M&M Steden en dorpen blok 2

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Waar gaat dit blok over? 

Steden zijn plaatsen waar mensen wonen en werken. Inwoners zijn vaak trots op hun stad. Soms heeft dat te maken met de geschiedenis van een stad. Ben jij ook trots op je stad, je dorp of de streek waar je vandaan komt?

Les 1

• voorbeelden noemen van Hanzesteden.
  
• een voordeel voor steden noemen om lid te zijn van de Hanze.
  
• uitleggen welke taak de gilden in de stad hadden.
  
• uitleggen waarom de stadsbewoners stadsrechten wilden.

Samen sta je sterk 

Steden en gemeenten werken vaak samen. Dat doen ze met steden in de buurt, maar soms ook met een stad in een ander land. Die samenwerking is niet nieuw. In de tijd van steden en staten werkten bijna tweehonderd Noord-Europese steden samen in het Hanzeverbond. Ieder jaar was er een vergadering waarin de steden belangrijke afspraken maakten over munten, maten en gewichten

Wat is de Hanze?

1. Samenwerking tussen handelssteden.
2. Een middeleeuwse stad
3. Samenwerking tussen heren.
4. Vaarroute

Gilde 

In de tijd van steden en staten bestonden straatnamen en huisnummers nog niet. Om een huis te kunnen vinden, hadden veel huizen een gevelteken. Mensen met hetzelfde ambacht waren lid van een gilde. Leden van het gilde hielpen elkaar. Het gilde bepaalde de prijs van producten, controleerde de kwaliteit ervan en zorgde voor de opleiding van nieuwe ambachtslieden. 

Wat is een Gilde?

1. een handelaarsvereniging in de stad
2. een boerenvereniging op het platteland
3. een knutselvereniging op het platteland
4. een groep mensen met dezelfde ambacht in de stad

Noem twee taken van de Gilde

Vrije steden 

In de tijd van steden en staten werden de steden steeds groter en rijker. De inwoners moesten gehoorzamen aan een heer. Die edelman bepaalde de regels en strafte je als je iets deed wat niet mocht. Omdat de inwoners zelf de baas wilden zijn, maakten de heer en de stad afspraken, die stadsrechten heten. 

Stadsrechten 

Stond in dat:

1. Stad krijgt een eigen bestuur 
2. Er mag een markt worden georganiseerd
3. Er mocht een muur worden gebouwd om de stad

In ruil daarvoor moesten de steden belasting betalen aan de heer en hem helpen als er oorlog was. De stad werd populair want mensen hadden er meer vrijheid dan op het platteland. 

Waarom zou een stad stadsrechten willen?

1. Dan hoefden ze geen belasting meer te betalen.
2. Dan mochten ze handel drijven met andere steden.
3. Dan mochten ze hun eigen wetten bedenken.
4. Dan moest de heer een stadsmuur voor ze bouwen.

Les 2

• uitleggen dat je werk vroeger vaak bepaalde hoe je huis eruitzag.uitleggen dat kenmerken van bewoners en een wijk met elkaar te maken hebben.
• uitleggen hoe woonwijken in een achterstandswijk kunnen veranderen.
• voorbeelden noemen hoe buurten en wijken kunnen verbeteren.

Forens 

In Nederland wonen de meeste mensen op een andere plek dan ze werken. Iedere dag reizen mensen van hun woonplaats naar hun werk. Iemand die dat doet, is een forens.

Wat is een FORENS?

1. Iemand die veel in de file staat.
2. Iemand die reist tussen de plaats waar hij woont en de plaats waar hij werkt.
3. Iemand die buiten de stad woont.
4. Iemand die in de stad woont.

Dicht bij je werk 

Toen steden ontstonden, woonden mensen meestal op de plek waar ze werkten. Je werk bepaalde hoe je huis eruitzag. Bij vissershuisjes werden de netten opgeslagen en gerepareerd. Op kleine boerderijen leefden mensen en dieren in dezelfde ruimte. De familie van de bakker sliep boven de bakkerij. Ook nu wonen mensen nog weleens op dezelfde plek als waar ze werken. In arme landen wonen mensen meestal dicht bij hun werk. 

Geef een voorbeeld hoe je werk vroeger bepaalde hoe je huis eruitzag

Wijken en buurten 

De laatste honderd jaar zijn de steden in Nederland snel gegroeid. Er zijn steeds nieuwe wijken gebouwd. En omdat er ook steeds nieuwe eisen waren aan de huizen, zijn er grote verschillen tussen wijken. Wie dat kan, verhuist naar een betere wijk.

Verpaupering 

De mensen die in de oude wijk achterblijven, hebben vaak een laag inkomen en dus niet veel geld voor onderhoud en verbetering van de woningen. Omdat ze minder kopen, verdwijnen er winkels. Werkloosheid, verveling en misdaad nemen toe. Soms worden oudere wijken op die manier achterstandswijken. Dat heet verpauperen.

leg uit hoe een woonwijk in een achterstandswijk kan veranderen

Stedelijke vernieuwing 

Door verpaupering worden de huizen goedkoper. Dat kan het begin zijn van verbetering, vooral als de wijk een bijzondere bouwstijl heeft of centraal ligt in de stad. De gemeente en de mensen die zo’n wijk aantrekkelijk vinden, gaan de wijk opknappen. Zulke verbeteringen heten stedelijke vernieuwing.

Wat is stedelijke vernieuwing?

1. Samengaan van verschillende groepen in een samenleving.
2. Mate waarin een woonwijk geschikt is om er te leven.
3. Het vernieuwen van woonwijken in een stad, zodat de leefbaarheid verbetert
4. Slechte huizen afbreken en er nieuwe huizen voor in de plaats bouwen.