4.1 staatsvorming

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.1 staatsvorming

4.1 Staatsvorming

Staatsvorming

Is de institutionalisering van politieke macht tot een staat. 

Staatsvorming

De regering van een staat heeft het formele recht (in wetten vastgelegd) om politieke macht uit te oefenen op haar burgers. Hiertoe bezit de regering het belastingmonopolie en geweldsmonopolie. 

Machtsbalans

Als er in een staat of tussen twee staten geen of weinig verschil in macht zit dan spreken we van een machtsevenwicht. Is er juist machtsongelijkheid dan kan dit leiden tot oorlog of geweld. 

Is er binnen een staat een machtsoverwicht van een bepaalde groep dan kunnen zij ook hun wensen via de politieke doordrukken. Het kan ook zijn dat de macht van de politiek afneemt er een zogenaamd machtsvacuüm ontstaat. Niemand weet dan meer wie de macht heeft.

Staatsvorming in theorie

Wat is een staat? 

We onderscheiden interne soevereiniteit en externe soevereiniteit

Interne soevereiniteit omdat:

• Het regeert als hoogste gezag over een groep mensen;
• Binnen een bepaald grondgebied valt
• Bezitten van het geweldsmonopolie en belastingmonopolie

Externe soevereiniteit betekent dat andere landen jouw erkennen als staat

Abchazië en Zuid-Ossetië

Staatsvorming in Europa

Het proces van staatsvorming is een combinatie van economische, culturele en politieke ontwikkelingen. Eind 1500 vindt er in Europa urbanisatie plaats. De adel had nog overal de macht en had hierbij privileges, maar de burgerij wilde steeds meer inspraak en daarom trok de koning meer macht naar zichzelf toe (centralisatie). Overal werden in het grondgebied dezelfde wetten uitgevoerd en werd er betaald met dezelfde munt. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat koningen gaan praten met rijke burgers. Het begin van het democratiseringsproces.

Rationalisering

Het proces van staatsvorming kon alleen plaatsvinden door rationalisering. De politieke macht werd steeds efficiënter en effectiever gestructureerd. Dit gebeurde door het aanmaken van nieuwe organisaties waarin mensen gingen werken die dit zo efficiënt mogelijk gingen doen.

Rationalisering

Is het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijk resultaten te bereiken.