Staatsvorming

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Planning

Planning 

Centralisatie

Staatsvorming

Inspraak

Kruistochten

Leerdoel: Je kunt het verschil uitleggen tussen centralisatie en staatsvorming. 

Waardoor konden boeren meer oogst maken?

1. Doordat de bevolking verdubbelde
2. Doordat mensen meer kinderen kregen
3. Door het aanbod
4. Bijvoorbeeld door de verbetering van de ploeg

Zet de gebeurtenissen op de goede volgorde

1

2

3

4

Boeren krijgen meer oogst

De bevolking verdubbelde

Een betere ploeg werd uitgevonden

Mensen hadden de keuze om meer kinderen te nemen

Markt

Vraag

Aanbod

Een plaats waar mensen handelen

Alle spullen wat iemand wil verkopen

Alle spullen wat mensen willen kopen

Wie waren het bestuur van de stad?

1. Burgers en schout
2. Schepenen
3. Burgers
4. Schout en schepenen

Wat was het voordeel van stadsrechten?

1. Stad mocht een eigen bestuur hebben
2. Alle burgers hadden veel vrijheid

Boeren vinden een betere ploeg uit

De oogst van boeren is groter

De bevolking verdubbeld

Steeds meer mensen gaan in een stad wonen

Er is steeds meer handel

In een stad ontstonden nieuwe beroepen zoals schoenmaker.

1. Juist
2. Onjuist

Staten

De staten worden groter:

Een staat is een land met grenzen en een eigen

Wat is handiger als je een land bestuurt?

1. Mensen hebben allemaal hun eigen gewoontes
2. Mensen hebben allemaal dezelfde regels

Wat is handiger als je een land bestuurt?

1. Iedereen gebruikt zijn eigen soort geld
2. Mensen betalen met hetzelfde soort geld

Centralisatie (1)

Voor het besturen van een land is het handig als:

• iedereen dezelfde taal spreekt
  
• iedereen dezelfde regels moet volgen
• iedereen met dezelfde maten rekent (liter, meter)
• overal hetzelfde geld is

Centralisatie (2)

• In de Middeleeuwen is reizen moeilijker dan nu
  
• Daarom is het voor een koning handig om op één plek te kunnen wonen
• Vanuit die plek doet de koning zijn werk voortaan
• Mensen die iets nodig hebben, komen naar hem toe

Waar zal het centrum van Frankrijk liggen?

Sleep het plusje naar de juist plek.

• Alles vanuit 1 plek besturen en zo veel mogelijk op dezelfde manier noem je centralisatie
  
• Waar het bestuur is gaan meer mensen wonen
  

De macht van koningen

• Koningen werden steeds beter in belastinggeld ophalen
• Daardoor werden koningen steeds rijker en machtiger en konden ze 

1. Grote legers betalen
2. Alles in hun eentje beslissen
3. Grote paleizen bouwen

Als een koning overlijdt volgt zijn oudste zoon of dochter hem op. Veel mannen wilden met de dochter van een koning trouwen. Waarom?

1. De koningin was de mooiste vrouw in het land.
2. Door een huwelijk kreeg je ook macht over het gebied.
3. Iedereen wilde wel graag in een paleis wonen.
4. Je hoefde dan niet te werken want er was geld zat.

Inspraak

• De burgers betaalden de meeste belasting, maar hadden niets te zeggen
  
• Zij wilden mee praten over hoe het bestuur van het land geregeld werd.
• De meeste koningen vonden dit goed
• Dit is geen democratie zoals wij nu kennen: alleen de rijkste mannen mochten mee praten

Waarom vinden koningen het goed dat burgers inspraak krijgen, denk je?

1. Ze vonden dat burgers goede ideeën hadden.
2. Ze waren bang dat burgers anders hun belastinggeld niet zouden betalen.
3. Ze wisten dat burgers ook graag mee wilden vechten in oorlogen.

In Engeland heet dit: Parlement

Parler betekent praten

In Frankrijk: Staten-Generaal

Generaal betekent hier: van iedereen

De machtige kerk

• Mensen gingen vaak naar de kerk, iedereen was erg gelovig.
• In de kerk werd verteld hoe je goed moest leven
• Koningen waren ook erg gelovig:

1. Iedereen in hun land moest hetzelfde geloof hebben als de koning
   
2. Koningen kregen hulp van de kerk

De machtige kerk

• Volgde je de regels van de kerk niet?
  

