Boekopdracht 1 - rap & poëzie

Wat ga je doen?
Je gaat aan de slag met Nederlandstalige rap en hiphop.
Waarom? Creatief aan de slag met taal, poëzie, ritme; met eigen tekst een boodschap overbrengen.
Bij rap staat de tekst centraal, rijm, beeldspraak, ritmisch, straatcultuur
In deze les krijg je uitleg over beeldspraak, rijm en ritme; je bekijkt ook een paar voorbeelden.

1 / 41
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolhavoLeerjaar 3

This lesson contains 41 slides, with interactive quizzes, text slides and 8 videos.

time-iconLesson duration is: 40 min

Items in this lesson

Wat ga je doen?
Je gaat aan de slag met Nederlandstalige rap en hiphop.
Waarom? Creatief aan de slag met taal, poëzie, ritme; met eigen tekst een boodschap overbrengen.
Bij rap staat de tekst centraal, rijm, beeldspraak, ritmisch, straatcultuur
In deze les krijg je uitleg over beeldspraak, rijm en ritme; je bekijkt ook een paar voorbeelden.

Slide 1 - Slide

Schrijf jouw favoriete Nederlandstalige rap- of (hiphop)nummer op. Waarom is dat jouw favoriete nummer?

Slide 2 - Open question

Overeenkomst rap & poëzie
  • Ritme/metrum is belangrijk (maar niet heilig!)
  • Beeldspraak en vergelijkingen worden veel en vaak gebruikt (‘flexibel als Barbapappa’)
  • Soms zijn teksten geëngageerd (betrokken bij de maatschappij en/of maatschappelijke problemen; ‘Fight the Power!’)
  • Teksten kunnen autobiografisch zijn

autobiografisch: het nummer gaat in dit geval over iemands eigen leven
Ritme en metrum zijn niet helemaal hetzelfde, je krijgt hier later nog meer uitleg over. In beide gevallen gaat het om het ritme van tekst.

Slide 3 - Slide

Verschillen rap & poëzie
  • Rappers schrijven sterk vanuit en over hun eigen persoon (en noemen die persoon ook vaak met naam en toenaam)
  • Opscheppen (bragging & boasting) maakt een belangrijk deel uit van de cultuur
  • Soms sprake van zelfverrijking en –verheerlijking
  • Soms pretentieloos (in tegenstelling tot het ‘artistieke sfeertje’ dat rond poëzie hangt)
  • Rapteksten zijn vaak verhalend

Iemand met veel pretenties vindt zichzelf heel wat, en is eigenlijk gewoon een arrogante kwal. Het woord pretentieus komt hier ook vandaan, dat betekent dat iemand of iets dus hoge verwachtingen schept (en die misschien niet waar kan maken).

Slide 4 - Slide

Een stukje geschiedenis
Er zijn in de zwarte cultuur veel voorlopers van hiphop aan te wijzen, zoals griotmuziek, jazzpoëzie, The Last Poets, James Brown en de 'sound system'-cultuur op Jamaica.




Slide 5 - Slide

Een stukje geschiedenis
Hiphop ontstaat in de jaren zeventig in The Bronx, een arm stadsdeel van New York City. Net als op Jamaica gaan dj's straatfeesten organiseren waar jongeren hun problemen kunnen vergeten.

Dj's als Kool Herc en Grandmaster Flash experimenteren met nieuwe manieren van draaien, waardoor de 'drum breaks' van nummers aan elkaar gelast worden. 

Slide 6 - Slide

Een stukje geschiedenis
Eind jaren zeventig breekt hiphop door naar het grote publiek door de hit 'Rappers Delight' van The Sugarhill Gang. Hiphop is dan nog vooral (door disco beïnvloede) feestmuziek.

Grandmaster Flash and the Furious Five laten in 1982 zien dat hiphop ook serieus en politiek bewust kan zijn. Een paar jaar later ontstaat de gangstarap: muziek over het rauwe straatleven in de getto's. 

Slide 7 - Slide

1

Slide 8 - Video

00:07
1979
Sugarhill Gang - Rappers Delight
Doorbraak van hiphop & rap wereldwijd

Slide 9 - Slide

1

Slide 10 - Video

00:00
1982
Grandmaster Flash & the Furious Five – The Message
Politieke boodschap
 

Slide 11 - Slide

1

Slide 12 - Video

00:00
1988
NWA – Straight Outta Compton, gangstarap over het leven op straat

 

Slide 13 - Slide

1

Slide 14 - Video

00:00
1989
Public Enemy – Fight the Power
Ook politiek geëngageerd
 

Slide 15 - Slide

Een stukje geschiedenis
Wil je meer lezen over de geschiedenis van hiphop in de VS? Bekijk dan het onderstaande artikel.

