Dichtheid (1.4)

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Paragraaf 1.4 

Dichtheid

Wat is volume?

1. Een ander woord voor inhoud
2. De ruimte die een stof inneemt
3. A en B zijn allebei goed
4. A en B zijn allebei fout

Wat is de formule waarmee we het volume van een balk berekenen?

Hoe kunnen we het volume van een onregelmatig gevormd voorwerp
(bv een steen) uitrekenen?

1. Dat kan niet
2. Door het in stukjes te hakken die wel balkvormig zijn
3. Door middel van de onderdompelmethode

Met welk woord wordt massa wel eens door elkaar gehaald?

1. Formaat
2. Gewicht
3. Weegschaal
4. Volume

Liter is hetzelfde als

1. dm​3​​
2. cm​3​​
3. km​3​​
4. mm​3​​

Samenvattend

Massa meet je in gram of kilogram.

Voor het meten van massa gebruik
je een weegschaal.

Samenvattend

Het volume van een vloeistof meet je in liter of milliliter.

Het volume van een vloeistof meet
je met een maatcilinder.

Samenvattend

Het volume van een balk bereken je met de formule:

volume = lengte x breedte x hoogte

Als je de afmetingen in cm invult bereken je het volume in cm3.
Als je de afmetingen in dm invult bereken je het volume in dm3.

Samenvattend

Het volume van een onregelmatig gevormd voorwerp kun je bepalen met de onderdompelmethode.

Je gebruikt hierbij:

Volume = eindstand - beginstand

Samenvattend

Voor het volume van vaste stoffen gebruik je
niet liter of milliliter maar cm3 of dm3. 

1 L          =       1 dm3

1 mL      =       1 cm3

Demonstratie

Een kurk is een stuk groter dan een suikerklontje.

Hoe kan dat?

Zet de blokjes op volgorde

Je krijgt 3 blokjes die allemaal dezelfde massa hebben. 

Het volume is verschillend. 

Zet de blokjes op volgorde van hoe een zwaardere stof naar een lichtere stof.

Zwaarder of lichter

We kwamen net tot de conclusie dat de stof suiker blijkbaar zwaarder is dan de stof kurk.

Is suiker altijd zwaarder dan kurk? 

Klassendiscussie met als uitkomst nee als je heel veel kurk pakt en heel weinig suiker dan is de kurk zwaarder dan het suiker

Eerlijk vergelijken

Om te kijken of de ene stof zwaarder of lichter is dan de andere stof moeten we de stoffen eerlijk vergelijken.

Dit doen we door van allebei de stoffen een even groot volume te pakken en dit dan te wegen. 

De stof met de kleinste massa is de 'lichtste' stof

Demonstratie 

Ik heb 3 kubussen van 1 cm3, die van verschillende materialen gemaakt zijn.  Ik ga ze wegen om te kijken welke stof het lichtste is en welke het zwaarste is. 

Ben ik ze nu eerlijk aan het vergelijken?

Ja want alle blokjes zijn hebben een even groot volume

Demonstratie 

Zet de stoffen op volgorde van lichtst naar zwaarst.

Alle kubussen zijn 1 cm3

Stofeigenschap

Elk even groot blokje van een bepaalde stof heeft dezelfde massa.

Voorbeeld: Ieder blokje ijzer van 1 cm3 weegt 7,9 gram

Hier zou je een stof aan kunnen herkennen;
dit is dus een stofeigenschap

Dichtheid

Omdat die stofeigenschap belangrijk is heeft het een eigen naam gekregen: de dichtheid.

De dichtheid van een stof is de massa van 1 cm3 stof.

Bijvoorbeeld: de dichtheid van ijzer = 7,9 g/cm3

Leg uit:
Waarom is dichtheid een stofeigenschap?

De dichtheid van een stof is

1. Het volume van 1 gram stof
2. De massa van een kubus
3. De massa van 1 kubieke centimeter stof
4. Het volume van 1 kg stof

De eenheid van dichtheid is

1. 
2. 
3. 
4. 

Tabel 1 

Bovenaan blz 41 staat een tabel met daarin de dichtheid van een aantal stoffen. 

Deze tabel heb je zometeen nodig bij de opdrachten.

We kijken even samen naar hoe je de tabel moet aflezen.

Tabel 1 

Stof	Dichtheid (g/cm 3 )	Stof	Dichtheid
alcohol	0,8	kwik	13,5
aluminium	2,7	lood	11,3
benzine	0,7	messing	8,5
glas	2,6	perspex	1,2
goud	19,3	staal	7,8
ijs	0,9	suiker	1,6
ijzer	7,9	terpentine	0,8
keukenzout	2,2	water	1,0
koper	8,9	zilver	10,5
kurk	0,2	zink	7,2

Uitleggen hoe je deze tabel moet lezen

Aan de slag

Maken: opgave 1, 2, 3, 5, 7 en 8

Je mag fluisterend overleggen met de buurman of buurvrouw.

Je hebt tot het einde van de les de tijd.

Als je klaar bent kun je de opgaves gaan nakijken.

Succes!