FE les 1: Reclame en gedragsbeinvloeding in winkels

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Financiële Educatie

Les 1: Waarom financiële educatie & Reclame en gedragsbeïnvloeding in winkels

Wat gaan we vandaag doen?

1. Wat weten jullie al van Financiële Educatie?
   
2. Wat weet en/of kun je na deze les?
3. Waarom financiële educatie? & De invloed van reclame
4. Samen doen: Zelftest
5. Wat doet reclame met ons koopgedrag?
6. Gedragsbeïnvloeding in supermarkten en winkels
7. Quiz
8. Volgende les

Wat weten we al van Financiële Educatie?

Ronde 1: Wie weet er meer van?

1. Op mijn teken pak je een leeg A4 vel en een pen/potlood

2.Loop rond door het lokaal en vraag aan wie je tegenkomt: Waarover gaat financiële educatie?

3. Schrijf het antwoord op, zoek een volgende persoon op stel hem/haar dezelfde vraag.

4. Herhaal dit totdat ik zeg "STOP".

5. Als ik "STOP" heb gezegd, loop je terug naar je plaats. We bespreken dan klassikaal wat we gehoord hebben.

Ronde 2: Wie weet er meer van?

1. Op mijn teken pak je een leeg A4 vel en een pen/potlood

2.Loop rond door het lokaal en vraag aan wie je tegenkomt: Waarover gaat reclame?

3. Schrijf het antwoord op, zoek een volgende persoon op stel hem/haar dezelfde vraag.

4. Herhaal dit totdat ik zeg "STOP".

5. Als ik "STOP" heb gezegd, loop je terug naar je plaats. We bespreken dan klassikaal wat we gehoord hebben.

Wat weet en/of kun je na deze les?

1. Je bent beter in staat reclames en andere commerciële uitingen en verkooptechnieken die ons gedrag proberen te beïnvloeden te herkennen;

2. Je bent (wellicht) beter in staat je koopgedrag te beheersen en te reguleren;

3. Je kent de betekenis en invloed van veelgebruikte verkooptechnieken in winkels en de supermarkt;

4. Je bent (wellicht) beter bestand tegen de invloed van peer pressure en groepsdruk bij impulsaankopen en aankoopbeslissingen in het algemeen.

5. Je kunt reflecteren op je eigen koopgedrag en er samen met anderen een beargumenteerd gesprek over voeren.

De financiële stress onder Europese consumenten neemt toe

• Bijna de helft (45%) van de ondervraagde Europese consumenten, zegt dat hun rekeningen sneller stijgen dan hun inkomen;

• De meerderheid (75%) van de Europese consumenten spaart maandelijks, hoewel meer dan de helft (52%) ontevreden is over het bedrag;

• 1 op 4 (24%) leent om rekeningen te betalen (2018: 20%);

• 43% zegt dat deze zorgen hun algemeen welzijn negatief beïnvloeden.

Bron: www.intrum.nl (2019)

Europese consumenten overschatten hun financiële kennis

• 69% van de Europese consumenten is van mening dat hun financiële opleiding voldoende is geweest;

• Gemiddeld 37% van de mensen weet niet wat een budget, kredietscore of rentepercentage is of hoe hun inkomsten- en uitgavenpatroon eruit ziet. Bij jongeren in de leeftijdscategorie 18-21 jaar gaat het om 50% en voor alle mensen in Nederland 40%;

• De meeste noodzakelijke financiële kennis leer je van je ouders en op school. Van vrienden leer je maar 15% van de noodzakelijke financiële kennis.

Bron: www.intrum.nl (2019)

Wat jongeren doen

• Een kwart (25%) van de jongeren leent geld om rekeningen te betalen;

• Jongeren tussen de 18-21 jaar geven aan, dat m.n. de druk via sociale media zorgt voor meer consumeren (51%). De smartphone is daarbij het voornaamste vehikel;

• Jongeren worden vooral beïnvloed door de ideale wereld, die ze wordt voorgeschoteld op sociale media en TV. Ze besluiten gemakkelijk tot aankopen ook al hebben ze het geld niet;

• Veel jongeren hebben dan moeite zich te beheersen met geld uitgeven.

Bron: www.intrum.nl (2019)

Belangrijkste invloeden op financieel gedrag van kinderen en jongeren: leeftijdsgenoten, media en reclame

Kenmerkend voor het gedrag van jongeren:

• Impulsiviteit
  
• Statusgerichtheid
  
• Onafhankelijkheid
  
• Leenbereidheid
  
• Optimisme
  
• Pluk-de-dag-mentaliteit  (YOLO)

Bron: www.wijzeringeldzaken.nl

Daarom deze lessenserie over reclame en gedragsbeïnvloeding in winkels, op sociale media, in games en op TV.

Zelftest

Ik bepaal helemaal zelf wat ik koop.

