LES 1 INLEIDING IN ETHIEK EN DEUGDETHIEK

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Deugd

ethiek

Lesprogramma 

• Aristoteles
• De deugden van Aristoteles
• Kenmerken van Deugden
• Eudaimonia
• Poiesis en Praxis
• Relatie deugdethiek met beroepsethiek

Ethiek

De studenten gebruiken hun telefoon om woorden te versturen. Waar denken ze aan als ze het woord ethiek horen? Zijn ze op stage al ethische vragen tegengekomen? (5 minuten)

Aristoteles 

(384 – 322 v. Chr.)

Filosoof en homo universalis.

Leerling van Plato.

Leermeester van Alexander de Grote.

Wat is de deugdenethiek? 

• Aristoteles
• Hoe leef je goed? 
• Ultiem geluk
• Moreel handelen
• Keuzes die passen bij je rol

De deugdenethiek is de oudste vorm van ethiek.

• Deze ethiek vertelt je hoe je als mens moet zijn.
  
• Als je een goed mens bent bezit je deugden (kwaliteiten) en een goed mens doet automatisch het goede.

Doel: 

gelukkig worden.

Belangrijkste vraag: 

Wat voor mens wil ik zijn?

Zelfontplooiing.

Kenmerken van een dilemma

• Keuzes tussen 2 alternatieven; doe ik iets wel of niet; zeg ik iets wel of niet
• Ik wil de keuze niet, ik wil alles van het ene alternatief en ook alles van het andere
• Ik moet de keuze maken, er zijn geen regels of voorschriften die de keuze voor mij kunnen overnemen
• Bij beide keuzemogelijkheden zijn er belangen, rechten of wensen van een of meer mensen in het spel 

Doel van de deugden

Zij zorgen ervoor dat je altijd het midden houdt tussen twee excessen. 

Bijv. moed is het midden tussen lafheid en onbezonnenheid.

Deugden

1. Assertiviteit
2. Bedachtzaamheid
3. Bescheidenheid
4. Concentratie
5. Creativiteit
6. Dankbaarheid
7. Doelgerichtheid
8. Doorzettingsvermogen
9. Eerbied
10. eerlijkheid
11. enthousiasme
    
12. flexibiliteit 
13. Geduld
14. Hoffelijkheid
15. Humor
16. Idealisme
17. Integriteit
18. Kracht
19. Leergierigheid
20. Liefde
21. Matigheid
22. Mededogen
23. Moed
24. Opemheid
25. Optimisme
26. Ordelijkheid
27. Rechtvaardigheid
28. Rekening houden met
29. Respect
30. Samenwerking
31. Tact
32. Tevr

edenheid

Trouw

Uitmuntendheid

Vastberadenheid

Verantwoordelijkheid

Verbondenheid

Verdraagzaamheid

Vergevingsgezindheid

Vertrouwen

Vreedzaamheid

Vreugde

Vriendelijkheid

Vrijgevigheid

Weerbaarheid

Wilskracht

IJver

Zelfbeheersing

Zelfvertrouwen

Zorgzaamheid

Zuiverheid

Vraag

Welke deugd vind jij belangrijk?

Poiesis en Praxis

• Poiesis - Het resultaat is het doel
• Praxis - De weg erheen is ook een doel

• Deugdenethiek - Praxis

CASUS:

•  Dhr. Ossenkamp is 61 jaar, gehuwd en heeft 3 uitwonende kinderen,  Ze zijn 40 jaar getrouwd
• Het is een warm gezin en  hun opvoeding en omgangsvormen zijn open, streng, vanuit de normen van de PKN-kerk.
• Ze waren vroeger veel actief in dorpsverenigingen en de kerk.
• Normen en waarden: Je belooft trouw aan elkaar, ook op het gebied van intimiteit. Ze genoten van elkaar en van de intimiteit en de seks.
• Dhr. Ossenkamp heeft een progressieve vorm van preseniele dementie, dit is ontstaan rond zijn 55e. Hij kreeg last van geheugenstoornissen en reageerde vreemd en vertoonde onverwacht geïrriteerd gedrag te vertonen.
• Levensverwachting: 3 jaar
  
• Dhr. Is opgenomen in een verpleeghuis, hij herkent zijn vrouw en kinderen nog wel, maar is angstig door de onzekerheden om hem heen.

• Hij mag af en toe naar huis, maar dit levert meer stress op dan dat het plezier geeft.

• Ze hebben al 5 jaar geen huwelijkse relatie meer, het is een zorgrelatie geworden.

