Concept 14: Rivierbeleid (Nederland)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Herhaling: 

Klimaatadaptie kust

Basiskustlijn en zandsuppletie

Zandsuppletie

Mini SO | Concept 13

R	2p	Noem twee vormen van zeespiegelstijging
T1	4p	Waar komt het water in Nederland vandaan?
T2	2p	Welk deel van Nederland zal bij een overstroming als eerste onder water komen te staan? Leg je antwoord uit.
I	2p	Nederland kan overstromen door de zee, maar ook door de Rivieren. Beschrijf waardoor dit komt;

Houdt PTD aan

Antwoorden | Concept 13

R	2p	Relatieve en absolute
T1	2p	Het oostelijke deel. Het ligt boven NAP
T2	4p	Rivieren, zee, neerslag, grondwater
I	2p	Als er veel neerslag valt in de bovenste loop van de rivier, komt er meer water naar de delta. Nederland ligt in de delta.

Houdt PTD aan

Concept 14:  Rivierbeleid

Wat is en rivier?

Teken een rivier (uitzicht van boven)

Teken ook:
- bron

- delta 

- zijrivieren 

- stroomgebied 

- waterscheiding 

- boven/midden/benedenloop 

De basis

Drie Nederlandse rivieren:

Maas

Rijn

IJssel

De basis

Dwarsprofiel rivier

Wat is binnendijk en wat is buitendijk gebied? 

Ruimte voor de rivier

Uiterwaardvergraving

Het geheel of gedeeltelijk afgraven van de uiterwaard zodat er meer water in het winterbed past.

Nevengeul

Relatief kleine geul die min of meer evenwijdig aan de hoofdgeul loopt en die bij een gemiddelde waterstand en bij laagwater niet of nauwelijks water afvoert, maar die bij hoogwater de afvoercapaciteit van de rivier vergroot.

Verdieping

Het uitbaggeren van het zomerbed is duur en doordat de rivier steeds nieuw slib aanvoert, helpt deze maatregel maar voor korte tijd.

Kribverlaging

Het verlagen van de kribben om bij hoogwater de opstuwing te verminderen.

Rivierbedverruiming

Het landinwaarts verplaatsen van de winterdijk om een grotere waterafvoer mogelijk te maken. Heet ook rivierbedverbreding.

Obstakelverwijdering

Verwijdering van een obstakel of begroeiing uit het rivierbed dat de waterafvoer belemmert.

Dwarsprofiel rivier

Buitendijkse maatregelen

1. Rivierbedverruiming

2. Rivierbedverdieping

3. Uiterwaardvergraving

4. Nevengeul

5. Kribverlaging

6. Dijkverlegging

7. Obstakelverwijdering

Binnendijkse maatregelen

8. Retentiebekken

9. Noodoverloopgebied

Werkvorm: Wat zien we?

Extra geul bij Deventer

Werkvorm: Wat zien we?

Verbreding uiterwaard bij Borgharen

Foto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2018/09/in-beeld-de-millingerwaard-uniek-natuurgebied-in-nederland

De uiterwaard aan de zijoever van de Waal ten oosten van Nijmegen ligt kort voorbij het punt waar de Rijn zich splitst in het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Het prille groen toont zich in tientallen tinten, de meidoorns bloeien prachtig wit, overal hoor je vogels en in de verte staan twee gallowaykalfjes. ‘Altijd opletten,’ zegt Wouter Helmer, mijn gids op deze dag. ‘Bij kleintjes is er steevast een moeder in de buurt.’ De Millingerwaard is onderdeel van de Gelderse Poort, een nieuw natuurgebied van drieduizend hectare van Staatsbosbeheer, gelegen aan het begin van de Nederlandse rivierdelta.

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/05/als-het-dak-van-de-wereld-smelt

Het jaar is: 1995

Oplossing: Ruimte maken voor de rivier

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Samenvatting 6.3 en 6.4 

Samenvatting antwoorden

     toets

https://quizlet.com/604967824/test

Mini SO | Concept 14

R	2p	(1p) Wat wordt er bedoeld met "ruimte voor de rivier" (1p) Geef twee maatregelen van dit project.
T1	3p	Door klimaatveranderingen neemt de overstromingskans in Nederland toe. Leg dit uit door middel van drie voorbeelden
T2	3p	Gebruik de bron (1p) Welk probleem is zichtbaar in de bron? (2p) Beschrijf waarom verdroging dit kan veroorzaken.
I	2p	Bedenk waardoor het nodig is dat Nederland in de toekomst nog meer "ruimte aan de rivier" moet geven.

Houdt PTD aan

Atlaskaarten

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Rivieren zonder nevengeulen kun je vergelijken met snelwegen zonder parkeerplaatsen en tankstations. Het water jakkert er met hoge snelheid doorheen en voor maar een beperkte groep "weggebruikers" is er plaats. Sterke en snelle vissen redden zich wel, maar de jonge dieren en de organismen van rustig water overleven het niet. Eén hoofdstroom zonder zijgeulen is biologisch gezien erg beperkt. Een natuurlijke rivier wordt juist gekenmerkt door afgesneden meanders, meestromende nevengeulen en poelen, die alleen bij hoogwater in contact staan met de rivier. Hier is plaats voor oeverbegroeiing, in het water gevallen bomen en een rijke schakering van waterorganismen. De hoofdstroom is de slagader; het netwerk van nevengeulen de aders en haarvaten en samen zorgen ze voor de explosie van leven. De aanleg van nevengeulen speelt in die zin een cruciale rol in het ecologische herstel van de rivier.

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

LessonUp oefenvragen

Welke maatregel van ruimte voor de rivier zie je hier?

1. Obstakelverwijdering
2. Ontpoldering
3. Dijkverhoging
4. Kribverlaging

Welke maatregel van ruimte voor de rivier zie je hier?

1. Obstakelverwijdering
2. Uiterwaardevergraving
3. Dijkverhoging
4. Dijkverlegging

Welke maatregel van ruimte voor de rivier zie je hier?

1. Ontpoldering
2. Aanleg nevengeul
3. Dijkverhoging
4. Kribverlaging

Bij droogte kan er verzilting optreden. NL kan dan te kort krijgen aan zoetwater. Waar heeft NL een zoetwatervoorraad?

1. In de Maas
2. In het IJsselmeer
3. In Duitsland
4. In de Rijn