Slide 16 - Slide

Nederhop
  • Grondleggers: Osdorp Posse en Extince
  • Nederlandstalige hiphop wordt na 2000 echt populair omdat er meer artiesten Nederlandstalige nummers gaan maken: De Jeugd van Tegenwoordig, Spacekees, Brainpower, Ali B, Lange Frans & Baas B
  • Steeds maatschappelijker betrokken
  • Nu: nieuwe generatie in de vorm van Ronnie Flex, Broederliefde, Frenna, Snelle

Slide 17 - Slide

Geschiedenis Nederhop
Wil je meer lezen over de geschiedenis van Nederhop?
Lees dan het onderstaande artikel:

Slide 18 - Slide

2

Slide 19 - Video

00:01
1990
Osdorp Posse - Moordenaar
Grondleggers van de Nederhop; boze teksten en harde beats

Slide 20 - Slide

01:29
Wat vind je van dit nummer?

Slide 21 - Open question

Beeldspraak
Figuurlijk taalgebruik
Je kunt dingen met elkaar vergelijken: Hij (object) lacht als een boer met kiespijn (beeld).
Je kunt ook alleen de vergelijking/het beeld noemen, de metafoor: Wat is het hier een zwijnenstal!
Je kunt abstracte begrippen ’levende’ eigenschappen geven, de personificatie: de tijd vliegt

Slide 22 - Slide

Beeldspraak in het wild
Je kijkt zo de videoclips van twee beroemde Nederlandstalige nummers met veel beeldspraak. 
Schrijf tijdens het luisteren de beeldspraak op die je in het nummer hebt gehoord. 

Slide 23 - Slide

2

Slide 24 - Video

Voorbeelden Beeldspraak Spraakwater

"Luister dan, hitgevoelig als Abba en flexibel als Barbapapa"
"ik doe dit al vanaf m'n melktanden /Vanaf de aap, noot, mies" --> al vanaf dat 'ie heel jong was en leerde lezen en schrijven (het leesplankje met Aap, Noot, Mies)

Slide 25 - Slide

01:40
Noem twee voorbeelden van beeldspraak die je in dit nummer herkent.

Slide 26 - Open question

00:00
1995
Extince - Spraakwater
Zorgt ervoor dat rap populairder wordt in Nederland
 

Slide 27 - Slide

2

Slide 28 - Video

03:25
Noem twee voorbeelden van beeldspraak die je in dit nummer herkent.

Slide 29 - Open question

Voorbeelden beeldspraak in Watskeburt

"Je bent een sjembek dat zeurt"
"Je bent een MC dat front" --> een neppe rapper
"Twee gezichten, één formule als Lauda en Nikki" --> Nikki Lauda, beroemde F1-coureur

Slide 30 - Slide

00:00
2005
De Jeugd van Tegenwoordig
Watskeburt

Slide 31 - Slide

Rijm
  • Alliteratie: beginrijm: de beginletters van beklemtoonde lettergrepen zijn hetzelfde. ​
  • Heerlijk - helder - Heineken
  • Assonantie: klankrijm/klinkerrijm: de klanken zijn gelijk (let op: niet de letters, maar de klank!) ​
  • liefde – iemand – iets
  • Eindrijm: het laatste deel van het woord rijmt op hetzelfde deel van een ander woord. ​

Slide 32 - Slide

Rijm
Bij eindrijm kan sprake zijn van verschillende patronen of rijmschema’s: ​
Gepaard a-a-b-b ​
Gekruist a-b-a-b ​
Omarmend a-b-b-a ​
Gebroken a-b-c-b of a-b-a-c ​

Slide 33 - Slide

2

Slide 34 - Video

02:37
Wat doet Snelle met rijm in dit nummer?

Slide 35 - Open question

00:00
2020
Snelle
Kleur

Slide 36 - Slide

Slide 37 - Slide

Ritme, metrum, beat
  • Elke regel die je uitspreekt of leest, heeft een maat en een ritme. ​
  • De ‘maat’ ontstaat doordat er lettergrepen zijn die meer en lettergrepen die minder nadruk krijgen. ​
  • De afwisseling van sterker en zwakker beklemtoonde lettergrepen noemen we metrum.

Slide 38 - Slide

Lees eerst deze tekst.
Zet daarna de video aan en lees de tekst opnieuw.

Slide 39 - Slide

Slide 40 - Slide

De boekopdracht
Ga nu terug naar het document met de opdracht. Veel plezier en succes!

Slide 41 - Slide