• Doordat dhr. agressieve buien had, heeft mevrouw een dysthyme stoornis ontwikkeld.

• Mevrouw is een sombere passieve vrouw geworden.

• Mevrouw zit in een gespreksgroep voor jong dementerenden en heeft een man ontmoet die sinds kort weduwnaar is geworden.

• Ze heeft gevoelens gekregen voor deze man en dit is wederzijds. Ze zou wel bij hem willen slapen, niet om seks te hebben maar voor de genegenheid.

• 2 kinderen vinden dat hun moeder hun vader verraadt en vinden niet  de normen en waarden uitdraagt welke ze vroeger aan de kinderen heeft meegegeven.

• Vriendschap mag, maar geen huisbezoekjes

• 1 kind ziet haar moeder opknappen, weer lagen en spelen met de kleinkinderen.

Jij bent de ethisch expert

• Mevrouw voelt zich schuldig en vraagt hulp aan jou om een goede keuze te maken
  
• Ze hield van haar man zoals hij vroeger was, maar de man die je nu bezoekt is niet meer de man hoe hij was.
  
• Ze blijft hem bezoeken, maar wil ook de extra steun van haar vriend die meer is dan alleen een kennis.
  

WAT ZOU JIJ  ALS EXPERT HAAR VOOR ADVIES GEVEN?

WELKE DEUGDEN HOREN BIJ DEZE CASUS?

Je hebt 10 minuten om hierover na te denken!

• Midden tussen twee uitersten

• Wijsheid

• Eudaimonia

VERDRAAGZAAMHEID

• Rekening houden met anderen
• Bewust zijn van vooroordelen
• begrip en geduld
• verdragen van moeilijkheden
• aanvaard iets zonder verzet
• zet het van mij af

HAAT EN NIJD: ZONDE VAN DE TIJD!

EERLIJKHEID

• Luisteren naar je hart
• Open en oprecht spreken
• Overal op zoek naar de waarheid
• Dingen niet mooier maken
• Fouten durven toe te geven
• Situaties helpen oplossen

EERLIJK DUURT HET LANGST!

ZORGZAAMHEID

• Liefde en aandacht geven
• Voorzichtig te werk gaan
• Op de woorden letten
• Mensen helpen
• Zorgvuldig zijn in wat je doet
• Zorgen voor de omgeving
• Zorgen voor jezelf

MAAK JE GEEN ZORGEN!

Nabespreken leerdoelen

Wat weet je aan het einde van deze les?

... Weet ik wat Ethiek betekend

... Weet ik wat de deugdethiek inhoud

....Ken ik de begrippen deugden, eudomenia, poiesis en praxis

... Kan ik deugdethiek toepassen in de beroepsethiek

Maak de volgende vragen!

Vrijgevigheid is een deugd. Tussen welke twee extremen situeer je deze deugd?

1. Gierigheid/gulheid
2. over de balk smijten/ gierigheid
3. Rechtvaardigheid/ gulheid
4. Noodzaak/ over de balk smijten

Koen kan in zijn vakantie geduld opbrengen om zijn kinderen iets te leren, maar kan geen geduld opbrengen voor zijn kinderen als hij werkt. Bezit hij de deugd 'geduld'?

1. Ja
2. Nee

Moed is een deugd tussen twee extremen. Welke twee extremen zijn dat'?

1. verlegenheid/ bluf
2. Roekeloosheid/ verlegenheid
3. Lafheid/roekeloosheid
4. Bluf/ lafheid

Wie was de bedenker van Deugdethiek?

1. Charles Darwin
2. Aristoteles
3. Plato
4. Alexander de Grote

Je ziet je demente buurvrouw 's avonds laat op straat lopen.

1. Je denkt, dat is niet mijn probleem.
2. Je belt haar dochter om er iets aan te doen.
3. Je kijkt of ze weer naar huis gaat.
4. Je gaat naar haar toe om haar te helpen.

Wat is geluk volgens aristotels

1. Goed handelen
2. deugdelijk handelen
3. Handelen voor rijkdom
4. handelen voor geld

Wat is een deugd?

1. Het midden tussen twee extremen
2. Het extreme
3. Wat jij goed vindt
4. Het slechte

Poiesis

Praxis

Het resultaat is het doel

De weg ernaar toe is onderdeel van het doel 

Wat is volgens Aristoteles het doel in het leven?

1. Sex, drugs en Rock and Roll
2. Gelukkig worden
3. Rijk worden
4. Gezond zijn

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