H. 6.1 Romaanse kunst

• Kunstgeschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Romaanse kunst

900-1150

Romaanse Kunst

900-1150

Middeleeuwen

910: De wereldlijke en geestelijke macht zijn vermengd en moet hervormd worden.

Ontstaan van kloosters en monniken die veel kunsten beoefenden.

Het christendom staat centraal, kerken en christelijke verbeeldingen.

Romaanse Kunst

900-1150

Kenmerken:

- Zware bouw, ronde bogen

- Beeldhouwkunst maakt deel uit van de architectuur

- Anatomie is niet belangrijk bij de weergave van mensen

- Miniaturen

- Opkomst reliekverering

Cluny II 1098-1131

Romaanse Kunst

Architectuur

- Christendom

- Rooms-katholieke kerk in middelpunt

- Relikwieën

- Pelgrimstochten

- Kunst heeft dienende functie: kunst uit devotie tot God

St. ternin in Toulouse, 1080-1120

Je ziet Gordelbogen die het Tongewelf ondersteunen, halfzuilen.

Bedevaarten

- Boete doen voor gedane zonden

- Genezen worden van kwalen

- Goede plaats krijgen in de hemel

- Bezoeken relikwieën

Overblijfselen van Jacobus, apostel

Straalkapellen (langs bedevaartroutes)

Kerken werden steeds groter: tongewelf

Romaanse Kunst

Architectuur

Begrippen:

- Straatkapellen

- Kooromgang

- Transept: ruimte dwars door het midden van de kerk waardoor kruisvorm ontstaat

- Arcaden: rij zuilen/pilaren die door bogen verbonden zijn

- Pilaster

- Tongewelf

Machtig klooster

Kloosters leggen in principe alleen verantwoording aan de Paus af, maar Rome is ver, dus ze hebben veel zelfstandigheid en vrijheid. Zo komen ze steeds verder van de waarden af te staan. 

Kunstenaar als ambachtsliederen

Wat was de status van een kunstenaar?

Romaanse kunst heeft vooral een educatieve functie en wordt gebruikt om mensen die niet kunnen lezen iets bij te brengen over het geloof. 

Waar werkte de kunstenaar voornamelijk?

Vooral in kerken dus. 

Wat verbeeldde de kunstenaar voornamelijk in zijn werk?

De belangrijkste christelijke verhalen. 

Romaanse Kunst

Schilderkunst

Het Christusfiguur staat eigenlijk altijd centraal > Majestas Domini.

Kenmerkend zijn de aureool boven het hoofd of de Mandola (amandelvormige omlijsting)

Afbeeldingen waren van groot belang omdat veel mensen ongeletterd waren.

San Angelo in Formis

Romaanse Kunst

Schilderkunst

- geen ruimtesuggestie

- ruimte waarin de personen zich bevinden wordt summier weergegeven.

Christus in mandorla

Romaanse Kunst

Voorwerpen en attributen

Goud- en edelsmeed technieken

Onderwijs en Meditatie

Het Christusfiguur staat eigenlijk altijd centraal > Majestas Domini.

Kenmerkend zijn de aureool boven het hoofd of de Mandola (amandelvormige omlijsting)

Afbeeldingen waren van groot belang omdat veel mensen ongeletterd waren.

Plafondschildering

Fresco van de ark van Noach in de abdij van Saint-Savin, Frankrijkg (ca. 1100)

(opvallend t.o.v. verder vrij sobere interieur van romaanse kerken)

Miniaturen

Romaanse Kunst

Beeldhouwkunst

De kerken zijn redelijk sober, zeker aan de buitenkant.

De kapitelen en zuilen worden versierd met reliëfs en Bijbelse verhalen. 

Opvallend is dat je de figuren van een kant bekijkt en er geen emotie is.

Kathedraal van Chartres, Timpaan, 1194-1220

Romaanse Kunst

Beeldhouwkunst

De kerken zijn redelijk sober, zeker aan de buitenkant.

De Kapitelen en zuilen worden versierd met reliëfs en Bijbelse verhalen. 

Opvallend is dat je de figuren van een kant bekijkt en er geen emotie is.

Evangelisten vervangen door hun symbolen

Johannes- adelaar

Lucas – os

Marcus – leeuw

Mattheus - engel

Aureool

Mandorla

Chartres

Wijsheid

Beeld toont Maria met 

kind Jezus op schoot.

Stoel waarop zij zit, 

gedragen door leeuwtjes.

Verwijzing naar troon Koning Salomo. 

"Zetel der wijsheid". 

Romaanse Kunst

Textielkunst

Eveneens religieuze afbeeldingen, enkele uitzonderingen.

Slag in stripvorm

Tapijt van Bayeux. Uniek: vanwege lengte (70 m) en vanwege onderwerp (geen religie, slag bij Hastings) en vanwege een van de weinige overgebleven wandtapijten uit de romaanse periode