Kerndoel 40 > les 14 > camouflage > instructie groep 4/5

• Biologie
• Basisschool
• Groep 4,5

Doel

De kinderen zijn zich bewust van de rol die camouflage en mimicry spelen in de natuur. 

Ze ervaren het effect van camouflage en mimicry, bedenken manieren om deze vermommingentoe te passen en voeren die uit. 

Camouflage

Camouflage is handig in het dierenrijk. 

Veel prooidieren vallen door hun kleur niet op in hun omgeving en worden daarom minder snel gevangen door roofdieren. 

Voor roofdieren is het handig om hun prooien onopvallend te besluipen. 

De prooi afwachten tot deze binnen klauwbereikis, gaat ook het beste als je niet opvalt. 

Camouflage wordt dus veel toegepast in de natuur. 

Waar denk je aan bij het woord camouflage?

Wat is een schutkleur?

Schutkleuren

Schutkleuren zijn kleuren waardoor dieren niet opvallen in hun leefomgeving. 

Ze zien er (bijna) hetzelfde uit als de achtergrond. 

Witte hazen en ijsberen in de sneeuw, zandkleurige konijnen en patrijzen op de grond tussen gras en struiken. 

De roerdomp tussen het riet, een broedende wilde eend op haar nest, een pad op de grond en geelbruine leeuwen op de savanne. 

Schutkleuren

Ook allerlei vlek- en streeppatronen camoufleren dieren: gestreepte tijgers en gevlekte panters vallen nauwelijks op in de schaduwen van gras en bladeren. Al deze vormen noemen we camouflage.

Mimicry

Er bestaat in de natuur nog een andere manier om niet op te vallen, terwijl je wél goed zichtbaar bent. Bijvoorbeeld insecten die eruit zien als bladeren, takken of vogelpoepjes. Je ziet ze wel, maar herkent ze niet als insect. Zulke vormen van verstoppen noemen we mimicry. 

Mimicry

 Een succesvol voorbeeld daarvan is om te lijken op een gevaarlijk dier. 

Zo zijn er kevers, spinnen en bijen die met zwarte en gele streepjes een wesp imiteren. 

Roofdieren lopen liever geen risico en houden afstand van zulke look-alikes. 

Mimicry

 Een andere veelgebruikte manier zijn nep-ogen. 

Vlinders bijvoorbeeld hebben grote ronde vlekken op hun vleugels. 

Als ze hun vleugels plotseling uitklappen, hopen ze dat een vogel schrikt en wegvliegt.

Wat is handig aan de camouflage van de steenvis?

Kennen jullie nog meer voorbeelden van camouflage?

Superverstoppertje

Vraag aan kinderen welke ervaringen ze hebben bij verstoppertje spelen. Wanneer lukt verstoppen het beste? 

Superverstoppertje

Natuurlijk als je een plekje hebt gevonden waar niemand je ziet. 

Maar is goed verstoppen altijd nodig? 

Zijn er andere manieren om onopvallend te zijn en niet gevonden te worden? Wie kan slimme trucjes bedenken? 

Zijn er andere manieren om onopvallend te zijn en niet gevonden te worden?
Laat het zien met een foto.

Probeer het zelf

Op werkblad 1 staan dieren afgebeeld, die zich met schutkleuren hebben aangepast. 

Kunnen kinderen bedenken in welke natuurlijke omgeving deze dieren niet of nauwelijks opvallen? 

De kinderen knippen de dieren uit, plakken deze op een wit vel en tekenen de omgeving eromheen. 

Zo dat het dier niet meer opvalt.