Blok 2 Hoe wonen mensen?

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Blok 2 Hoe wonen mensen?

Planning

• Herhaling week 1
• Uitleg blok 2
• zelfstandig werken
• Afsluiting

Wat kun je in een stadscentrum tegen komen?

1. Cafés
2. Stadspoort
3. Stadhuis
4. Station

Welk beroep is geen ambacht?

1. Bakker
2. Taxichauffeur
3. Timmerman
4. Smid

Wat deden geldwisselaars in de Middeleeuwen?

1. Leenden geld uit tegen betaling (rente).
2. Controleren of de prijs klopt van producten.
3. Rekenden af voor de marktkoopman.
4. Wisselden vreemd geld om tegen geld van de stad.

In de Middeleeuwen wilden marktkooplui verkopen. Hoe heet dat?

1. Aanbod
2. Handel
3. Vraag
4. Winst maken

Wat voor een soort werk doet de primaire sector?

1. Werken in landbouw en tuinbouw
2. Werken in de dienstverlening
3. Werken in de fabriek
4. Werken als eigen baas

Wat is bevolkingsdichtheid?

1. Het aantal mensen op het platteland in cm2
2. Gemiddelde inwoners van een stad.
3. Het gemiddeld aantal mensen per km2
4. Of mensen in flats wonen.

Stelling: De bevolkingsdichtheid op het platteland is hoger dan in de stad.

1. Waar
2. Niet waar

Leg uit wat we bedoelen met een agglomeratie (of geef een voorbeeld ervan).

Kennen en Kunnen

• Voorbeelden noemen van steden die samenwerken
• Drie voordelen voor steden noemen om lid te zijn van de Hanze
• Uitleggen welke taak de gilden in de stad hadden

Nederlandse gemeenten: Verantwoordelijk voor lokaal bestuur. Wat doen de gemeenten eigenlijk?

Samen sta je sterker

• Steden en gemeenten werken samen (binnen en buitenland)
• Economisch helpen + politieke afspraken maken.
  
• Denk aan opvang van vluchtelingen, wegenbouw, de zorg, onderwijs

Niet nieuw: Middeleeuwen

• Hanzesteden --> Hanzeverbond
• Afspraken over gezamenlijke munt, gewicht, prijzen, etc.

Hanzesteden

Samenwerking van bijna 200 Noord Europese handelssteden

1 keer per jaar vergadering en maakten ze afspraken. Dit had grote voordelen:

1. Samen op reis = veiliger en goedkoper
2. Samen afspraken maken. Bijv. minder belasting betalen aan de heer.
3.  Handelaren gebruikte dezelfde munten, maten en gewichten.
4.  Het alleen recht. Hanze steden mochten alleen in bepaalde producten handelen.

Hanzesteden in Nederland

Hanzesteden

In Nederland ook Hanzesteden te vinden.

Voor kooplieden makkelijker om handel te drijven. 

O.a. in: zout, graan, wol, vis, hout, wijn, bier, etc.

Leuke toevoeging is dat Arnhem ook een Hanzestad was. In eerste instantie werd hun verzoek om in de 14e eeuw toe te treden afgewezen omdat Arnhem niet kon bewijzen dat de kooplieden geschikt waren voor het verbond. Later in 1441 wist Arnhem toch toe te treden tot de Hanze steden.

Internationale Hanzedagen: Jaarlijks georganiseerd door 1 van de Hanzesteden. Om samenwerking te bevorderen

Middeleeuwse stad

Huizen van hout.

Geen straatnamen of nummers.

Gevelstenen 

--> Welk ambacht daar werd uitgevoerd.

Handen uit de mouwen

In de stad waren veel ambachtslieden.

-Ook waren er mensen met dezelfde ambachten.

-Samenwerken; Gilde.

Gilde

Mensen met hetzelfde ambacht werden lid van een vereniging = Gilde.

Functies van een gilde:

• Leden hielpen elkaar bij ziekte
• Als iemand doodging, zorgde zij voor het gezin
• Zij controleerde de kwaliteit van de producten
• Zij bepaalde de prijs van het product.

