KWT Thema 6

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Waarneming, Regeling & Gedrag

Ognjen Popovic

Wie ben ik?

• Ognjen Popović
• Kroatie
• Verhuisd 2000

• Nederlands

Jullie zijn natuurlijk niet hier om over mij te horen. Wat we well gaan doen...

Leerdoelen

Jullie kunnen:

• De werking van impulsen beschrijven
• De verschillende soorten pijn benoemen
• De vorm van het oog namaken
• Verklaren hoe je oog licht vertaalt
• Beschrijven hoe het pupilreflex werkt

Ze hebben het hier over zintuigen gehad, zijn jullie in staat om een paar van deze te noemen?

De zintuigen

En hoe geven die zintuigen nou hun signaal door?

Je loopt s'avonds door de gang heen om stiekem nog een koekje te pakken maar je kan het licht niet aan hebben.

En dit heeft veel te maken met waar het meeste licht valt. Want als je recht naar iets kijkt zie je het best. En dat heeft veel te maken met waar die gele vlek zit. Recht tegenover de opening van je oog.

Verder is er nog de blinde vlek, als jullie de opdracht uit jullie boek hebben gemaakt, dan weten jullie dat je hier niks ziet. En dat komt omdat in de blinde vlek eigenlijk geen zintuigcellen zijn. Op dat punt komen alle zenuwen bij elkaar en gaan naar de hersenen. Er is geen ruimte meer voor zenuwen.

Impulsfrequentie

Prikkelsterkte en frequentie zijn aan elkaar gekoppeld

Maar je zintuigen zijn gespecialiseerd. Dat wil zeggen ze kunnen maar een soort prikkel verwerken. Hoe noemen wij zo een prikkel?

Doorsnee oog

Rode ogen effect

Pijn

Het is een waarschuwing.

3 soorten pijn:

• Mechanische pijn
• Thermische pijn
• Chemische pijn

Gewenninng

Maar jullie hebben ongetwijfeld opgemerkt dat als je een tijd pijn voelt het dof begint te worden. Je raakt er aan gewend. We noemen dit gewenning.

Ik ga jullie nu laten zien wat er gebeurt als wij dit verschijnsel gebruiken om onze hersenen voor de gek te houden.

Vorm

Werking van het oog

Ognjen Popovic

Wat verstaan we als de drempelwaarde wanneer we spreken over prikkels?

Drempelwaarde

Bij geen licht zie je niks.

Je bent betrapt en je moeder geeft je een tik op de vingers. En afhankelijk van hoe hard ze slaat doet het meer of minder pijn?

Hoe noemen wij het type prikkel waar een zintuigcel speciaal gevoelig voor is?

Wat dit eigenlijk inhoudt is dat de drempelwaarde laag is voor dat zintuig. Als je ooit in je ogen hebt gedrukt dan heb je opgemerkt dat je kleuren begint te zien. Je overschrijdt dan wel die drempelwaarde. 
Maar omdat dat geen adequate prikkel is zie je niks duidelijks, het is formloos.

Ik had het kort over pijn net. Maar waar dient het voor? Waarom voelen wij pijn?

Vragen?

We hebben dus net gezien hoe we onze ogen voor de gek kunnen houden maar hoe werkt dat precies? Waar worden de prikkels omgezet in impulsen?

Het gekleurde deel in je oog noemen we ...?

1. De lens
2. De pupil
3. De iris
4. Het hoornvlies

Blinde vlek

Pupil

Gele vlek

Binnenkant oog

1. Harde oogvlies
   Hoornvlies
2. Vaatvlies
   Iris en pupil
3. Netvlies
   Gele vlek en blinde vlek

Wat is het verschil tussen de gele vlek en de blinde vlek

1. De gele vlek is groter dan de blinde vlek
2. Blinde vlek heeft minder zintuigcellen
3. Een blinde vlek heeft geen zintuigcellen
4. De gele vlek is geel en de blinde vlek zwart

Bouw netvlies

• Staafjes zien contrast 
  Zwart/grijs/wit.
• Kegeltjes zien kleur
  vooral in gele vlek.

Het antwoord hierop is het netvlies.

Dus licht komt binnen. De staafjes en kegeltjes nemen dat waar en zetten het om in impulsen. Deze reizen vervolgens richting de hersenen.

Om beter te zien heeft ons oog een special gebied op het netvlies

Gele vlek

Gele vlek heeft heel veel kegels.

De blinde vlek heeft geen van beide.

Deze zogenaamde gele vlek is waar heel veel kegeltjes zich bevinden.

Je staafjes zijn in staat om in het donker te zien, maar je kegeltjes niet. Welke van deze twee heeft een lagere drempelwaarde?

1. Staafjes
2. Kegeltjes

Welke van deze katten zit in een donkerdere kamer?

1. 
2. 

Welke spieren zorgen ervoor dat de pupil kleiner wordt?

1. Lengtespieren
2. Kringspieren
3. Straalsgewijs lopende spieren
4. Irisspieren

Fascinerend.

Ik ga met jullie nu het oog besprekken dus zijn er tot dusver dingen die jullie niet hebben begreppen of meer vragen over hebben?