voorbereiding toets thema 3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

waarnemen

Voorbereiding toets

Doelstelling 1

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven. Je kunt aangeven waar de gezichtszintuigen, gehoorzintuigen en evewichtszintuigen liggen en wat de adequate prikkels zijn

Zintuigen	Ligging	Adequate prikkel
Gezichtszintuig	Ogen	Licht
Gehoorzintuig	Oren	Geluid

• Adequate prikkel = prikkel waar een zintuig speciaal gevoelig voor is
• Drempelwaarde = Minimale sterkte van een prikkel waardoor impuls gevormd wordt

Zintuigcellen maken van prikkels...

1. Prikkels
2. Impulsen
3. Warmte
4. Geur

Sleep de beschrijving naar het woord dat erbij hoort.

Invloed uit je omgeving.

Elektische seintjes van en naar je hersenen.

De laagste waarde van een prikkel die zorgt voor een impuls.

Het soort prikkel waar een zintuigcel gevoelig voor is.

Prikkel

Impuls

Adequate prikkel

Drempel-waarde

Doelstelling 2

Je kunt de werking van zintuigen in je huid, de reukzintuigen en de smaakzintuigen beschrijven. Je kunt aangeven waar ze liggen en wat de adequate prikkels zijn.

Zintuigen	Ligging	Adequate prikkel
Tastzintuig	Huid	Lichte aanraking
Drukzintuig	Huid	Druk
Koude zintuig	Huid	< 37 graden
Warmte zintuig	Huid	> 37 graden
Reukzintuig	Neus	Geur
Smaakzintuig	Tong	Smaak

• Gewenning = wanneer een prikkel aanhoud wordt er geen impuls meer gevormd

Lagen van de huid

Opperhuid

lederhuid

Onderhuids bindweefsel

Met welke zintuigcel kunnen we pijn waarnemen?

Wat is GEEN zintuig in je huid?

1. Warmte zintuig
2. Voelzintuig
3. Tastzintuig
4. Drukzintuig

Doelstelling 3

Je kunt de inwendige en uitwendige delen van het oog noemen met hun functies en kenmerken

lens

pupil

netvlies

harde oogvlies

vaatvlies

Glasachtig lichaam

hoornlvlies

De __________ maakt traanvocht.

1. wenbrauw
2. traanzak
3. traanklier
4. traanbuis

Van buiten naar binnen kom je in je oog drie lagen tegen, wat is de juiste volgorde?

1. Netvlies, Vaatvlies, harde oogvlies
2. Vaatvlies, Netvlies, harde oogvlies
3. Harde oogvlies, vaatvlies, netvlies

Om te zien moet er licht in je oog komen. Via welke onderdelen van het oog komt het licht in je oog?

1. hoornvlies, pupil, lens, netvlies
2. lens, pupil, hoornvlies ,netvlies
3. pupil, lens, hoornvlies, netvlies
4. netvlies, pupil, lens, hoornvlies

Doelstelling 4

Je kunt beschrijven hoe de pupilreflex de grootte van de pupil regelt

• Weinig licht: Lengtespieren trekken samen, de pupil wordt groter
• Veel licht: Kringspieren trekken samen, de pupil wordt kleiner

Kringspieren in je iris zorgen voor?

1. pupilreflex: pupil verkleinen
2. pupilreflex: pupil vergroten
3. accommoderen: lens boller
4. accommoderen: lens platter

Welke stelling over de pupil is niet waar?

1. Door het samentrekken van de kringspieren wordt de pupil kleiner
2. De kringspieren en lengtespieren zijn antagonisten van elkaar
3. Bij het groter en kleiner worden van de pupil gebruik je gr. hersenen
4. Als de pupil kleiner wordt ontspannen de lengtespieren

Doelstelling 5

Je kunt beschrijven hoe op het netvlies een scherp beeld ontstaat

• Voorwerp dichtbij: Kringspier trekt samen, de lensbandjes zijn ontspannen, de lens is bol
• Voorwerp verweg: Kringspier ontspant, de lensbandjes staan strak, de lens  is plat

Welke stelling klopt over de bovenste lens?

1. Kringspier aangespannen, de lensbandjes ook
2. Kringspier aangespannen, de lensbandjes ontspanne
3. Kringspier ontspannen de lensbandjes aangespannen
4. Kringspier ontspannen en de lensbandjes ook

Welke stelling klopt bij de onderste lens

1. Kringspier is ontspannen en voorwerp dichtbij
2. Kringspier is ontspannen en voorwerp ver weg
3. Kringspier aangespannen, voorwerp dichtbij
4. Kringspier aangespannen, voorwerp ver weg

Doelstelling 6

Je kunt de bouw en de werking van het netvlies beschrijven

Staafjes	Kegeltjes
Zien van contrasten in zwart-wit	Zien van kleuren
Gebruikt bij schemer	Gebruikt in het licht
Drempelwaarde is laag	Drempelwaarde is hoog
Verspreid over het hele netvlies	Vooral in en rond de gele vlek

In tegenstelling van wat vaak wordt gedacht komt een stier niet af op een rode lap, maar juist op de beweging van de lap. Stieren (en koeien) zijn namelijk kleurenblind. Hoe kun je dat aan het oog zien?