1. Altijd
2. Meestal
3. Soms
4. Nooit

Ik laat me weleens verleiden om iets te kopen

1. Altijd
2. Meestal
3. Soms
4. Nooit

Ik laat me niet beïnvloeden door reclame

1. Nooit
2. Vaak
3. Soms
4. Altijd

Ik ben bereid meer te betalen voor een A-merk.

1. Nooit
2. Meestal
3. Soms
4. Altjd

Ik gebruik een adblocker op mijn telefoon.

1. Ja
2. Nee
3. Wat is dat?

Ik kijk reclames op YouTube, Netflix of TV.

1. Nooit
2. Vaak
3. Soms
4. Altijd

Reclames in winkels heb ik al snel door.

1. Ik let er niet op
2. Ik let alleen op als er 'aanbieding/korting/sale' bij staat
3. Soms
4. Altijd

Ik heb op mijn mobiele telefoon apps van McDonalds, Lidl, AH...

1. Ja
2. Nee
3. Bestaan die dan?

Ik doe impulsaankopen.

1. Ja
2. Nee
3. Soms
4. Vaak

Ik kan me goed beheersen als ik langs McDonalds loop of in de supermarkt ben.

1. Heel makkelijk
2. Makkelijk
3. Moeilijk
4. Heel moeilijk

Ik vind het belangrijk om erbij te horen.

1. Nee
2. Ik let er niet zo op
3. Ja
4. Ik doe wat ik zelf wil

Noem een bekende reclame slogan.

Welke merken heb je gezien?

Wat doet reclame met ons koopgedrag?

• We zien in ons leven ongeveer 11 miljoen (!) reclames (ongeveer 400 per dag)

• Reclame -> Latijns Reclamare  -> hard schreeuwen

• Reclamemakers willen:
  - Gedragsverandering
  - Gedragsbevestiging
  - Koopintentie
  - Koopgedrag

• De werking van reclame wordt gebaseerd op gedragspsychologie.

Wat doet het met je nu je dit weet?

Even herhalen: Tips voor in de supermarkt

QUIZ: Wat weet je er NU van?

Van wie/waar leer je de meeste financiële kennis voor het dagelijks leven?

1. Op school
2. Van Henk
3. Van je vrienden
4. Van je ouders

Waarom is het belangrijk dat jongeren (12-22 jr) financieel goed weten waar ze mee bezig zijn?

(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Is goed voor hun vak economie
2. Jongeren zijn gevoelig voor groepsdruk
3. Jongeren kunnen zich slecht beheersen met geld
4. Vanwege hun YOLO-mentaliteit

Wat probeert de supermarkt te doen door het poortje expres langzaam te laten openen?

(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Ons gedrag te beïnvloeden
2. Koopintentie te ontwikkelen
3. Ons goede gedrag te bevestigen
4. Ons tempo te vertragen, zodat we langer in de winkel lopen

Waarom staan dagelijkse producten langs de buitenwand van de supermarkt?

1. Daar is de meeste plek voor deze producten
2. Daar lopen mensen recht op af
3. Daar passen de koelingen, vrieskasten en ovens het beste
4. Zodat je de hele winkel tussen de stellingen door moet en verleid wordt tot meer aankopen

Waar in de supermarkt vindt je vooral producten voor impulsaankopen?

1. In de schappen op ooghoogte
2. Bij de kassa
3. Op de koppen van de rijen
4. Deze producten kunnen overal staan

Waarom moet je verpakkingen goed lezen?

(meerdere antwoorden zijn juist)

1. Om te zien of een product wel zo gezond is als wordt beweerd op de verpakking
2. Kijken wat bijvoorbeeld de prijs per kilo is
3. Voor recepten en welke andere producten je zelf nog toe moet voegen
4. Of het een A-merk is of een huismerk

Waarom is een kassabon belangrijk?

1. Om te zien of het juiste bedrag is aangeslagen
2. Voor eventueel retourneren van producten
3. Als aankoopbewijs bij beschadiging of bedorven producten
4. Voor je boekhouding

Welke term past hier het beste bij?

1. Proeven
2. Wet van de wederkerigheid
3. Klantvriendelijkheid
4. Gratis eten

Welk gedrag proberen ze met de muziek in de supermarkt te bewerkstelligen?

(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Looptempo van klanten te vertragen, waardoor we langer in de winkel zijn
2. De juiste stemming te bereiken bij klanten (kerst, Sinterklaas)
3. Een beetje sfeer te brengen in een verder saaie winkel
4. Het personeel te motiveren

Welke tip heb je onthouden tegen verkooptrucs door de supermarkt?

Wat vond je van deze les?
(1 woord)

Heb je behoefte om n.a.v. deze les met iemand te praten?

a. Meld dit bij je coach

b. Ga thuis het gesprek aan met je ouders/verzorgers

c. Gesprekken blijven altijd vertrouwelijk

d. Eventueel kan via school hulp/zorg worden ingeschakeld

Volgende les: Reclame en gedragsbeïnvloeding in sociale media, games en apps