1. Je kreeg straf zoals bijvoorbeeld de brandstapel
   
2. Na je dood ging je naar de hel

• Iedereen moest geld betalen aan de kerk
  
• De kerk werd daardoor steeds rijker en machtiger
  

1 In de middeleeuwen, de tijd die duurde van ________ tot ________, had de kerk __________________ macht.

2 De meeste mensen waren ____________________________ .

3 Geestelijken leerden de mensen dat ze in de _______________ zouden komen als ze goed zouden leven.

4 Mensen die niet christelijk waren, werden vaak _____________________ .

beboet

christenen

gestraft

hel

hemel

moslims

veel

weinig

500

1000

1500

Kruistochten

• In het gebied waar Jeruzalem ligt zijn Arabieren aan de macht
  
• De paus wil dat Jeruzalem christelijk wordt
  
• Hij roept de christenen in Europa op om Jeruzalem te veroveren
  
• Meedoen betekent een plekje in de hemel krijgen
• Deze veroveringstochten noemen we de Kruistochten
  
• Er zijn veel Kruistochten en veel geweld, uiteindelijk winnen de Arabieren

1 In 1095 riep de Paus ____________________ op om gewapend naar Jeruzalem te trekken om de __________________________ te verdrijven.

2 De paus beloofde iedereen die meehielp een plek in de _______________ 

3 Deze tochten van gewapende mensen worden ____________________________________ genoemd.

4 Uiteindelijk wisten de ____________________ de strijd te winnen.

Azië

christenen

de Arabische wereld

Europa

hel

hemel

kruistochten

Arabieren

Arabieren

Als burgers hun mening mogen geven, krijgen ze

1. inspraak
2. rechten

De koning ging vergaderingen organiseren met de adel, de geestelijkheid en de...

1. boeren
2. burgers

De adel betaalde belasting aan de koning.

1. Juist
2. Onjuist

De koning kreeg veel macht door het belastinggeld van de steden

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag!

4.2 afmaken

Klaar? Maak de verdieping van 4.2

Klaar? Maak 1 tm 5 van 4.3

Burgers willen inspraak

• Burgers moesten belasting betalen.
    Daarom wilden ze ook meepraten over
    belangrijke besluiten.
  
• De koning vond dit goed en gaf de burgers
    inspraak.

Welke drie groepen zijn in vergadering?

• adel
• geestelijken
• burgerij

In Frankrijk heette dit de Staten-Generaal.

De Franse koning Filips VI krijgt advies (1332)

Zet de gebeurtenissen op de goede volgorde

1

2

3

4

Boeren produceren meer voedsel

De bevolking verdubbelde

Een betere ploeg werd uitgevonden

Mensen hadden de keuze om meer kinderen te nemen

Markt

Vraag

Aanbod

Een plaats waar mensen handelen

Alle spullen wat iemand wil verkopen

Alle spullen wat mensen willen kopen

Wie waren het bestuur van de stad?

1. Burgers en schouten
2. Schepenen
3. Burgers
4. Schouten en schepenen

Wat was het voordeel van stadsrechten?

1. Stad mocht een eigen bestuur hebben
2. Alle burgers hadden veel vrijheid

Hoe noem je het als een koning een land vanuit één plek wilde besturen?

1. Staatsvorming
2. Centralisatie
3. Dictatuur
4. Democratie

Hertogen en graven (edelen) vonden het goed dat er centralisatie was.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is staatsvorming?

1. Een koning met zijn eigen ridders om het land te beschermen.
2. De koning wetten maakt voor het land.
3. Als een land steeds meer als een eenheid wordt bestuurd.
4. Het recht van een stad op een eigen bestuur en eigen wetten.

Aan de slag!

Machtige koningen

• Centralisatie: een gebied wordt steeds meer bestuurd vanuit één    centrale plaats.

• Vanaf 1300 verliezen edelen de macht, de koningen krijgen meer macht.
  
• Staatsvorming: een gebied meer als eenheid besturen

Aan de slag!

Nakijken 4.2

Maak Quizlet van de begrippen van hoofdstuk 4

Klaar? Leer de begrippen via Quizlet en / of maak opdracht 1 tm 5 van 4.3