaseerd op onjuiste informatie: Desinformatie kan leiden tot verkeerde beslissingen bij verkiezingen doordat mensen hun stem baseren op onjuiste of misleidende informatie.
• Onjuiste beelden van mensen: Desinformatie kan leiden tot misvattingen over individuen of groepen, waardoor vooroordelen worden versterkt en sociale cohesie wordt ondermijnd.
• Verlies van vertrouwen in wetenschap en journalistiek: Desinformatie kan het vertrouwen van mensen in wetenschappelijke bevindingen, nieuwsmedia en journalistiek ondermijnen, wat de basis vormt voor goed geïnformeerde besluitvorming en samenleving als geheel.

De sociale media zijn een bedreiging voor onze democratie.

De Stelling

Deepfake en voice cloning

Chesney & Citron (2019); deepfake-technologie kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor perceptie en waarheid in sociale contexten.

Voordelen

• Realistische filmproductie en special effects
• Interactieve ervaringen met historische figuren
• Inclusieve content via vertalingen

Nadelen

• Verspreiding van nepnieuws en misleiding
• Ongeautoriseerde manipulatie beelden/stemmen
• Identiteitsfraude en bedrog

Algoritme AI

Invloed van sociale media op..

Waarom is het delen van informatie over het kind gevaarlijk?

Waarom AVG?

Artikel 21 (Auteurswet; portretrecht) stelt dat wanneer een portret niet in opdracht is gemaakt, het niet zonder toestemming van de geportretteerde openbaar mag worden gemaakt.

• Ouders verantwoordelijk tot 16 jaar
• Werken met kinderen? Toestemming nodig
• Familie en vrienden toestemming nodig
• = inbreuk op potretrecht. 
• Dus, moet de organisatie dit verwijderen, ook deepfake.
• Vervelend is dat het dan ook op andere platformen staat.

Portretrecht

• Scholen hebben een verantwoordingsplicht: van technische en organisatorische maatregelen die zij hebben genomen om de persoonsgegevens van leerlingen te beschermen.
• U stelt voor uw school een verwerkingsregister op: hierin staat informatie over de persoonsgegevens die u verwerkt.
• Een informatieplicht: leerlingen en ouders informeren over het verwerken van persoonsgegevens.
• Zorgen dat uw leerlingen (of hun ouders) hun privacyrechten kunnen uitoefenen, zoals recht op inzage. 

AVG op scholen

Lees op Brightspace "De AVG is verre van Onzin".

Waarom is volgens AVG volgens Rens van der Vorst AVG belangrijk?

Hoe denk jij erover?

AVG op scholen

1. Lees het bericht op Brightspace.

2. Pak ook de het document 'De AVG in het onderwijs - wat u moet weten -".

3. Is dit bericht naar ouders volgens de AVG-richtlijnen?

4. Welke richtlijnen worden overtreden?

AVG op scholen

In groepje - 15 min

1. Welke rol spelen ouders en de leerkracht bij afspraken over het gebruik van technologie (zoals games en WhatsApp)?

2. Hoe organiseer je dit schoolbreed met collega’s?

3. Hoe gaan jullie hier in de klas mee om?

4. Hoe betrekken jullie ouders hierbij?

Inspiratie     https://www.Wikiwijs.nl > Mediawijsheid

                         https://www.hoezomediawijs.nl/ 

                         https://www.beeldengeluid.nl

                         https://www.mediawijsheid.nl/

Afspraken gebruik

Succescriteria:

Er is op basis van de analyse een passende activiteit geselecteerd die het groepsproces positief beïnvloed en passende, technische maatregelen biedt voor bescherming.

1. Casus/probleem

2. Activiteit, (film)materialen en literatuur

3. Hoe zouden jullie dit naar ouders communiceren?

In steekwoorden: het probleem, de activiteit, materialen en communicatie ouders

Wat is er gebeurd?

Wat is waar?

Exit

Cybe

Cyberbully

Kijktips:

Autoriteit Persoonsgegevens. (z.d.). Privacyregels voor scholen. Autoriteit persoonsgegevens.

       Geraadpleegd op 12 juli 2024, van https://www.autoriteitpersoonsgegevens.nl/themas/onderwijs/gebruik-van-

        persoonsgegevens-in-het-onderwijs/privacyregels-voor-scholen#meer-over-dit-onderwerp

HoeZoMediawijs. (z.d.). Ruzie in de groepsapp? Tips voor in de klas en thuis. Hoezomediawijs.

        Geraadpleegd op 12 juli 2024, van https://www.hoezomediawijs.nl/whatsapp/

Pijpers, R. (2023, 27 september). Gossip Girl-account op TikTok: adviezen voor scholen. Kennisnet.

        Geraadpleegd op 12 juli 2024, van https://www.kennisnet.nl/digitale-geletterdheid/gossip-girl-accounts-op-tiktok-

        adviezen-voor-scholen/

Spithoven, R., & Van Tuijl, E. (2024). Cyberpesten. Theorie over en onderzoek naar de onbegrensde, digitale leefwereld van kinderen en adolescenten in Nederland. Boom.

Literatuur