1. Het oog heeft geen gele vlek.
2. Het oog heeft alleen maar staafjes.
3. Het oog heeft geen rode kegeltjes.
4. Het oog heeft geen blinde vlek.

Staafjes

Kegeltjes

Kleurgevoelig

Drempelwaarde hoog

Drempelwaarde laag

Vooral in gele vlek

Lichtgevoelig

Verspreid over hele netvlies

Doelstelling 7 

Je kunt de delen van het oor noemen met hun functies en kenmerken

• Motivatie = wanneer je een prikkel graag wilt waarnemen daalt de drempelwaarde voor die prikkel

Zet het onderdeel van je oor bij het juiste nummer:

3

4

10

2

7

11

oorschelp

trommelvlies

slakkenhuis

gehoorbeentjes

gehoorzenuw

gehoorgang

1. Gehoorbeentjes
2. Slakkenhuis
3. Trommelvlies
4. Buis van Eustachius

Welke weg legt geluid / trilling af voordat het bij de zintuigcellen in het slakkenhuis komt?

1. gehoorgang > trommelvlies > gehoorbeentjes
2. trommelvlies > gehoorgang > gehoorbeentjes
3. Gehoorbeentjes > Trommelvlies > gehoorgang
4. Gehoorgang > gehoorbeentjes > trommelvlies

Welk deel van het oor geeft de impulsen van de zintuigcellen door aan de hersenen?

1. Gehoorzenuw
2. Gehoorbeentjes
3. Buis van Eustachius
4. Slakkenhuis

Er komt een geurstof in je neus. Je reukzintuig wordt geprikkeld. Wat gebeurt er nu in je reukzintuig?

1. Je reukzintuig maakt berichten en stuurt die naar de hersenen.
2. Je reukzintuig ontvangt berichten en reageert

Welk zintuig helpt naast ruiken en proeven ook mee om voedselvergiftiging te voorkomen?

1. de naam van het restaurant
2. de diepvries
3. het zicht, met je ogen goed kijken
4. de houdbaarheidsdatum

Er komt een geurstof in je neus.
Je reukzintuig wordt geprikkeld.
Wat gebeurt er nu met je reukzintuig?

1. Het reukzintuig maakt impulsen en stuurt die naar de hersenen.
2. Het reukzintuig ontvangt impulsen en reageert hierop.
3. Het reukzintuig maakt prikkels en stuurt die naar de hersenen
4. Het reukzintuig neemt een geur waar.

Wat is de prikkel van het reukzintuig?

1. Smaak
2. Vocht
3. Licht
4. Geur

Je reukzintuig is een deel van het:

1. neusholte
2. keelholte
3. tong
4. neusslijmvlies

............ zijn de prikkel voor het reukzintuig

1. Neusslijmvliezen
2. Reukzintuigen
3. Tongen
4. Geurstoffen

Hoe proef je eten?

• Je tong is bedekt met kleine uitsteeksels, die noem je smaakpapillen.
  
  
• Tussen de smaakpapillen liggen de smaakzintuigen

Als je iets eet of drinkt komen er smaakstoffen op je tong. Die prikkelen de smaakzintuigen. De smaakzintuigen sturen vervolgens impulsen naar je hersenen

Bron 3

Vijf smaakzintuigen

                         Zoet

                                                                     Zout

Zuur

                                                                 Bitter

                        Umami (hartig)

Hoeveel smaakzintuigen heb je op je tong?

1. 2
2. 5
3. 6
4. 8

Wat is GEEN voorbeeld van een prikkel voor het smaakzintuig?

1. zoet
2. zout
3. zuur
4. pittig

Waar liggen de smaakzintuigen?

1. In de neusholte, in het neusslijmvlies met de reukharen en zintuigcellen
2. In de tong, in de groeven met daarin de smaakknopjes met daarin de zintuigcellen

Waar liggen de smaakzintuigen?

1. Op de tong
2. In de hele mond
3. Op de tong behalve aan de achterkant van de tong
4. In kleine groeve die over de tong verdeeld zijn.

de prikkel van het smaakzintuig is

1. geluid
2. smaakstoffen
3. pijn
4. geurstoffen

Welke zintuigen gebruik je bij het proeven van voedsel?

1. smaakzintuig
2. smaakzintuig, geurzintuig
3. smaakzintuigen, geurzintuig, lichtzintuig,
4. Smaakzintuig, geurzintuig, lichtzintuig, warmtezintuig, koudezintuig, tastzintuig.

Goed of fout.
Zonder reukorgaan is proeven niet mogelijk.

1. goed
2. fout

Als je verkouden bent kan je minder proeven. Waarom?

1. het reukorgaan is verstopt
2. het smaakorgaan is verstopt
3. er zijn minder geuren in je neus
4. er zijn minder geuren in je mond