Meesterproef

• Kennis van het ambacht werd doorgegeven
• Jongens werden leerling van een gilde
• Gezel = de basis kon je.
• Examen afleggen: Meesterproef

Zelfstandig werken

Maken opdracht 1, 3 t/m 11

Ben je klaar?

Opdrachten nakijken, verder werken

Werken aan het PO

Kennen en Kunnen

• Voorbeelden noemen van steden die samenwerken
• Drie voordelen voor steden noemen om lid te zijn van de Hanze
• Uitleggen welke taak de gilden in de stad hadden

Blok 2 Hoe wonen mensen?

Les 2

Planning

• Introductie
• Uitleg blok 2
• zelfstandig werken
• Afsluiting

Kennen en Kunnen

• Uitleggen waarom de stadsbewoners stadsrechten wilden.
• Uitleggen dat je werk vroeger vaak bepaalde hoe je huis eruitzag
• Uitleggen dat kenmerken van bewoners en een wijk met elkaar te maken hebben
  
• Uitleggen hoe woonwijken in een achterstandswijk kunnen veranderen
  
• Voorbeelden noemen hoe buurten en wijken kunnen verbeteren

Stadslucht maakt vrij

Stadsrechten

• Steden groter en rijker
• Steden gehoorzamen aan de heer (bisschop of graaf)
• Inwoners niet altijd mee eens met wat de heer wilde.
• Heer had vaak meerdere steden en wist niet wat er speelde
• Opstellen van regels en wetten: stadsrechten

Dit werd gedaan tussen de heer en de stad. Edelen verloren macht

Stadsrechten

Wat stond hierin?

-Eigen bestuur stad.

-Stadsmuur bouwen

-Markten organiseren

-Tolheffingen

-Belasting betalen

-Bijstand bij oorlog

Stadsrechten van Utrecht

Toename bevolking stad

Redenen:

• Werk
• Meer vrijheden (geen herendiensten)
• Meer rechten
• Burgerrechten = 1 jaar in de stad wonen; vrijheid + eigen beroep kiezen.

De overheid

Tegenwoordig geen stadsrechten meer. 

Land bestuurt vanuit politieke hoofdstad Den Haag.

Wetten en voorzieningen  voor iedereen.

Gemeenten besturen op lokaal niveau

Dicht bij je werk?

-Vroeger ging je wonen in de stad/dorp waar je werkte.

Sommigen woonden in hun bedrijf of erboven.

-Nu: mensen reizen van hun woonplaats 

naar hun werk = Forens.

Wonen niet in hun werk of erboven, vaak ergens anders in woonwijken.

Werk bepaalde

• Huizen waren vroeger ingericht op werk.
• Mensen sliepen boven hun winkel of werkplek
• Vaak kleine ruimtes, bedstede, geen scheiding tussen werk en privé

Wijken en buurten

• Steden groeien de laatste 100 jaar heel snel
• Wijken bijbouwen (wijk is deel van een stad of dorp waar mensen wonen) 
• Huizen vaak in rijtjes gebouwd. Soms ook vrijstaand.

Oude wijken

• Oude wijken; slecht geïsoleerd of onderhouden.
• Armoede zichtbaar
• Weinig winkels 
• Hoge werkloosheid
• Hogere misdaad cijfers
• Achterstandswijken: Verpauperen (achteruit gaan)

Verpaupering tegen gaan

Om verpaupering en waardedaling van je huis tegen te gaan willen steden met de tijd mee en vernieuwen. = Stedelijke vernieuwing.

-Slopen oude wijken  en dan weer nieuw bouwen. Betere isolatie, dubbel glas, etc.

-Ook aanleg van betere parken, buurthuizen, winkels en scholen.

Aan de slag!

Maken opdracht 13 t/m 16, 18 t/m 22

12 & 17 verdiepingsopdrachten, 23 & 24 samenvattingsopdrachten

Ben je klaar?

Opdrachten nakijken, Blok 2 aftekenen

Werken aan het PO